Historia Polski
3

Stan wojenny

W obiiczu kryzysu gospodarczego i wzrastającej roli "Solidarności", generał Jaruzelski zdecydował się pod naciskiem ZSRR na rozwiązanie siłowe -13 XII 1981 r. wprowadzony został w PRL stan wojenny, kilka tysięcy działaczy opozycyjnych internowano, strajki rozbijano przy pomocy wojska (16 XII w kopalni "Wujek" zginęło 9 górników).Wielu działaczy opozycji i podziemnego ruchu związkowego skazano na karę więzienia, innych zmuszono do emigracji.

Stan wojenny (oficjalnie zakończony w iipcu 1983) nie rozwiązał polskich problemów. Gospodarka nadal nie mogła wyjść z kryzysu, opór społeczny przeciw władzy nie malał (podsycały go kolejne pielgrzymki papieża Jana Pawła II -1983, 1987 - i przyznanie przewodniczącemu "Solidarności" Lechowi Wałęsie Pokojowej Nagrody Nobla - 1983). Organizacje związkowe "Solidarności" zostały znacznie osłabione, a wielu ludzi zastraszonych. Jednakże działały one dalej nielegalnie pod kierunkiem Wałęsy, a szczególnym przejawem tej działalności było kilkaset wydawanych systematycznie periodyków i biuletynów. Działalność ta była w szerokim zakresie wspierana przez Kościół, który zachował silną pozycję społeczną. Należy podkreślić, że skala represji, a także działalność opozycji były umiarkowane.

Polska droga do demokracji - "Okrągły Stół"

W 1988 r. rozpoczęły się rozmowy przedstawicieli kierownictwa PZPR z opozycją.

Budynek sejmu. Dwuizbowy parlament w Polsce sejm i powszechnych wyborach na 4-letnią kadencję.

senat powoływany jest w

Zimą 1989 r. w wyniku obrad "Okrągłego Stołu" podpisano porozumienie przewidujące m.in. przeprowadzenie częściowo wolnych wyborów do Sejmu (opozycji przypaść miało 35% miejsc) i w pełni wolnych wyborów do Senatu. Wybory 4 V! 1989 r. przyniosły zwycięstwo "Solidarności". Oczywiste stało się, że PZPR nie jest w stanie sprawować władzy przy tak zdecydowanym oporze społeczeństwa. Parlament (nazywany "kontraktowym") wybrał co prawda gen. Jaruzelskego na prezydenta, ale tekę premiera otrzymał kandydat "Solidarności" Tadeusz Mazowiecki (24 VIII 1989) -szef grupy doradców Komitetu Strajkowego w Gdańsku w 1980 r. 29 XI! sejm zmienił konstytucję i nazwę państwa. Polska Rzeczpospolita Ludowa przeszła do historii. Rozpoczął się okres Rzeczypospolitej Polskiej (nazywanej III Rzeczpospolitą). Wydarzenia w Polsce rozpoczęły proces rozpadu bloku komunistycznego. Ład jałtański przestał istnieć.

Zawarcie kompromisu przy "Okrągłym Stole" i spokojne przejście od systemu komunistycznego do demokracji było możliwe dzięki zasadniczej zmianie w polityce ZSRR. który w latach 1986-1988 zaczął realizować zasady pierestrojki i głasnosfi oraz otwarcia politycznego i gospodarczego wobec reszty świata.

III Rzeczpospolita 1989 - 2002

Gospodarka

Podstawowym problemem niepodległego państwa było rozwiązanie problemów gospodarczych: w kraju szalała hiperinflacja (ponad 500% w 1990 roku), ogromne zadłużenie zagraniczne nie pozwalało na inwestycje. Sytuację utrudniały dodatkowo takie czynniki, jak ukryte bezrobocie, przestarzały i nieefektywny przemysł, zacofane rolnictwo. Ustawy o działalności gospodarczej z 1988 r. i uwolnienie cen w Iipcu 1989 r nie przyniosły oczekiwanych rezultatów.

Polska zdecydowała się na wprowadzenia tzw. planu Balcerowicza, autorstwa ówczesnego ministra finansów, który zakładał liberalizację cen wewnętrznych, wzrost importu, zaostrzenie kontroli płac i polityki finansowej wobec przedsiębiorstw, wprowadzenie stopy procentowej wyższej od inflacji, ustabilizowanie kursu dolara i wprowadzenie jego wymienialności. W efekcie gospodarka polska ustabilizowała się i otworzyła na świat. Zreformowano system bankowy i politykę pieniężno-kredytową. Utworzono w Polsce rynek kapitałowy i rynek pracy. W Iipcu 1990 r. Sejm uchwalił ustawę prywatyzacyjną. W następnych latach wprowadzono podatek dochodowy od osób fizycznych (lipiec 1991) i podatek VAT (1992 r.).