DSC�71

niejsze - nowy rok: sumeryjskie zagmuk, akadyjskie akitu podaczas którego recytowano poemat o początku świata (w Babilonie 12 dzień miesiąca nisan, Enuma Elisz), dokonywano hierogamii. 5) Przebieg święta w Babilonie. 6) Religijność codzienna (daję, abyś dał): a) modlitwy - prośby, b) dni feralne oparte na numerologii i fazach księżyca.c) pojęcie grzechu: złamanie tabu (skalanie) najczęścieij mimowolne, po „spowioedzi” mogły być odpuszczane, kara i nagroda doczesna, d) sztuka weróżebna: dary Szamasza i Adada: e) magia obronna: choroby powodowane przez demony, rowinieta demonologia i sposoby walki z demonami f) religia w życiu codziennym: wydaje się, że życie codzienne mieszkańca Mezopotamii było dosyć zlaicyzowane, a świadomość podziału czasu na sakralny i zwyczajny bardzo mocna.

Literatura:

R.    Ranoszek, Religie starożytnej Mezopotamii... w : J. Braun (red.), Mezopotamia, W-wa 1971

S.    Krammer, Historia zaczyna się w Sumerze. W-wa 1961 A. Mierzejewski, Zapisane na glinie. W-wa 1979

M. Bielicki, Zapomniany świat Sumerów. W-wa 1966 G. Conteau, życie codfzienne w Babilonie i Asyrii. W-wa 1963

Wykład 13: Religie starożytnych ludów semickich Syrii i Kannanu:

1)    Położenie geograficzne regionu. - sfera pośrednia między Anatolią, Mezopotamią, Egiptem i Półwyspem Arabskim. Ze wszystkich stron docierały poężne wpływy przodujących kultur z zasadniczą przewagą Mezopotamii.

2)    Główne ludy regionu: Amoryci, Kannanejczycy, Fenicjanie, Kartagińczycy.

3)    Skrót historii:[ a) Ludy azjanickie od neolitu do epoki brązu b) Napływ ludów semickich ( Kannanejczycy ) między 3000 - 2000, c) Ośrodek w Ebli ( III tysiącelecie p.n.e ): inskrypcje w języku kannajeskim zapisywane sumerskimi klinami: podbój Ebli przez Sargona z Akkadu i jego wnuka Naramsina. d) Przybycie nowej fali semickiej - Amorytów ( od 2000 do 1700 ) i kształtowanie się nowych ośrodków: Jamhad, Aleppo ( Halab ). e) Najazdy Hurytów i Hetytów ( ok 1600 - 1500) z Anatolii, f) Syria pod panowaniem egipskim ( od XV do XTV wieku p.n.e ), g) Walka mocarstw o panowanie nad Syrią między Egiptem, a Hetytami - podział sfger wpływów ( ok 1278 roku p.n.e ) h) Rozkwit cywilizacji protofenickiej w Ugarit : XVI w - XIII w. p.n.e ( alfabet klinowy ! ). (Mitologia !, Baal, El, Anat, Mot, Reszef, Keret, Danel). i) Podbój Kannanu przez Izraelitów (XIV - XI w. p.n.e )j) Najazd Ludów Morza - koniec epoki brązu. : Filistyn k) Nowohetyci - Luwijczycy w płn. Syrii, h) Aramejczycy opanowują Syrię Wewnętrzną ( tzw. Coelesyrię )- XI w. i) Syria w I tysiącleciu: sfera płn. wsch: Aramejczycy ( Damaszek ), południowa - Hebrajczycy, nadmorska Fenicjanie ( potomkowiue Amorytów i Kanna-nejczyków). j) Kolonizacja fenicka ( DOWIII wiek: założenie Kartaginy ): kult Melkarta, Eszmuna i Tanit., e) Syria pod panowaniem Asyrii( VIII - VII w.), Babilonii ( VII VI wiek), Persów ( VI -IV w)].

4)    Najważniejsze cechy rei, ludów zachodniosemickich i źródła ich pochodzenia: a) Kult płodności : Isztar -> Astarte -> Aszera, b) Bóg umierający i zmartywychwstający: sum. Dum uzi -> bab. Tam muz, -> syryjski Baal ( Adonis ), c) Walka przeciwieństw: pozytywny Bóg Burzy -Baal walczy z negatywnym bogiem śmierci - Motem., d) Wiara w boga-stwórcę odpoczywającego ( deus otiosus: El - trzeba podkreślić iż jest to źródłósłów imion boga najwyższego u Hebrajczyków ( El, Elohim ) i u Arabów ( al Illah, Allah ). Ta tradycja związana jest z praojczyzną Semitów -> Półwyspem Arabskim., e) Stosunek człowieka do bogów: człowiek jest niewolnikiem bogów stworzony, aby im służyć. Bogowie nie mają w stosunku do ludzi żadnych obowiązków, f) Koncepcja krainy śmierci = hebrajskiemu Szeolowi i babilońskiemu Aralu: miejsce beznadziejniej i bezwartościowej egzystencji, gdzie trafiają wszyscy ludzie bez względu na ich ziemskie postępowanie. Bogowie nagradzją ulubieńców i karzą sobie niemiłych już w świecie doczesnym.