DSC
34 (10)

der ęoldenen Bliite, 1957, s. 21 i nast. (Patrz także: Vber Mandalasymbolik w: Cestaltunpen des Unbewussten, 1950).

Patrz: Psycholopische Typen. Definicje: „Seibst", Ges. Werke, t. 6. (Patrz także: Die Bcziehunpen zwischcn dem Ich und dem Unbewussten, 1950, s. 28 i nasL, Ces. Werke, t 7, paragr. 274; Aion, 1951, s. 44 i nast., Ces. Werke, t 9, II, paragr. 43 i nast).

^K Patrz: J.W. Hauer: Symbole und Erfahrunpen des Selbstes in der in-do-arischeu Mystik, 1934.

** O pojęciu „względności boga” patrz: Psycholopische Typen, s. 22 i nast., Ges. Werke. t 6, paragr. 456 i nast

^u Ten fakt jest podstawą teorii animizmu.

^u Odnośnie do pojęcia „inflacji” patrz: Die Beziehungen zwischen dem Ich und dcm Unbewussten, 1950, s. 37 i nast. Ges. Werke, t 7, paragr. 227 i nast

* Plutarch: De dcfectu oraculorum, 17.

** Wydrukowane w: J.J. Mangetus: Bibliotheca Chemica Curiosa, 1702, I, s. 408. („Tą jednią, do której muszą być zredukowane elementy, jest owo małe koło, które w tej kwadratowej figurze zajmuje miejsce centrum. Albowiem jest ono pośrednikiem, który ustanawia pokój między wrogami, względnie elementami, tak że w stosownym uścisku kochają się nawzajem; co więcej, ono samo stwarza ową kwadraturę koła, której wielu aż do dziś szukało i którą znaleźli tylko nieliczni”).

* Theatrum Chemicum, VT, 1661, s. 431. („Albowiem jak... owo nadprzyrodzone i wieczne dobro, nasz pośrednik i zbawiciel Jezus Chrystus, który zbawił nas od wiecznej śmierci, diabła i wszelkiego zła, ma swój udział w obu naturach, a mianowicie w boskiej i w ludzkiej: tak też ten nasz ziemski zbawiciel składa się z dwóch części, a mianowicie z niebiańskiej i z ziemskiej, przez które przynosi nam uzdrowienie i uwalnia nas od wszelkich chorób niebiańskich i ziemskich, duchowych i cielesnych, widzialnych i niewidzialnych”).

* Por.: podobną formułę z Fundamentum w: Ezercitia spiritualia Ignacego Loyoli

^m Corpus Hermeticum, Lib. IV. 4.

^a „(merc.) totus 'aereus et spiritualis” („w pełni powietrzny i duchowy”). Tbeob. de Hoghelande: Theatrum Chemicum, ]602, I, s. 183.

« Berthelot, Alch. Crecs., III, VI, 5.

^a J.D. Mylius; Philosophia Reformata, 1622, s. 42; Hildegarda z Bin-gen: Hymnus, w: Daniel: Thesaurzs, 1856, V, s. 201—202; Dorneus: Conge-ries w: Theatrum Chemicum, 1602, I, s. 584; Turba Philosophorum w: Artis Auriferae, 1593, I, s. 89.

⁴⁴ Pierwotnie wyobrażenie platońskie.

* JD. Mylius: Philosophia Reformata, 1622, s. 8. („Bóg ma wokół siebie pewną siłę miłości, o której niektórzy twierdzą, że jest to intelligibilny i ognisty duch, pozbawiony wszelkiej postaci, który jednak może się zmieniać, w co tylko zechce, i upodabniać się do wszystkiego. Może on na wiele sposobów łączyć się ze swymi stworzeniami").

m Gregorłus: Eipositiones in Librum primum Regnum w: J.P. Mignę:

Patr. Lat. LXXIV. 23.

«* 3arbelo albo Ennoia gra w systemie Barbeliotów rolę anima mundi. Bouss»t uważa imię Barbelo za zniekształcone męoivoę albo tłumaczy je takie: „w czterech jest bóg” lub „bóg jest czwórką”.

*• Myśl ta została sformułowana w pojęciu: anima in compedibus, tj. duszy spętanej lub uwięzionej: (Dorneus: Speculatiua Philosophia, w: Theatrum Chemicum, 1602, I, s. 272, 298; De Spagirico Artificio w: Theatrum Chemicim, I, s. 457, 497). Jak dotychczas, nie znalazłem żadnych dowodów na to, że średniowieczni filozofowie natury w jakikolwiek sposób świadomie opierali się na tradycji heretyckiej. Jednakże paralele są zdumiewające. W tekstach Komariosa z I wieku (Berthelot: Alch. Grecs, rV, XX,

8) pojawiają się już „spętani w Hadesie”. Co do iskry w ciemności i ducha zamkniętego i uwięzionego w materii — porównaj: H. Leisegang: Gnosis, 1924, s. 154 i nast., 233. Podobnym motywem jest pojęcie „natura abscondi-ta”, która znajduje się w ludziach, jak i we wszystkich rzeczach i co do istoty pokrewna jest „animie”. Dorneus powiada (De Spagirico Artificio. w: Theatrum Chemicum, I, s. 457). „In humano corpore latet ąuaedam substantła coelestis natura paucissimis nota” („W ciele ludzkim ukryta jest pewna niebiańska substancja, której natura znana jest jedynie nielicznym”). Ten sam autor w swej Philosophia Speculatiua pisze: „Est in rebus naturalibus veritas ąuaedam quae non videtur oculis externis. sed mente sola perdpitur, cuius experientiam fecerunt Philosophi, eiusąue talem esse virtutem compererunt, ut miracula fecerit” („W rzeczach naturalnych tkwi pewna prawda, której zewnętrzne oczy dojrzeć nie mogą. którą jednak postrzec jest w stanie jedynie duch. Tego doświadczenia dokonali filozofowie i stwierdzili, że jej moc jest tak wielka, że dokonuje ona cudów”). Pojęcie „utajonej natury” pojawia się już zresztą u Pseućo--Demokryta (Berthelot: Alek. Grecs, II, III, 6).

^4f Klasycznym przykładem jest Visio Arislei (Artis Auńferae, 1593, I. s. 146 i nast.). Podobnie sny Zosimosa (Berthelot: Alek. Grecs, III, I—VI, oraz C.G. Jung: Die Visionen des Zosimos w: Von den Wurzeln des Be-wusstseins, 1954). Objawienie „magisterium” we śnie, w: M. Sędziwój: Parabola (J.J. Mangetus: Bibliotheca Chemica Curiosa, 172, n, s. 475).

*• Artis Auriferae, 1593, I, s. 151.

⁵¹ Berthelot: La Chimie au Moyen-Age, 1893, III, s. 50.

** Rońnus ad Sarratantam, w: Artis Auriferae, I, s. 311. („I tak pochodzi on od człowieka i ty jesteś jego tworzywem; w tobie jest on znajdywany, z ciebie wydobywany i trwa w tobie, od ciebie nierozłączny”).

** Aureum Vellus, 1598, s. 5.

^u Podobnie stwierdza się w Rosarium Pkilosophorum, s. 292. że jedynie ten jest w stanie dokonać dzieła, kto potrafi przeniknąć siebie samego (Artis Auriferae, II, s. 292).

• » Speculatiua Philosophia, w: Theatrum Chemicum. 1602. I, s. 267, („Przeobraźcie się w żywe kamienie filozoficzne!”).

*• To u Olympiodora (Berthelot: Alch. Grecs, II, IV. 43).

20'