DSCN9495

rzonego przeciw Zaleskiemu, oraz uzupełnieni© t. H fragmentem poematu o Sybirze.

Zakład Narodowy im. Ossolińskich i Towarzystwo Literackie im. A. Mickiewicza, instytucje od lat przeszło sześćdziesięciu związane węzłami wspólnej pracy, oddając Dzieła J. Słowackiego ogromnym rzeszom czytelniczym, czynią to w przeświadczeniu, że nie tylko przyczyniają się w ten sposób do hołdu, który swemu wielkiemu poecie rewolucjoniście w stulecie jego zgonu składa Polska Ludowa, ale również do realizacji jego gorącego pragnienia. Wyobrażał sobie bowiem twórca ŁłZ2i Wenedy, iż czytelnikami jego będą kiedyś chłopi krakowscy. Pragnienie to przed niespełna półwiekiem jeszcze wywoływało pobłażliwy uśmiech niedowierzania; obecnie spełnia się — zgodnie z zapowiedzią poety, który z całą pewnością mówił o sobie:

Przyszłość moja

I moje będzie za grobem zwycięstwo.

Warszawa, w kwietniu 1940

u

Wydanie obecne Dzieł Słowackiego, na karcie tytułowej określone jako drugie, jest właściwie trzecim, czy może nawet czwartym. By nie wydawało się to dziwaczną zagadką, godzi się powiedzieć tu słów kilka o jego dziejach, począwszy od r. 1948, gdy Two Literackie im. A. Mickiewicza i Ossolineum przystąpiły do jego realizacji. Pracę drukarską podjęto wówczas w warunkach bardzo trudnych, wydawnictwo bowiem nie rozporządzało odpowiednim papierem. I wówczas to, w słusznym zrozumieniu doniosłości udostępnienia dzieł wielkiego poety szerokim masom odbiorców, Prezydium Rady Ministrów postanowiło przyznać wydawnictwu papier wysokiej jakości, tym samym jednak wypadło zaniechać trzech gotowych tomów (U, VI i Vlii), stanowiących prawydanie, a odbitych na lichym papierze, wydanie zaś pierwsze ograniczyć na razie do 5 000 egzemplarzy, na większą bowiem ilość nie było gotowego papieru. W toku pracy nad tym wydaniem redakcja otrzymała nowe teksty Słowackiego i dostrzegła sporo uchybień w pracy wykonanej. Wydawało się więc rzeczą słuszną w serii dalszej, obejmującej 15 000 egzemplarzy, wprowadzić odpowiednie zmiany, przede wszystkim więc te utwory, które w poprzedniej były „dodatkiem", przesunąć na miejsca właściwe, następnie zaś poprawić dostrzeżone błędy druku. W ten sposób powstało automatycznie wydanie „drugie", od poprzedniego bogatsze i bardziej poprawne.

Wydanie obecne, ukazujące się w nakładzie 30 000 egzemplarzy, wykonane przez nieco zmieniony zespół współpracowników, jest nowe, nie stanowi bowiem mechanicznego przedruku poprzedniego, lecz, zachowując jego układ podstawowy, wprowadza dużo zmian, dokonanych ze względów zarówno teoretycznych, podyktowanych przez wymagania nauki, jak praktycznych, związanych z potrzebami życia.

Te ostatnie sprawiły, iż tomy HI i X, jako zbyt grube i wskutek tego niewygodne w użyciu, przepołowiono, tak że zamiast poprzednich dwunastu, powstało ich czternaście. By ułatwić w nich orientację, t. XIV przynosi przegląd zawartości całego wydania. Prócz tego systemem odsyłaczy związano w każdym tomie teksty, ich odmiany i uwagi wydawcy, wskazujące ich źródła i podające najzwięźłejsze wiadomości o powstaniu danego dzieła. Tomy wreszcie końcowe, wypełnione listami Słowackiego, zaopatrzono w indeksy imion i nazw, zastosowane tu po raz pierwszy w dziejach wydań Słowackiego.

Indeksy te wkraczają właściwie w zakres spraw o charakterze naukowym, wprowadzonych do wydania obecnego. Teksty więc poety poddano raz jeszcze starannej rewizji, przy czym ilość ich wzrosła, dzięki nowym znaleziskom. Przybyły mianowicie dwa nieznane listy (do Odyńca i Goszczyńskiego), dla dwu utworów (Dumka ukraińska i Rozmowa z Matką Mdkryną Hieczyslawską) odnaleziono ich redakcje ostateczne, wyply-

XIII E I E L ! O T €akł. historii Lf

XII