IMAG0105

i metod obu dziedzin po zwrooie kulturowym, Juki nuitąpli w przekładu?, czas na zwrot przekiadoznawczy w budanlaoh kulturowych, Itlińro wciąż r,j<- docni' • jak wielki wkład w tworzenie naszego zinterriucjonallzowunogo świata wno»ł f,._UI)U przekładu (Bassnett, Lefevere 1908:137-130),

Jednym z naturalnych skutków zwrotu kulturowego okuzaio fię powalani* koffab gii przekładu ijęj rozwój. Ramy metodologiczne dla socjologie,zrie) teorii przekładu ja* pewniła przede wszystkim myśl Pierre'u Bourdleu 1 zaproponowane przez niego gorie kapitału kulturowego, habitusu oraz pola. Z inspiracji Bourdimt czerpią tacy dacze, jak Daniel Simeoni, Michaela Wolf, Anthony Pym, Annie BrUsct czy Jean Mao 6ouanvic (por. Wolf, Fukari 2007:18-22). Innym ważnym dla socjologii przekładu pa radygmatem jest teoria systemów społecznych Niklasa Luhmanna (por. Wolf, Kukań 2007:24) — jej tropem podąża w swoich badaniach wspomniany wyżej ojciec chrzestny szkoły manipulistów Theo Hermans, który już w ważnej książce 'Frannlalism In %z-tems („Przekład a systemy”, 1999) opisuje przekład jako autonomiczny i zarazem hetc ronomiczny system aktów komunikacyjnych o szczególnej strukturze, W artykule, który zamieszczamy w naszym wyborze, Hermans instruktywnie prezentuje główne tezy koncepcji Luhmanna, na ich tle sytuuje przekład jako system społeczny i zarysowe je poła dalszych badań, otwierąjące się na styku socjologii oraz innych kierunków pa-szukiwań translatologicznych. Szczególne miejsce przyznąje zagadnieniu „obserwa-cji drugiego stopnia”, czyli obserwacji obserwacji, która zachodzi nie tylko w samym akcie przekładu — Hermans analizuje tłumaczenia jako komentarze do tłumaczeń i swoiste „inscenizacje” metody i postawy ich autora - ale także w dyskursie o przekładzie współtworzącym system przekładowy. Szkic Hermansa, pochodzący z tomu Constructing a Sociology of Translation („Ku socjologii przekładu", 2007), pierwszego zbiorowego opracowania zagadnień socjologii przekładu, nie rości sobie pretensji ani do prezentacji kompletnej propozycji teoretycznej, ani tym bardziej do czynienia podsumowań; odgrywa raczej rolę zaproszenia do przecierania nowego z Laku badawczego.

PERSPEKTYWA HERMENEUTYCZNA

Związekhermeneutyki, pojmowanej jako teoria interpretacji, z zagadnieniami przekładu wydąje się oczywisty. Hermeneutyczna teoria skupia się bowiem na procesie interpretacji ukierunkowanej na zrozumienie obcego sensu. Interpretacja polega w istocie na przekładzie obcego sensu na sens zrozumiały. Ponieważ rozumienie stanowi pod stawowy wyznacznik ludzkiej egzystencji, nowoczesna hermeneutyka rości sobie pra-