ekonomika (41)

• wydatki GDDKiA w kwocie 3 064 854 fys zł na inwestycje (budowa obwod. nic budowa autostrad i przebudowa dróg krajowych) oraz wydatki związane z bieżącym utrzymaniem i odnową nawierzchni dróg krajowych;

• dotacje przedmiotowe udzielane na dofinansowanie przewozów pasażerskieh w wypadku PKP budżet dopłaca do krajowych przewozów pasażer. skich jako wyrównanie przewoźnikom kolejowym utraconych przychodów f z tytułu honorowania uprawnień do przejazdów ulgowych (przewozy towarowe nie są dotowane) - dotacje te pochłonęły kwotę ponad 356 740 ty*, zj_; w 1969 roku Minister Finansów zniósł dotacje przedmiotowe dla przedsię. biorstw żeglugi śródlądowej i przybrzeżnej, a od 1999 roku nie są dotowane również przewozy autobusowe;

•    finansowanie i współfinansowanie inwestycji w zakresie zakupów i moder-1 nizacji taboru kolejowego używanego przy wykonywaniu regionalnych pa- | saźerskich przewozów kolejowych - 300 000 tys. zł;

•    wydatki na infrastrukturę kolejową - 288 912 tys. zł przeznaczono na inwes-I tycje modernizacyjne niektórych linii kolejowych oraz poprawę stanu infra- j struktury;

•    wydatki na autostrady płatne - 101 336 tys. zł przeznaczono na wykup gruntów pod autostrady i na przygotowanie projektów i dokumentacji;

•    wydatki inwestycyjne i bieżące na przejścia graniczne;

•    dotacja dla Funduszu Żeglugi śródlądowej i Funduszu Rezerwowego - j 5000 tys. zł; środki zgromadzone przez Fundusz Żeglugi śródlądowej (również ich środki własne ze składek wnoszonych przez armatorów, odsetek od jj lokat w bankach, darowizn) zostały przeznaczone m.in. na wypłaty dla armatorów za trwałe wyłączenia statków z eksploatacji w przewozach rzeczy, i dofinansowanie zakupu, modernizacji lub przebudowy statków, a także na 1 realizację przedsięwzięć promujących śródlądowy transport wodny;

* wydatki na funkcjonowanie urzędów żeglugi śródlądowej, Inspekcji Trans- | portu Drogowego, Urzędu Lotnictwa Cywilnego.

3.8. Wpływ transportu na bilans płatniczy kraju

Transport bierze udział w handlowej wymianie międzynarodowej i w związku z tym również usługi transportowe i pomocnicze na rzecz transportu są przed- I miotem eksportu i importu. Mogą one mieć miejsce na terytorium kraju lub poza jego granicami

Z eksportem usług transportowych mamy do czynienia, gdy;

* przewozy ładunków eksportowych i importowych są wykonywane przez I krajowego przewoźnika własnym taborem, bez względu na to, czy usługa I

transportowa jest sprzedawana wraz z eksportowanym towarem {gdy gestię transportową posiada eksporter), czy też jest to niezależna transakcja sprzedaży usługi transportowej importerowi towaru, mającemu gestię transportową;

•    przewoźnik krajowy wykonuje przewóz ładunków obcych między dwoma obcymi portami lub między dwoma krajami (przewozy cross trade);

•    przewoźnik krajowy wykonuje przewóz ładunków na terytorium obcego kraju na rzecz jego obrotu wewnętrznego (kabotaż);

•    obcy przewoźnik przejeżdża tranzytem przez dany kraj lub przez narodowe porty morskie (tranzyt międzynarodowy oznacza przewóz przez terytorium kraju, na którego obszarze nie znajduje się ani początkowy, ani końcowy punkt transportowy; istnieją różne rodzaje tranzytu międzynarodowego: lądowy, lądowo-morski, morski, lotniczy i przesyłowy).

Każdy kraj w mniejszym bądź większym stopniu korzysta z importu usług transportowych. Wiąże się to z koniecznością tranzytu przez terytorium innych państw oraz z koniecznością korzystania z usług przewoźników wybranych przez partnera handlowego, gdy posiada on gestię transportową. O imporcie usług transportowych mówimy, gdy podmiot krajowy korzysta z usług transportowych wykonywanych przez:

•    przewoźników narodowych zagranicznego partnera handlowego;

•    przewoźników z państw trzecich; lub gdy:

•    przewoźnik krajowy korzysta z tranzytu przez terytorium obcego państwa;

•    przewozy wewnętrzne w danym kraju wykonuje obcy przewoźnik (obcy kabotaż).

Obowiązek zorganizowania przewozu ładunku eksportowego lub importowego, spoczywający na jednej ze stron kontraktu handlowego, nazywa się gestią transportową. Posiadanie gestii transportowej daje prawo wyboru drogi, środka transportu, przewoźnika i sposobu przewozu towaru. Prawo to wynika z obowiązku zapłacenia kosztów transportu i ubezpieczenia.

Gestia transportowa, w zależności od zastosowanej formuły handlowej In-coterms, może pozostawać w rękach eksportera, importera lub być podzielona pomiędzy nich. Incoterms to zbiór pogrupowanych zasad regulujących obowiązki kupującego i sprzedającego w zakresie ponoszenia kosztów transportu i ryzyka, które stosowane są za zgodą obu kontrahentów w międzynarodowych transakcjach handlowych. Incoterms opracowuje Międzynarodowa Izba Handlowa począwszy od 1936 roku (ostatnie wydanie - Incoterms 2000). Różnice pomiędzy kolejnymi wydaniami formuł są czasami znaczne, dlatego przy zawieraniu umowy z wykorzystaniem Incoterms niezbędne jest podanie roku wydania formuły.

Formuły są umieszczone w czterech grupach: E, F, C, D. Każda z formuł ma oznaczenie kodowe składające się z trzech liter; pierwsza z nich wskazuje, do