DSC74

wystąpienie ciężkich powikłań po uprzednim podaniu środka kontrastującego.

wystąpić objawy uboczne o różnym stopniu nasilenia, takie jak:

•    wewnętrzne uczucie gorąca,

•    świąd skóry,

•    pokrzywka,

Badanie sialograhczne to badanie obrazowe pozwalające na uwidocznienie zakontrastowanych przewodów wyprowadzających ślinianek, najczęściej przyusznych lub podżuchwowych. Pierwszym etapem badania jest wykonanie przeglądowych zdjęć rentgenowskich, które dokumentują stan sprzed podania środka kontrastującego. Kolejnym etapem jest rozszerzenie ujścia przewodu wyprowadzającego ślinianki. Następnie do poszerzonego ujścia zakłada się cewnik polietylenowy,

•    nudności, wymioty,

•    kichanie, kaszel, chrypka,

•    bóle i zawroty głowy,

•    omdlenie,

•    obrzęk krtani, skurcz oskrzeli, obrzęk płuc,

•    drgawki,

•    wstrząs anafilaktyczny,

•    zatrzymanie akcji serca.

Słabo nasilone objawy uboczne (uczucie gorąca.

świąd) dotyczą około jednej trzeciej pacjentów, obja- przez który podaje się około 1-2 ml jodowego środka wy umiarkowane (omdlenie, obrzęk krtani) wystę- cieniującego. Badanie powinno się przeprowadzać pod pują u jednego pacjenta na 50, a zgony bardzo rząd- kontrolą prześwietlenia rentgenowskiego (fluorosko-ko - u jednego pacjenta na kilkaset tysięcy. Najczęściej pii), które pozwala na ocenę wypełniania przewodów, reakcja na środek kontrastujący pojawia się w cią- wypełniania zrazików gruczołowych, jak też wydala-gu pierwszych 5 minut od jego podania. Powikłania nia środka cieniującego. W trakcie badania wykonuje stwierdzane powyżej godziny od podania to objawy    się zdjęcia rentgenowskie, które stanowią dokumenta-

późne - najczęściej występują w postaci bólów i za-    cję stanu wypełnienia przewodów i zrazików. Obecnie

wrotów głowy czy też odczynów skórnych.    coraz częściej w badaniach sialograficznych stosuje się

Szczególną ostrożność przy podawaniu środka tomografię stożkową CBCT jako kontrolę rentgenow-kontrastującego należy zachować u pacjentów z nad- ską uzyskiwanych obrazów.

czynnością tarczycy, zaburzeniami czynności nerek Wraz z rozwojem technik obrazowania, takich jak (wskazane oznaczenie stężenia kreatyniny w surowi- usg, TK i MR, wskazania do badań sialograficznych cy krwi i wyznaczenie wielkości filtracji kłębuszko- uległy ograniczeniu do przewlekłych stanów zapal-wej), cukrzycą, zaawansowaną miażdżycą, ciężkimi nych, sialoz oraz kamicy ślinowej w przypadku złogów schorzeniami wątroby, paraproteinemią (np. szpiczak niecieniujących na zdjęciach rentgenowskich i niemoż-plazmacytarny), małych dzieci i osób w podeszłym liwych do uwidocznienia w badaniu usg. Ponadto sia-wieku, alergików oraz osób podających w wywiadzie lografia jest wstępem do procedur zabiegowych w ob

rębie przewodów wyprowadzających ślinianek, takich jak plastyka balonowa zwężeń przewodów oraz usuwanie złogów ślinowych.

Prawidłowy obraz sialograficzny

Faza wypełnienia przewodów

• widoczne przewody wyprowadzające mają gładkie obrysy ścian,

• światło przewodów wyprowadzających jest równomiernie wypełnione środkiem cieniującym bez ubytków wypełnienia i naddatków wypełnienia (cień środka kontrastującego widoczny poza spodziewanym obrysem przewodu),

• przewody płatowe i międzyzrazikowe rozgałęziają się równomiernie ku obwodowi gruczołu; obraz przyusznicy w tej fazie jest określany jako „drzewo bez liści”, a ślinianki podżuchwowej jako „krzaka w zimie” (ryc. 5.2 A).

Faza wypełniania zrazików

• obraz „kwitnącego drzewa”, „kwitnącego krzaka" (ryc. 5.2 B).

fc; 5.2. Schemat prawidłowego badania sialograficznego. jtrastowane przewody wyprowadzające. B. Zakontrasto-wiatło zrazików.