DSC�87

A oni, bóg ognia, wszechobecny w całym święcie — u- nit>hir> na ziemi i u wodzie uua-W.. 10.45.1) — jest także iHvavcdna ^»fffi^’Te<fcącv‘^ł (Rig-W., i.147,3 ( "4.4,13); 3.20,4; 3.25,1; 4.8,1). i sahasraksa. „tysiącooki”

(Rig-W., 1.79,12). Z drugiej jednak strony, ponieważ w Wedach występuje on głównie jako ogień ofiarny, jego wszecliwiedaa okazuje się ściśle związana z funkcją hotr, „ofiarnika" (Rię-W., 1.12,1; 1.38.3; 1.44.7; 1.128,8; 3.19,1; 3.29,7 itd.), Zbliżona do wszechwiedzy typu „magicznego”, właściwej takim bogom, jak Thot, bóstwo magii <: uzd/.. II. 2), albo Ea. bóstwo wód (rozd_z_>_Hi..3jUtd_i_.

' 7/Pysiąc oczu” ma Puruszn. „mąż” kosmiczny, obdarzony ty^™™ głów i tysiącem stóp (Rig-W., 10.90,1).    aUaBhŁ ^viJtnQlM ^<T*ⁱⁿ-^w

01,2; 9.27^3; 9.28.1,5; 9.64,7; 9.86,29,39; 9.97.56) i pc .......

(Rig-W., 9.60,1—2; 9.65,7). „Tysiąc oczu” (sahasraksa) przypisuje również Rig-W. ofiarom (havis, 10.161?3; por. Atharwa-W., 3.11,3), a Atharwa-Wc-da — pewnej rn*^lłw<» .iżyn/anoj Hn ^ykrywagja czarowników (4.20.4). jak również „Przekleństwu” (śupalha, 6.37.1). „Złu” (6.26.3) i niektórym amuletom (10.3,3).

2. HINDUIZM

Trzy wielkie naczelne bóstwa hinduizmu, które w księgach Wedy dopiero zaczynają się pojawiać, to — wedle wzrastającego znaczenia — Brahma, Wisznu i Siwa. Często bywają pojmowane jako rozmaite formy tego samego najwyższego bóstwa, jednego w trzech postaciach, pewnego rodzaju trójcy, trimurti, a czasem, łącznie z Suryą, caturmurti. Każde z tych trzech bóstw jest wszechwiedzące bądź indywidualnie, bądź w łonie całej trimurti. Wszechwiedza ich jest, jak zwykle, związana z wszystkowidzc-niem. Często, zwłaszcza w wizerunkach Siwy, spotykamy trzecie oko pośrodku czoła. Inną wspólną cechą ikonograficzną jest wie-logłowość, choć ilość głów jest u każdej istoty boskiej inna¹*.

Brahma

Brahma przedstawiany bywa zazwyczaj z czterema głowami albo T-ztpremg twarzami (caturmukha)¹⁰. (czasem z_dodatkiem piątej, umieszczonej hądź ponad tamtymi, bądź- na jednej llflU)¹⁷L na malowidłach i płaskorzeźbie widoczne są trzy z nich, jedna zwrócona przodem i dwie profilem, czwarta jest niewidoczna^ ale domniemana ^IS.

Cztery głowy Brahmy tradycja.łączy .^.czterema Wedflmk.bg-dącymi    Rrnhmy. który posada cala święta wifidżfc-^

i odkrywa ją ludziom ^,tt. Ale nie brak też napomknień o innej,

119