Ekonomika i Organizacja Rolnictwa Projekt'

5.2. Stany średnie

Stan średni (roczny, kwartalny, miesięczny) zwierząt w gospodarstwie oblicza się kilkoma sposobami, najczęściej:

• jako średnią arytmetyczną stanu na początek i na koniec okresu, np. roku.

• jako średnią arytmetyczną stanów miesięcznych,

« na podstawie liczby sztuk przelotowych, tj. liczby zwierząt, które przeszły przez daną grupę w ciągu analizowanego okresu (najczęściej roku); ten sposób jest najdokładniejszy, ale wymaga wykonania obrotu stadem.

5.3. Obrót stadem

Niezbędnym elementem organizacji produkcji zwierzęcej jest obrót stadem -zestawienie obrazujące ilościowa zmiany zachodzące w stadzie w określonym przedziale czasu, najczęściej w ciągu roku, które mają na celu odnowienie stada.

W zależności od okresu, jakiego dotyczy, wyróżniamy obrót stadem sprawozdawczy (sporządzony na podstawie dokumentów') i obrót stadem planowany. Opracowując obrót stadem uwzględniamy rodzaj reprodukcji stada:

• reprodukcja prosta - stany początkowa zwierząt ze stada podstawowego równają się stanom końcowym,

• reprodukcja rozszerzona - stany końcowe zwierząt ze stada podstawowego są większe od stanów początkowych,

• reprodukcja zawężona - stany końcowe zwierząt ze stada podstaw owego są mniejsze od stanów początkowych.

Przystępując do obrotu stadem uwzględniamy normatywy, które w obrocie sprawozdawczym są wielkościami wynikowymi, a w' obrocie planowanym wielkościami przewidywanymi:

• wiek pierwszego krycia,

• okres między wycicleniami (oproszeniami/oźrebieniami),

• czas trwania ciąży,

• stopy brakowania poszczególnych grup zwierząt,

• procent zacieleń (zaproszeń/zaźrebień),

• procent wycieleń (oproszeń/oźrebień),

• procent upadków w poszczególnych grupach zwierząt,

• liczbę młodych uzyskiwanych od samicy w ciągu roku,

• okres opasu (tuczu),

• pochodzenie materiału hodowianego.

Wielkości najważniejszych wskaźników zawiera załącznik 3.

Z obrotem stadem wiąże się pojęcie przelotowości zwierząt - liczby zwierząt, które przeszły przez daną grupę w stadzie w ciągu analizowanego okresu (roku).