DSC�82

_ .MK* ** ““ ^POd”“' “ **

myśli i duszę każdego.    ^ _{ludzic m}ówią i co — zgodnie,

Z racji swojej    J⁵ _js’_toty wszechwiedzące szczególnie

lub nie, ze słowami my    , nrzvsiag i na poręczycieli

- -*>« - -—ST    Kó diugfej. L.w W

zawianych paktów. Na liście    ^ _{z obyczajem} sta-

^ŁTSŁg. wschodu figurują na pierwszym mScu Mitra i Warana u Mitannów«, bóstwa słońca i nieba u Hetytów ^8e. W Babilonii Szamasz, Słońce, wzywany był zawsze w formułach przysięgi; a w imię Enlila, bóstwa meteorologicznego, zawierano pakty przymierza i pokoju, ustalano granice. W Starym Testamencie wzywa się na świadka Jahwe. W księgach wedyjskich świadkiem przysiąg jest Waruna, podobnie też Helios u Homera. W przysięgach homeryckich Zeus stoi na pierwszym miejscu, nawet jeśli wzywani są też inni bogowie (Iliada, 3.276,19.258). W Olimpii był wizerunek Zeusa Horkiosa i przed jego obliczem składano przysięgi. W Rzymie wszechwiedza Jowisza znajdowała zastosowanie szczególnie przy składaniu przysiąg, zawieraniu traktatów i czuwaniu nad paktami już zawartymi; świątynia Diusa Fidiusa na Wzgórzu Kwirynal-skim miała otwór w dachu, gdyż przysięgi w imię Diusa Fidiusa można było wypowiadać jedynie sub divo. W Chinach przy paktach i przysięgach powołują się na Tiena — „niebo” — i na Szang-ti. Plemiona ałtajskie przysięgają na Tengri, czyli Niebo. Szczepy Ila i Kaonda — na Lezę; Lundowie — na Nzambi. Szczep Luba wzywa na świadka przysięgi Efile-mokulu, szczep Galla —

z ^_v^Trr^ie n^{a Celebesie} - Puempalaburu, Nagadhowie

zsz sszzsstz

k.T5.‘l^S1"'" ^{r4wn,Si byw}*¹° "W «a świad-

bóstwami niebSSkimTfsToTecznyLTjako T ki^⁸' * ^0f?Ół

dzące⁸⁷. Rzadziej sa to bóstw i ■    ^{3 takle są WS2e}chwie-

i Ar„ wzyw. 4’_p*_r;ZT°r ^N‘    Kcl

raskowie przysięgają za dni/ . ^VUmian Słońce-Księżyc. Ta-

na

■•matkę naszą KsięL i ™ *’°^j“ "“«»» ^S^ce”, noc, ęzyc i _ podobnie lud Taruhumara _

26