HPIM9234

PaąaUlirpwhU 99

METODY DOBORU PRÓBKI

Populacji i próbka

Jak niemy. bwliflia menu podzięk ni indywidualizujące i uogólniające. Ro/r ; nuądzy naci polega ni zikresie stosowalności wniosków wyciągniętych z »>«>U * badanu mdywndualizwjącyin są one ograniczone do jednego, zbadanego ob*b_; a * badanu uogołnująi > n* odnoszą uę do szerszej zbiorowości obiektów. Tg zbn*, •oKMiywiiKpapMg.

Populacje mon byc nieskończone lub skończone. Do mesloncznnycb odnouy ttę pnwa nauki. na przykład prawo Archimedeu. które opisuje zachowanie «c w*zt bch od zanurzonych w cieczy. Do podobnej ogolności aspirun czasem psycholog ww, formułując twierdzenia o ludziach w ogók. mezalezróe od fąjmo»anego pno nich nnejKi w czasie i przestrzeni. Ale w typowych badaniach społecznych popili cje ta mm skończone Socjolog wypowmda się o istniejących grapach spułccznjek badacz outtfy mon o praktykach stosowanych w umiejących oddziałach klaw^k CU wlotach Jeah pedagog bida ooągnieca szkolne, lo jego *dy nigdy nie docyoą KZTU aogołt lecz pewnej dającej sic przeliczyć zbwrowwi ucznww z jednego od dzału. szkol), gminy. wjewóditwi czy kraju.

ładne skończonych popułacp można prowadzić na dwa sposoby Pierwszy. zw» gy ■yaoprpjom. polega na poddaniu pomiarom każdego obiektu należącego do po puiacji. Wytwajj go czasem organizacje statystyki państwowej (np. Główny Urząd Stat)M)i7ny|. Częściej stosuje ug drugi sposób, zwany rrprrzenwmm (Pawłowski 1972) Pomiarorr. poddaje się wtedy tylko niektóre obiekty populacji Zbiór tych obiektów nazywa sic ijpMfl.

Badanie reprezentacyjne ma wiele zalet: jest szybsze, tańsze i wprowadza mniej zakłóceń w codzienne życic badanej populacji. Ograniczenie liczby obiektów pozwala zwiększyć liczbę pomiarów lub zatrudnić wyżej wykwalifikowanych badaczy, dzięki czemu dane tą bogatsze i bardziej wiarygodne. Te zalety byłyby jednak bez znaczenia. gdybytmy nie wiedzieli, w jakim stopniu wnioski z próbki stosują aig do popub cji kit intułcyjnie oczywiste ze ogruacienie pomorów do próbki mesie ryzyko błęd ijch *do* o populacji, jeśli próbka nie jest do mej podobna, czyli jeśli zlc reprezr

populację. Próbka wolna od tej wady nazywa się próbką npnwtiwną lub kK* *.    lak zapewnie icprczematywnołć próbki. rohaciyny u chwilę

p^rwtzy krok w doborze próbki lo precyzyjne okretknie popułKjL Okietłgjie p» deklarujemy, o jakie/ zbiorowoga zamieramy się wypowiadać aa podda** badania, czyli wysuwamy mszczenie do prawomocnoki wnios*. - odnoszą-ug do tej zbiorowości. Najczęściej popełnia się iv d*a błędy Pierwszy lo /aur-^ ^ncy między populacją a próbka. Napisawszy na przykład. .Badanie przepon* ^l(%on0 im populacji młodzieży w okresie dorastania*, autor referuje wyniki ankiety wy-‘^„ionoi przez uczniów klasy I gimnazjum w Koluszkach. Prawdą u zbadani u«mo rtf nikza do zbioru młodzieży w ok/esie dorastania, ak z tego mc *vw »«. ze to ten i# jest przedmiotem badania Drugi błąd to brak informacji o popdacJL Aule i koocz) na określeniu próbki: .W badaniu wzięło udział 445 oaob w wieku ’.|i |jt. * i dopiero wniosek: .Poziom kompetencji wokalnych dzieci i młodzieży m sinych poziomach wieku jest w Polsce niższy mz w krajach Europy Zachodniej' j.ni.1, ze zamiarem badacza było dostarczenie wiedzy ocałej zbłorowoeci polskich jad i młodzieży, czyli z grubsza licząc, o 6 min oaób Gdyby to był napisał na po pgko bardziej by łby wrażliwy na możliwe odchylona swojej próbki od lej populacji Określenie populacji polega na podaniu własnołci jasno wytyczającej ■tereiujt-- twdscza zbiór obiektów, np.: .polscy uczniowie w I etapie ktzułcenu iij z klat jlglir. .tegoroczni absolwenci warszawskich szkól podstawowych*, jnato. które _ v.xJr.ryr d/Kci w pierwszym tygodniu nurci I968 r". .gminne wydziały oiwaty _g aojewodztwie mazowieckim’ itp. Warto zauważyć, ze populacje tótftmmwt •cr; bezącą własność mogą się zmieniać: np. co roku zmienia się trzecia czę* Kłom* nauczania początkowego. Jeśli tego nie chcemy, możemy zdefiniować popu j.ę przez własność uprzednią, np. rok urodzenia czy udział w jakimś kolektywnym idirzemu Taka populacja, nazywana w demografii kohortą, me zmtemi twego skla-jijesb nie liczyć wymierania członków.

Określiwszy populację, możemy sk zająć wyłonieniem próbki Można to zrobić • fosób losowy lub nielosowy. Lomunkm noąwu się laką mrtodr wjAwtoM pnL ti, iwo loptwiuu *sQitkim    próbkom Jednakową snwp reahuKfl W pod-

ręcznikach teoni prawdopodobieństwa ilustruje sk ją za pomocą orny. w której znajduje się populacja jednakowych ponumerowanych kul. Losownue polega na wyciągnięciu kuli. zapisaniu jej numeru i w łożeniu jej z powrotem do urny. Jest oczywiste. it gdy populacja liczy tysiące czy miliony obiektów, takie postępowanie jesi zupełnie niemożliwe. Dlatego opracowano sposoby losowania, które dają się zastosować w praktyce, a jednocześnie zapewniają dostateczne przybliżenie do teoretycznego idc-aki. Zostaną one opisane w dalszej części tego rozdziału.

Oprócz losowych wykorzystuje sk też próbki nielosowc. Trzebi jednak pamiętać, ze metody wnioskowania statystycznego o cechach (parametrach) populacn * cech próbki mają zastosowanie jedynie do próbek losowych W literaturze metodologicznej najczęściej utożsamia się próbkę losową i próbką reprezentatywna (np. Pawłowski. 1972). niektórzy jednak Mzy»dą icptezewtatywia Dr

Spętany CM«m icrrm jwSbb rtptr/emx);tu* tr.-dsi wr.taiMidw