ET5

4.3. Mnożnik turystyczny 55

Formuła mnożnika krążenia pieniądza wprowadzonego do sfery obrotu turystycznego wskazuje zatem na efekt, jaki osiągnie się z każdej jednostki pieniężnej wydanej na kupno towarów i usług w turystyce, zanim opuści ona sferę obrotu gospodarczego. Efekt ten określany jest również za pomocą wzoru³⁷:

AK

gdzie: M - mnożnik krążenia pieniądza w gospodarce, AC - faktyczny wzrost konsumpcji w regionie bez podstawowej konsumpcji turystów, AK-wzrost dochodów ludności, A C/AK - krańcowa skłonność ludności do wydawania swoich dochodów.

Wielkość mnożnika, jaki może wywoływać w kraju recepcyjnym rozwój turystyki, zależy od następujących czynników:

a)    ilości pieniędzy wydatkowanych przez, turystów i liczby transakcji zawartych podczas obiegu tych pieniędzy w gospodarce (liczba turystów, długość pobytu, wielkość wydatków, podaż dóbr i usług),

b)    czynników determinujących krańcową skłonność do konsumpcji (poziom dochodów),

c)    czynników wpływających na popyt inwestycyjny przedsiębiorstw, obejmujący inwestycje nowe, popyt pośredni (przepływy materialne w pośrednich stadiach produkcji) oraz popyt restytucyjny związany z odtworzeniem środków trwałych.

Krańcowa skłonność do wydawania dochodów zależy przede wszystkim od poziomu dochodów i zróżnicowania tego poziomu w różnych grupach społecznych. Przyjmuje się, że im niższy jest ten poziom, tym wyższa jest krańcowa skłonność do wydawania dochodów. Wzrost dochodu przy niskim ich pułapie umożliwia bowiem zaspokojenie potrzeb elementarnych, które z powodu braku środków pieniężnych nie były do tej pory zaspokojone. Napływ środków finansowych z zewnątrz wywołuje zatem w gospodarce słabo rozwiniętej znacznie silniejsze tendencje wzrostowe i bardziej wpływa na koniunkturę gospodarczą niż w gospodarce wysoko rozwiniętej³⁸.

Istotę, przebieg oraz zakres mnożników turystycznych przedstawiono na rysunku 4.1. Kolejne kolumny pokazują, w jaki sposób wydatki turystyczne przepływają przez lokalną gospodarkę. Warto podkreślić, że obejmują one niemal wszystkie sektory gospodarki.

Efekt mnożnikowy w turystyce jest tym większy, im więcej środków pieniężnych płynących z turystyki zmienia swoich właścicieli, ponieważ w ten sposób wywołują one większą produkcję towarów i usług w danym regionie lub państwie. Badania prowadzone m.in. w regionie Pacyfiku umożliwiły zbudowanie modelu obiegu wydatków turystycznych, tzn. ich faz krążenia na rynku. Za podstawę badań przyjęto wydatek turystyczny w wysokości 1000 USD, o typowej dla danego regionu strukturze. Wyniki tych badań przedstawiono w tabeli 4.1.

³⁷    R.W. Mclntosh, Ch.R. Goeldner, Tourism Prmciples, Praclices, Philosophies, John Wiley & Sons. lnc.. New York 1990, s. 16.

³⁸    Kompendium..., op. cit., s. 168.