hydrosfera (13)

podnoszenie się wód głębinowych (upwemng)

fbsaty przenoszą ciepłe wody powierzchniowe w kierunku zachodnim

Sytuacja normalna

#E1 Nipo (czyt. el nińjo, po hiszp. „chłopiec",

„dzieciątko") to zjawisko zahamowania upwel-lingu u zachodnich wybrzeży Ameryki Południowej spowodowane osłabieniem wiejących ze wschodu pasatów, w związku z czym woda z zachodniego Pacyfiku płynie na wschód 1 50-200-metrową warstwą, przykrywajqcq chłodniejszą wodę. Ta ogromna ilość niesionej ciepłej wody powoduje:

-    ogrzanie i konwekcję powietrza u wybrzeży Ameryki Południowej oraz występowanie obfitych opadów atmosferycznych, sztormów i powodzi nad tym obszarem,

-    hamowanie opadów monsunowych nad Azją południowo-wschodnią i północną Australią.

Konsekwencją zahamowania upwellingu przez El Nino jest wstrzymanie rozwoju łańcucha pokar mowego od planktonu przez ryby, ptaki, zwierzęta domowe po człowieka (załamanie przemysłu rybnego).

• Prądy przeciwne do El Nino zostały nazwane La Nina (czyt. la nińja, po hiszp. „dziewczynka"). W latach występowania La Nina pasaty wiejące*wzdłuż międzyzwrotnikowej strefy zbieżności pasatów (MSZ) są o wiele silniejsze niż zazwyczaj, co powoduje spychanie na zachód „ciepłego morza" i zwiększenie upwellingu. Powstaje obszar „zimnego morza" usytuowany pośrodku Pacyfiku. Ciepłe wody zepchnięte przez bardzo silne pasaty w rejon Australii i Indonezji wywołują obfitsze niż zazwyczaj deszcze monsunowe w Indiach, zwiększone opady w Indonezji i Australii oraz Afryce Południowej i Zachodniej.

Silne wiatry zachodnie przenoszą ciepłe wody powierzchniowe w kierunku Ameryki Fbłudniowej

' ^w*-//irłg OZiębia i [i/y/_ni(J p0vvi,,, ,

Bardzo silne pasaty przenoszą ciepłe wody powierzchniowe v

Azji i Australii

' kierunku

sytuacja zaburzonej cyrkulacji l-Q Nina

Powierzchniowe prqdy morskie

pQejV^<3 v><yjCA$Scxej t-J w^/uLu ofca^outea, vfctT^^

<O.CCAVti\J ( ^c(^«cACi>J ) ₍ oXS-    AA C

CjT^feoteoSu _f <ux £o\ 6^P|- CC C.-Ł-CJ 'l/C^l-Wl C £) ŁWCAHC UJód ₍

lu«AUP7-e2<. ^V$c£Ou U'L^JUov^Ą₎Jk pACfi-t,

K

X

a)

ŁWnCXCiyi,_e" (joicZujlOyy Q Vócv v-CtA>€At JLuaJ(M*A.a- Vt .u U>n oliSz.' - vu.'eiUebt^jj cp sJ-OętAK/^U/c oto l(A-Ln ccAoc TVcwiSj?orh/jej ^c*ot\c^ .£3. wiln lenn ^ loooLu ■ pocLcCęS ^riO^cLc) <j - ^€vrp^ccA* Vbt ■*

- ku<?s<3 <~jooUj ot Qj}l^j v<£ oot

OfctCt,Ot^Ć^ (Aj(A ;

^^^WVWJQ(£- rubrcj wody cAjtacAu^lj Px^ c/o^

^ło-OŁC^C) L/ji/k i    '

'pootucoT pyc5<?6du " -ŁWueMrvosc' jjp-Łe^eńu ;

iotcytćWne •’-*' vfoJr^vPM 1/>C\J) il Isyu ' p •    Kt€ ' iM^awtAutAoij oun € ou/tu<ic( (y cj

k

vtAon ^/w?o^<r^ ,    '

q a H.O

ood

I

p °UO vV) e , $/PlAA /MA e^M. CcJ €

ooddL o oUrę$,e o_CecM^ócw> <’ *mx3/2.

. w

•***- j -’ tfcźr'

Północno- I    a l^N ,# .

pacyficzny/    /j    /# '

Mr    ¹    / ^:^/GoM8żtrom) -

te'i i /    ■■

• V 0",

^cf>

VIII

Pótnocnorownikowy^ **T Równikowy Prąd Wsteczny

Prąd

Potudmoworownikowy

i J/y .

•~^PV)Qt^0^n,kowV    -/-

^v"“'

'‘C»y

v\    /    \

V    -i    .[i,

^VN ,    II

'łl

;iP

**

\

-

7#

A

0

^*’ Północ norOwnikowy

Rowkowy P*ąd Wsteczny ^ . -*► —»

2Q»    '4Ue. -W

•Ś¹    ^Poludnioworownikc

^Prqdy morskie: | i ^ zimne j .

' f

i J;o*~ ^

«t)ry| WvO'\

^ v ^"7 ^v

'sl'3*n»-------^{— _r}v .'■    ;t:

JC

W

- ciepłe_j

^ac h odn i oad»^x<^* _vd(V.'V^{cznv Prąd okotobi}ogdnowy /    ^

8°¹ £ ₂

- /< ,

O¹ VAiej'yU watA UA^O iMe n\<Jk*Outj oJaSc*. c& pnącCdu ( Cl^.S ' Oióh^Orci _t Ctf-S'. C|I    j