IMAG0588

trudno bowiem mówić, że Kano było już w pełni zislamizoWOT_ Odchodzenie od religii i odrodzenie dawnych miejscowych wierzeń^! występowało głównie wśród uboższych warstw ludności. Jednocześni nie jednak do miasta napływało coraz więcej uczonych muzułmań£» skich z całego Sudanu, w tym także z tradycyjnych ośrodków nauki | muzułmańskiej, jak Timbuktu. To doprowadziło do swego rodzaju 1 odrodzenia religijnego. Za szczytowy okres rozwoju Kano uważa się i wieki XVn-XVin. Na początku XIX w. Kano zostało zdobyte przez ' Fulanów w wyniku wojen fulańskiego dżihadu (por. niżej). Pod ich 1 wpływami pozostawało do 1903 r., kiedy zajęli je Brytyjczycy. ^

Początki literackich i kulturalnych tradycji miasta wiązane są z Al-Maghilim. Prawdopodobnie pierwszym rodowitym mieszkań- i cem Kano, który był wybitnym alimem, był Abdullahi Sikka, autor : pracy Al-Atijja li-al-muti - wierszowanego utworu poświęconego zasadom kultu muzułmańskiego (ibadat) oraz problemom eschatologii. W dziele daje się odczuć obecność myśli o charakterze sufi-ckim i mahdystycznym.

Jednym z najwybitniejszych uczonych i działaczy muzułmańskich wywodzących się z Kano był Alhadżi Umaru, o którym będzie jeszcze mowa. Kano od wielu wieków po dziś dzień znane jest z wysokiego poziomu szkolnictwa muzułmańskiego.

Później niż w Kano islamizacja nastąpiła w Katsinie, choć przebiegała analogicznie. Katsina to drugie obok Kano słynne mia-sto-państwo hausańskie. Oba od zarania swoich dziejów (Katsina powstała około 1100 r.) rywalizowały o pierwszeństwo wśród Hau-sańczyków. Islamizacja prawdopodobnie nastąpiła w XV w. Islam umocnił Al-Maghili, odwiedzając miasto w 1493 r. O ile jednak w Kano islamizacja szła „od góry”, o tyle, wedle zachowanych przekazów, w Katsinie pierwsi przyjmowali islam prości ludzie, a warstwy rządzące dopiero w drugiej kolejności przekonywały się do nowej religii. Rysując dalsze dzieje państwa, należałoby wskazać na analogiczne punkty w historii i niemal te same daty: zależność od Songhaju, konflikt z Kano, dominacja fulańska i brytyjska.

6yj

H

18

■

■

A

w

u*

mm

U

i§j

JM

322