HPIM5149

Parametrem nieznanym, określanym na podstawie badań, jest stała A, w której mieszczą się właściwości chemiczne i metalograficzne śrutu. Dla śrutu z żeliwa białego ma ona wartość A = I0⁷.

W sprzęgłach śrutowych z czynną obudową istnieją korzystniejsze warunki pracy dla śrutu niż w sprzęgłach z czynnym wirnikiem. Kształt korpusu sprzęgła z czynną obudową oraz wirnika wpływają korzystniej na trwałość śrutu, która wyraża się liczbą rozruchów sprzęgła. Liczba rozruchów do czasu sproszkowania śrutu w sprzęgle zależy od czasu trwania rozruchu oraz prędkości obrotowej, do jakiej rozpędzane jest sprzęgło (rys. 1.110).

1.4.1.2. Sprzęgła bezpieczeństwa

Cechy sprzęgieł bezpieczeństwa. Sprzęgła bezpieczeństwa ochraniają najsłabsze elementy maszyny przed przeciążeniami pochodzącymi od maszyny roboczej. Działanie ich opiera się na dwóch zasadach:

1)    całkowitego rozłączenia przy wzroście momentu obrotowego ponad wartość graniczną (bezpieczną);

2)    ograniczenia wartości pizenoszonego momentu do wartości bezpiecznej. W pierwszej grupie sprzęgieł bezpieczeństwa pod wpływem przeciążenia

ulega zniszczeniu łącznik, a w drugiej grupie następuje zmniejszenie wartości przenoszonego momentu do wartości dopuszczalnej, bez zniszczenia łącznika. W sprzęgłach grupy pierwszej łącznik jest najsłabszym elementem nośnym w sprzęgle, ma on najczęściej postać kołka lub kilku kołków, które zostają ścięte po przekroczeniu momentu przeciążenia Mma*.- Ponowny rozruch maszyny jest możliwy po jej zatrzymaniu i wymianie kołków. Jest to istotna wada tej grupy sprzęgieł. Do grupy drugiej sprzęgieł bezpieczeństwa należą sprzęgła o łączniku kształtowo-ciemym.

sprzęgła cierne lub elektromagnetyczne. Zaletą tych sprzęgieł jest możliwość regulacji wartości momentu wyłączającego sprzęgło (zwłaszcza w sprzęgłach elektromagnetycznych) oraz łatwość ponownego włączenia. W ciernych sprzęgłach bez* pieczeństwa nie następuje zanik przenoszonego momentu obrotowego, lecz zostaje on ograniczony do wartości dopuszczalnej M_mw. Każde sprzęgło cierne można uważać za sprzęgło bezpieczeństwa, jeżeli moment tarcia M, ^ M_mn. Jako sprzęgło bezpieczeństwa może służyć również sprzęgło odśrodkowe. Sprzęgła bezpieczeństwa stosujemy w następujących typach maszyn:

-    w maszynach, w których moment oporu ma charakter udarowy o przebiegu trudnym do określenia, np. w koparkach, ładowarkach, przenośnikach zgrzebłowych:

-    w maszynach, w których moment bezwładności zredukowany na oś sprzęgła ma znaczne wartości, np. w młynach wentylatorowych;

-    w maszynach o gwałtownych (udarowych) włączeniach bez sprzęgieł podatnych, np. w maszynach rolniczych, młynach;

-    w maszynach o wysokim stopniu automatyzacji, jako zabezpieczenie ich napędów przed nagłymi przeciążeniami;

-    w maszynach dużych (i drogich), jako zabezpieczenie ich mechanizmów przed błędami obsługi lub wypadkami losowymi, np. w mechanizmach obrotu żurawi lub koparek.

Sprzęgła bezpieczeństwa cechują;

1. Współczynnik nominalnego przeciążenia w maszynie f\, charakteryzujący możliwości przeciążenia maszyny roboczej oraz przedział obciążeń, w których powinno pracować sprzęgło bezpieczeństwa (rys. 1.111)

(1.215)

_ l^2max _ ^wyi

M₂ ~ Ml

gdzie: M_2m&x - maksymalny moment dopuszczalny dla maszyny roboczej ze względu na wytrzymałość jej najsłabszego elementu, $ą - moment nominalny obciążenia (w ruchu ustalonym).

2. Przedział obciążeń, w którym sprzęgło bezpieczeństwa powinno być rozłączone (rys. 1.11 la)

(1.216)

— Mmax( 1 "ł" 5) M_m{_n

gdzie: M_xxmx - moment graniczny w sprzęgle wy wołujący rozłączenie jego członów (np. ścięcie kołka), M_m\n - moment graniczny, przy którym rozpoczyna się rozłączanie członów sprzęgła, 5 - współczynnik rozłączania sprzęgła. Współczynnik 8 charakteryzuje dokładność zadziałania sprzęgła bezpieczeństwa i zależy od konstrukcji (łącznika) sprzęgła.

Równanie (1.216) można zapisać w postaci

(1217)

AAłn® — M tnax( 1 *ł* 8 Yl) — Wmu))

127