Ekonomia zerówka rozdział,strona 8

204 Podstawy makroek

państwa (obligacje i inne). Uzyskują wówczas gwarantowany, wy zysk z ich oprocentowania.

Wzrost oprocentowania kredytów konsumpcyjnych powot podobne reakcje. Nie opłaca się ludności zaciągnąć kredyt konsumpcy (na zakup samochodów, mieszkań itp.), gdyż wysokie jego op: centowanie faktycznie podraża o jego wysokość ceny nabywanych dć (w Polsce do 2001 r. o około 20% lub więcej). Stają się one za drogie, w związku z czym ich nabycie jest przesuwane na czas przyszły. Zanika popyt, czego następstwem jest zmniejszenie produkcji dóbr konsumpcyjnych a pośrednio i inwestycyjnych, gdyż zanikają inwestycje produkcyjne.

Schładzać gospodarkę można również przez ograniczenie podaży pieniądza, wzrost podatków dochodowych, kwotowąnie (limitowan' produkcji itp.

Czynnikiem głównym dobrej koniunktury jest duży dynamizm inwestycyjny, ożywiający gospodarkę. Jest on zależny od stopy oszczędności w proporcji do PKB. W krajach o dużym dynamizmie inwestycyjnym stopy oszczędności wynoszą w granicy 30% PKB. W Polsce wskaźnik ten oscyluje w granicy 21%. Są to oszczędności (akumulacja dochodów) przedsiębiorstw i ludności, kierowane bezpośrednio lub pośrednio (przez lokaty bankowe zamieniane na kredyty) na inwestycje. Inwestycje krajowe są również zasilane napływem obcego kapitału, który też jest akumulowany z oszczędności poczynionych za granicą.

Niski poziom oszczędności w Polsce jest następstwem:

a)    wysokich podatków dochodowych płaconych przez przedsiębiorstwa i ludność (nie mają z czego oszczędzać, dochody po opodatkowaniu są przeznaczane głównie na konsumpcję),

b)    braku tradycji w polskim społeczeństwie do oszczędzania („żyj i popuszczaj pasa”) oraz zwiększonej konsumpcji po 1989r., jako przejawu odreagowania na niski stan konsumpcji w PRL-u,

c)    stosunkowo dużego udziału osób starszych, rencistów i emerytów (około 9 min osób), którzy z niskich swoich dochodów większość przeznaczają na konsumpcję,

d)    braku , a w Polsce po 1990 r. pogorszeniu się systemu zabezpieczenia socjalnego, co zmusza do większych wydatków bieżących; w państwach natomiast o dobrym zabezpieczeniu socjalnym zmniejszają się z kolei tendencje do indywidualnej przezorności i myślenia o przyszłości, co nie sprzyja oszczędzaniu,