ekonomika (196)

12.3. Cele i narzędzia polityki transportowej

Cele i zadania polityki transportowej powinny być ujęte w stosownym dokumencie, określającym ogólne wyobrażenie przyszłego stanu systemu transportowego, jego elementy, procesy, zjawiska, organizację, zachowania, czy standardy, oraz sposoby osiągnięcia go. Najczęściej są określone cele priorytetowe i cele odcinkowe, podporządkowane celom głównym. Zadania w polityce transportowej są sposobami realizacji określonych celów. Zadania mogą odnosić się do zamierzeń rozwojowych (min. inwestycyjnych i organizacyjnych), zasad funkcjonowania transportu, oddziaływania na otoczenie krajowe i międzynarodowe. Ogólnie sformułowanym celem polityki transportowej jest modelowe kształtowanie systemu transportowego, które polega na⁵⁰²:

•    optymalizowaniu rozwoju systemu transportowego, w tym rozwoju infrastruktury i suprastruktury transportu;

■ wpływaniu na wlaśdwy przebieg procesów oraz zjawisk transportowych zarówno wewnątrz transportu, jak i na styku transportu i otoczenia;

•    oddziaływaniu na rozwój przedsiębiorstw transportowych i zapewnieniu optymalnego funkcjonowania rynku usług transportowych;

•    proekologicznym rozwoju i funkcjonowaniu transportu.

Istotne są podziały celów polityki transportowej według kryterium czasowego i przestrzennego, gdyż wpływają one na wyznaczone zadania i zastosowane narzędzia polityki :

•    podział według kryterium czasowego:

-    cele długookresowe (strategiczne),

-    cele średniookresowe (operacyjne),

-    cele krótkookresowe (doraźne, taktyczne);

•    podział według kryterium przestrzennego:

-    cele o zasięgu lokalnym (odnoszące się do mikroregionów, miast i obszarów podmiejskich, regionów, województw oraz makroregionów),

-    cele o zasięgu ogólnokrajowym,

-    cele o zasięgu ponadpaństwowym (odnoszącym się do ugrupowań państw, np. UE, regionów ponadpaństwowych, kontynentów i świata).

Cele strategiczne dotyczą przedsięwzięć dużych, o istotnym znaczeniu, mających wiele powiązań. Stanowią one ujęcie modelowe, do którego osiągnięcia dąży się. Cele operacyjne podporządkowane są celom strategicznym, mają one wspólną myśl przewodnią, nakierowaną na realizację celu strategicznego, a równocześnie na jego korygowanie. Cel strategiczny ulega zmianom w zależ-^m Ibidem, s. 21.

® Ibidem, s. 28-29.

Wyszczególnienie

Tfch- 12-1. Narzędzia polityki transportowe) Rodzaj narzędzi

Ekonomiczne 1 • amfa taryfowe, podatkowe, celne, ubezpieczeniowe, (parametryczne)    amortyzacyjne

1 • premie, subwencje. dotacje. ulgi podatkowe, obligacje J • warunki kredytowe (stopa procentowa, okres I kredytowania, karencja)

I * normatywy w zakresie podziału zysku, amortyzacji.

funduszy celowych, obowiązkowych depozytów i kaucji I * stawki i systemy płac • zamówienia rządowe

I • ceny urzędowe    _

Pozaekonomiczne (nieparametryczne)

administracyjne * zarządzenia i uchwały organów władzy o charakterze I imperatywnym (nakazy, zakazy) l • koncesje i limity, kwotowanie, licencje, zezwolenia I * narzędzia polityki kadrowej 1 - powoływanie i rozwiązywanie przedsiębiorstw | • decyzje lokalizacyjne, przydziały (lokali, terenów),

I rozdzielnictwo i reglamentacja zasobów _I ♦ zalecenia (sanepidu, ppoż, bhp)

• prawne    1 * akty normatywne, odnoszące się do struktur

I organizacyjnych, funkcjonalnych i własnościowych podmiotów i systemów

1 • normatywy techniczne, dotyczące konstrukcji i eksploatacji _I środków trwałych

• informacyjne

moralne

i * zadania planów rocznych i wieloletnich, programów perspektywicznych

1 * informacje o spodziewanych zmianach w gospodarce narodowej

I • informacje o sytuacji popytowo-podażowej, preferencjach 1 | użytkowników, ocenach jakości usług I • prognozy demograficzne, w tym o spodziewanych I dochodach ludności

odznaczenia, wyróżnienia nadawane jednostkom gospodarczym i ich pracownikom apele nakłaniające do określonych postaw i działań oraz propagowanie ich_

Źródło: opracowanie własne na podst. W. Grzywacz, K. Wojewódzka-Król, W. Rydzkowski: Polityka transportowa. Wyd. (JG, Gdańsk 2003, s. 41-42.