DSC42 (7)

Rozdział 4

POLITYKA SIECI

Bez prasy drukowanej nie byłoby ani reformacji ani oświecenia - tak toczy się historia, również państwa narodowego. Technologie komunikacyjne przez długi czas były postrzegane jako nąjistotniejsze dla praktyk i organizacji polityki, tak że technologie sieci nie są tu wyjątkiem. Ostatecznie komunikacja jest przecież kluczowa dla żyda politycznego. Polityka łączy ze sobą ocenę i działanie w kwestiach publicznych, więc ani ocena ani działanie nie mogą być całkowirie oddzielone od komunikami, chodaż prawdą jest, że niektóre systemy angażąją się bardziej w komunikacyjne formy osądu publicznego niż inne. Liberalne demokracje, pomimo ich niedoskonałośd z punktu widzenia ostrych standardów demokracji, historycznie zależały od komunikacji związanej z praktykami opinii publicznej i działania publicznego w większym stopniu niż tyranie. W demokracji liberalnej komunikacja w rozmaitych formach - począwszy od prostej rejestracji preferencji do wymagąjącego większego wysiłku prowadzenia negocjacji - jest, przynąjmniej teoretycznie, traktowana jako nierozłączna z praktykami opinii publicznej i uprawnieniami do działania publicznego. Działania te w dalszej kolejności przybierąją często formy komunikacyjne takie jak publikaąja zapisów prawa, zapewnianie kształcenia, określonych usług, a także różne formy perswazji, propagandy i protestu, które razem wzięte zajmują sporą przestrzeń w dzisiejszych demokracjach liberalnych. W konsekwencji technologie, które pośredniczą w komunikowaniu, w znacznym stopniu przyczyniąją się do rozwoju perspektyw politycznych w danym kontekście. Techniczna strona prasy drukowanej - zdecentralizowanego instrumentu umożliwiąjącego względnie tanią masową produkcję przenośnych dokumentów - była kluczowym czynnikiem umoż-liwiąjącym działanie, które napędziło przemiany związane z reformacją i oświeceniem w Europie (Edwarda 1994; Eisenstein 1983; Febvre i Martin 1976; Gellner 1992). Przyczyniło się to do konsolidacji tożsamości politycznej i suwerennej władzy na poziomie państwa narodowego, dzięki ujednoliceniu narodowych języków i gwar, oraz materializacji, w formie dokumentów, anonimowej władzy państwowej (Anderson 1983; Deibert 1997: 86-92; Febvre i Martin 1976:319-32; Gellner 1983:34-5).

Interesująca jest ta ostatnia część zdania, ponieważ może być rozumiana jako konkretny sprzeciw wobec władzy politycznej zorganizowanej na szczeblu państwa narodowego, spowodowany częściowo techniczną stroną i zastosowaniem cyfrowych technologii, znajdujących się w sercu analizy polityki społeczeństwa sieci. Z powodu tych analiz organizacja władzy politycznej i działalności na poziomie suwerennego państwa narodowego, a także praktyk politycznych zbudowanych dzięki jego organizacji, przechodzi kryzys, który dał życie nowym, konkurencyjnym formom organizacji politycznej i praktyki. Tak rozumiany kryzys wyrasta ze zmian dyskutowanych w rozdziałach 1 i 3 w kontekście rozważań o globalizacji. Jak widzieliśmy, logika i technologie sieci są mocno powiązane z tymi zmianami. Jak zobaczymy w dalszej części książki, charakterystyczne dla społeczeństwa sieci jest właśnie to, że logika sieci i technologie są wyróżniane jako blisko związane z polityką wyłaniąjącą się w tym przypadku w ślad za kryzysem. Rozdział ten będzie się rozwijał trzema ścieżkami: badania rzekomego upadku państwa narodowego jako nąjważniejszego współcześnie zbiornika władzy politycznej, organizacji i praktyki; oceny „nowej polityki” przedstawionej jako decydująca dla politycznego stanu społeczeństwa sieci; oraz oceny demokratycznych perspektyw żyda w społeczeństwie sieci.

129