Foto0702

^nó^ pjttodt'Hac trodtoe «A> 1 1,1 Jr.<niti-|lin\R¹1f^\ *4yzitt6 f lyttfttit*® 2M>fthn\tL

, Uk ^    - s:&fes?»_x nk^alw> «poligcneiił^w przydatnym §

jn gcflinft <ftis* bk)^ być du2t igtoowracjic wtedy, kiedy 1 m    ooe braku energii ekktncflK). Nie można wykluczyć, że do- I

ttthuaacwe dww tadczenia «tym zakresie nie są jeszcze zadowalająco opisa- | ae i «vtozyH)^ae nie tyko przez okodki naukowo-badawcze, ale także | przez odpowiednie służby zarządzania i reagowania kryzysowego. Systematyczne zbieranie danych i doświadczeń z takich sytuacji, jak ta w Szczecinie w kwietniu 2008^. ale także sytuacji im podobnych, mogłoby stanowić dobrą | boże dla prowadzenia symulacji komputerowych pozwalających „zobaczyć" lawinowe narastanie takich sytuacji kryzysowych i związanych z tym zachowań i zagrożeń społecznych. Szczególnie w trudnych warunkach atmosferycznych, np. w czasie ostrej zimy, w dużej aglomeracji pozbawionej na kilka dni energii elektrycznej lawinowe narastanie takich sytuacji kryzysowych może przekra-| czać wyobraźnię nawet doświadczonych analityków. W czasie takiego, przedłu-żającego się kryzysu istnieje duże prawdopodobieństwo zaistnienia^ rozprzestrzeniania się konfliktów, których zakres i niszczycielska moc mogą być | odwrotnie proporcjonalne do poziomu kultury bezpieczeństwa ludzi, którzy bę-dą takiego kryzysu doświadczać.

:V . 2.2. Konflikty a bezpieczeństwo

Pojęcie konfliktu jest różnie definiowane w zależności od dziedzin} f wiedzy. W prakseologii uważa się, że konflikt występuje wtedy, kiedy co najmniej dwa podmioty znajdują się w sytuacji, gdy w pewnym miejscu i czasie ujawnione zostały kolidujące z sobą; a/ intencje, b/ niezgodne cele i c/ sprzecz-ne interesy .

W ogólnej teorii systemów¹⁸⁰ konflikt rozumiany jest jako sytuacja, w której występują zawsze co najmniej dwie strony. Złożoność konfliktu wzrasta, gdy zwiększa się liczba stron weń uwikłanych. Stronami w konflikcie mogą być pojedyncze osoby, grupy lub (i) organizacje. Każda ze stron posiada swoje J wyobrażenie o otaczającym je świecie i własnej w nim sytuacji. Konflikt po* wstaje wtedy, kiedy określoną zmianę w systemie jedna ze stron postrzega i ocenia jako korzystną dla siebie, inna zaś jako niekorzystną. Każda ze stron J

ma jpKtocze&ue możliwość wpływania na te zmiany. Największe macewie pczy opisie konfliktu ma jego subiektywna percepcja. Niezmiernie ważną spm* wą jest pozytywne nastawienie wobec konfliktu. Może ono wtedy pełmć rolę pozytywną.

Uważa się, że konflikt wynika zazwyczaj z ry walizacji o wspólne zasoby. Może on wystąpić zarówno przy współpracy, jak i przy rywalizacji. Konflikt definiowany jest jako rodzaj interakcji zachodzących między podmiotami wzajemnie od siebie zależnymi, które spostrzegają, że ich cele, zadania lub wartości są niezgodne i uważają, że druga strona potencjalnie przeszkadza im w realizacji tych celów¹*¹.

W literaturze spotyka się różne typologie konfliktów. Próbę ich usystematyzowania znajdujemy w książce J. Sztumskiego Konflikty społeczne i negocjacje jako sposoby ich przezwyciężania Przy analizie konfliktów autor ten proponuje uwzględnianie następujących elementów: aI podmioty, bf zasięg. d przedmioty, d/ sposób przejawiania się. d czas trwania, charakter sprzeczności. V przyczyny podstawowe, g/ skutki konfliktu¹¹². Być może w modelu tym warto również uwzględnić charakter konfliktów (łagodny, gwałtowny, itp.) oraz sposoby ich rozwiązania (poprzez negocjacje, dekompozycję strukturalną, z użyciem siły, itp.).

Wydaje się, że dla lepszego rozumienia zjawiska konfliktu punktem wyjścia powinno być określenie podmiotów i przedmiotu konfliktu. Mówiąc o podmiocie konfliktu mamy na myśli podmioty w podobnym rozumieniu, jak w odniesieniu do analiz bezpieczeństwa. Również przedmiotowe myślenie o konfliktach może opierać się na przedmiotowym modelu bezpieczeństwa. Pozwoli to wyodrębnić konflikty ekonomiczne, polityczne, militarne, ekologiczne, itd., ale także ich różnorodną kompozycję. J. Sztumski wymienia także konflikty organizacyjne, kompetencyjne, ambicjonalne, dotyczące wartości i celów¹*³.

Zdaniem K. Thomasa konflikt jest procesem obejmującym elementy percepcyjne, emocjonalne i zachowania oraz ich wyniki¹*. Refleksja ta może być przydatna przy badaniu zjawiska konfliktów, ale także przy ich rozwiązywaniu. Nie jest to jednak łatwe. Według Janusza Sztumskiego różnorodność konfliktów sprawia, że nie tylko trudno podać adekwatną definicję tego zjawiska, ale również niełatwo jest je oceniać, a tym bardziej rozwiązywać. Zdaniem

1

Przykład sytuacji kryzysowej, jakiej doświadczyli mieszkańcy Szczecina w związku z brakiem energii elektrycznej w kwietniu 2008 oraz związane z tym zachowania obywateli, ale i działania odpowiednich służb wskazują, jak wiele w tym zakresie mamy jeszcze do zrobienia.

TV Pszczołowski, Mała encyklopedia prakseologii i teorii organizacji i zarządzania, Wrocław 197#, s, 101.

K£. Boulding, Conflict management as a new discipline, [w:] Cole D. (red.), Conflict Resolu-łion Technology. Cleveland 1983, s. 68.

¹⁸¹    L. Putnam. M.S. Poole, Conflict and Negotiations, [w:] Handbook of Organizational Commu-nication, Bcycry Hills 1987.

¹⁸²    J. Sztumski, Konflikty społeczne i negocjacje jako sposoby ich przezwyciężania, Częstochowa 2000, s. 81.

¹⁸¹ Op.cit., s. 98.

¹⁸⁴ K. Thomas, Conflict and Conflict Management, fw:J M.D. Dunette (red.), Handbook oflndus-trial and Orgąnizationa) PsychoJogy, Chicago 1976.