HWScan00055 (2)

gdzie

^GSI

K

P^ralneg⁰ zsypu. Klasyfikacja Protodiakonowa z 1908 r. przyjmuje po-• ^Uł skał na dziesięć kategorii, głównie na podstawie zwięzłości rozu-^£iz.^,a ; j_ako 1/100 część wytrzymałości skały na ściskanie (zgniatanie), klasyfikacja A. i A. Kańczuckich (1954 r.) dzieli skały na podstawie wy-^K!^aZ kruszenia specjalnym młotem.

¹¹¹ Klasyfikacja robót ziemnych według PN/B-06050 [221] podaje podział tów na 16 kategorii, przyjmując jako kryterium czas wiercenia jed-^gI go metra otworu w minutach, potrzebny do odspojenia rodzaj narzędzia cznego lub materiałów wybuchowych oraz przeciętne spulchnienie w procentach pierwotnej objętości.

Klasyfikacja gruntów budowlanych wg PN-54/B-02480 [215] przyjmuje podział na klasy, grupy i podgrupy, uzależniony od cech budowlanych i uwzględniający takie kryteria jak wytrzymałość na ściskanie, stopień spękania, uziarnienie, spoistość, wilgotność, stopień zagęszczenia, stopień plastyczności, trwałość struktury i inne.

Spotykany jest również podział na:

_grunty lekkie (skały), w których zawartość frakcji iłowej nie przekracza 10%,

— skały (grunty) średnie, w których zawartość frakcji iłowej wynosi

10 -f- 20%,

— skały (grunty) ciężkie, w których zawartość frakcji iłowej wynosi powyżej 20%.

Żadna z dotychczasowych klasyfikacji nie jest jednak zadowalająca z punktu widzenia zastosowania maszyn urabiających o ruchu ciągłym i trwają nadal prace i próby coraz to nowego ujęcia tych zagadnień. W tej sytuacji spotykamy się ze stosowaniem najróżnorodniejszych podziałów i nazw rodzajów skał.

Podstawowymi własnościami skał, wpływającymi na urabialność, są struktura i tekstura, porowatość, skład mineralogiczny, plastyczność, uziarnienie, twardość, zwięzłość, kruchość, łupliwość i nasilenie spękań [191]. Do cech decydujących o własnościach fizyko-mechanicznych skał można zaliczyć: ciężar właściwy, ciężar objętościowy w stanie rodzimym, wilgotność naturalną, wytrzymałość na ścinanie, spójność właściwą, podatność podłoża, kąt tarcia zewnętrznego i wewnętrznego, współczynnik spulchnienia oraz jednostkowe opory kopania — powierzchniowy i liniowy. Wielkości te dla skał urabianych maszynami podstawowymi zestawiono w tablicy 1.2, która stanowi próbę syntetycznego zestawienia nazw ij*kajów skał opisywanych w dokumentacji geologicznej oraz wyników ufania ich własności fizykalnych i mechanicznych.

1-4.2. Ciężar właściwy

Ciężar właściwy y, czyli ciężar szkieletu skały, określa wzór

y =    G/cm*

y sz

ciężar szkieletu skały (sproszkowanej i wysuszonej w temperaturze 150 °C), G,

objętość cząstek szkieletu skały, cm³.

23