DSCN6649 (Kopiowanie)

powodować - poprzez autonomiczny układ nerwowy - zaburzenia czynności narządów (np. serca, żołądka) bez ich uszkodzenia; jest to tzw. nerwica wegetatywna. Nerwice wywołują też objawy psychiczne, głównie niepokój, natręctwa myślowe, lęki, objawy histerii. Najczęstszą postacią nerwicy jest neurastenia. w której - oprócz niepokoju, niemożności skupienia uwagi i uczucia zmęczenia psychicznego- pojawiają się bóle w klatce piersiowej i bóle żołądkowo-jelitowe, kołatanie serca, osłabienie popędu płciowego, pocenie się dłoni i stóp. Najprawdopodobniej nerwice spowodowane są głębokim konfliktem emocjonalnym, zaś chory nie zdaje sobie sprawy z przyczyny (lub przyczyn) swoich dolegliwości. Leczenie nerwic jest często trudne; polega ono głównie na uświadamianiu choremu przyczyn jego gniewu albo rozpaczy, natomiast podawanie leków ma charakter pomocniczy. Neurozy mogą zanikać bez leczenia, ale też mogą się pogłębiać, a nawet przekształcać w znacznie bardziej groźne psychozy.

Znamy trzy typy psychoz. Najpoważniejsza z nich to schizofrenia, której nazwę (schizos -rozpad, rozszczepienie; phrenes - mózg) wprowadził E. Bleuler w 1911 roku, pragnąc podkreślić podstawową cechę choroby: rozszczepienie osobowości. Głównymi cechami (tzw. objawami osiowymi) schizofrenii są autyzm (zamknięcie się w sobie i myślenie w oderwaniu od rzeczywistości) oraz otępienie uczuciowe; do objawów dodatkowych należą m.in. halucynacje, urojenia, osłupienie. Paranoja (czyli obłęd) rozwija się z reguły po 30 roku życia i charakteryzuje się iluzją wielkości lub manią prześladowczą. Psychoza maniakalno-depresyjna przejawia się naprzemiennym występowaniem okresów wielkich uniesień i gwałtownych załamań (którym z reguły towarzyszą halucynacje). Obecnie w leczeniu psychoz stosuje się środki uspokajające (np. chlorpromazynę), jednak nadal dopuszczalne są metody szokowe.

Innym rodzajem nieprawidłowości (dotyczących głównie charakteru człowieka) są psychopatie. Rozumiemy przez nie trwałe (i dające się zauważyć) zaburzenia osobowości, utrudniające przystosowanie się do otoczenia. Psychopatami są więc np. osobnicy wybuchowi, nadmiernie lękliwi albo wykazujący braki w sferze uczuć moralnych.

8.8.1.5.6. Działanie środków farmakologicznych i używek na układ nerwowy

Zgodnie z naszym obecnym stanem wiedzy, samopoczucie zależy miedzy innymi od poziomu (stężenia) amin biogennych - głównie noradrenaliny, serotoniny i dopaminy - w zakończeniach nerwowych w różnych partiach mózgowia. Na przykład niski poziom noradrenaliny w układzie siatkowatym powoduje uczucie spokoju. Natomiast nadmiar tego naurotransmittera wywołuje poczucie aktywności i przypływ energii. Cały szereg leków działa poprzez wywieranie wpływu na ilość przekaźników w układzie nerwowym. Na przykład bardzo skuteczne w łagodzeniu objawów chorób psychicznych leki psychotropowe, znane też jako silne środki uspokajające (pochodne fenotiazyny) działają poprzez wpływ na poziom katecholamin w mózgowiu. Hamują one pobieranie noradrenaliny, dopaminy i serotoniny (obniżając ich poziom) oraz blokują receptory dopaminowe. Także leki antydepresyjne (poprawiające nastrój) blokują pobieranie noradrenaliny. Leki powodujące euforię i nadreaktywność (np. amfetamina, dexedryna), a także narkotyki (np. LSD, czyli dietylamid kwasu lizetgowego) pobudzają wytwarzanie i uwalnianie noradrenaliny.

Pobieranie przez dłuższy czas leków wpływających na samopoczucie może powodować uzależnienie psychiczne. W tym przypadku brak lekarstwa powoduje złe samopoczucie, a nawet objawy chorobowe (gorączkę, dreszcze, bóle itp.). Niektóre specyfiki przy ciągłym używaniu mogą wywołać tolerancję (polega ona na tym, iż dla uzyskania efektu leczniczego należy przyjmować coraz to większe dawki leku); tolerancja spowodowana jest odtruwającą rolą wątroby, której komórki i coraz to skuteczniejszy sposób powodują inaktywację lekarstwa.

Natomiast stałe używanie takich środków jak barbiturany (substancje działające nasennie), tytoń, alkohol albo narkotyki (heroina, kokaina, morfina) prowadzi do nałogu, czyli stanu uzależnienia się od leku. Odstawienie specyfiku powoduje sumy chorobowe (na przykład silną depresję). Morfina pobudza p)MM receptory, co produkowana w organizmie endorfina. Podczas przyjmowania morfiny produkcja