IMAG0587

llausańczyków Abdurrahmani. Al-Maghiłi wywodził się z Tilimsa-Ki był pochodzenia berberskiego. Następnie przeniósł się do osady która miała ścisłe związki z zachodnim Sudanem. Al-Maghili był znany jako reformator islamu, nie zawsze jednak w pozytywnym sensie tego słowa. Jeszcze w czasie pobytu w Maghrebie wsławił się ' poduszczaniem do pogromu Żydów w Tuwacie (ok. 1490 r.), sugerując, że nie są oni już ahl az-zimma, ponieważ zerwali układ, ahd, jaki nałożył na nich Bóg. Te i inne działania Al-Maghilego przyczyniły sję prawdopodobnie do jego przymusowego wyjazdu i udania się w kierunku Czarnej Afryki, gdzie jednym z jego celów - jak głosi legenda, wskazanym mu przez proroczy sen - było Kano, w którym spędził kilka lat, doradzając wspomnianemu władcy hausańskiemu. Dla niego napisał m. in. polityczny traktat Tadż ad-din fi ma jadżib ala al-muluk („Korona religii. O powinnościach królów”). Należy on do szeroko rozpowszechnionego tak w Europie, jak i w kulturze muzułmańskiej gatunku „zwierciadło książąt”. Po dłuższym pobycie w Kano Al-Maghili odwiedził także Katsinę i Gao - doradzał np. askii Muhammadowi w sprawach państwowych. Jest autorem wielu prac, głównie z dziedziny fikhu (jurysprudencjaa muzułmańska) i tauhidu (nauka o jedynobóstwie). Powołują się na niego liczni późniejsi uczeni muzułmańscy. Przypisuje mu się również zapoznanie Hausańczyków z mistycyzmem muzułmańskim, który miał odegrać istotną rolę w upowszechnieniu się islamu na całym obszarze Sudanu.

Na początku XVI w. Kano było znacznym ośrodkiem kulturalnym i handlowym, ale politycznie znalazło się pod wpływami państwa songhajskiego, z którym władcy Kano połączyli się poprzez małżeństwa, co jednak nie spowodowało żadnych ekonomicznych ulg dla miasta. Tymczasem rozpoczęła się rywalizacja i bratobójcze walki z siostrzanym hausańskim miastem-państwem Katsiną, któremu zagrażało także stale rosnące w siłę państwo Kanem-Bomu. I choć sytuacja polityczna nie wpłynęła na gospodarkę miasta, to pod koniec XVI w. nastąpił pewien kryzys religii muzułmańskiej,