Scan 110328 0084

85

PRACA TU I TERAZ

da? Kto się zawsze spóźnia? Na kogo patrzą uczestnicy, gdy ze sobą rozmawiają? Kto z kim się spotyka po zakończeniu grupy? Jak się zmienia grupa, kiedy kogoś nie ma?

Do najwartościowszych danych należą własne reakcje terapeuty i z nich należy korzystać w pracy. Jeśli podczas sesji grupowej terapeuta czuje się bezsilny, sfrustrowany lub znudzony, bardzo możliwe, że wielu innych uczestników spotkania czuje się tak samo. I podobnie, jeśli prowadzącego wciągają lub ekscytują interakcje w grupie, często jest to znak, że spotkanie było ważne i pracowite.

ROZPOZNAWANIE PODSTAWOWYCH NAPIĘĆ W GRUPIE

Żeby rozpoznać i zrozumieć tu i teraz toczący się proces, terapeuta powinien pamiętać, iż niektóre napięcia są do pewnego stopnia obecne w każdej grupie terapeutycznej. Jednym z najbardziej podstawowych jest walka o dominację. Na inne składają się najważniejsze konflikty grupowe, jakie przeżywa każdy z uczestników:

1.    Konflikt między rywalizacją z rodzeństwem a potrzebą wzajemnego wsparcia.

2.    Konflikt między zachłannością a pragnieniem udzielenia pomocy komuś innemu.

3.    Konflikt między pragnieniem wtopienia się w niosącą ukojenie grupę a strachem przed utratą własnej, jakże cennej autonomii.

Terapeuta, który potrafi rozpoznać te podstawowe napięcia i ukazać ich przejawy grupie, może sprawić, że będzie ona efektywnie pracować. Jako przykład kliniczny niech posłuży elokwentny i prowokujący młody człowiek, który długo cieszył się w grupie rolą osoby dominującej. Kiedy do grupy dołączył nieco starszy, agresywny mężczyzna, odnoszący spore sukcesy życiowe, młodzieniec stopniowo się wycofał, popadł w przygnębienie i niebawem oświadczył, że chce zrezygnować z terapii. Dopiero gdy terapeuta zwrócił uwagę na walkę o dominację, pacjent zaczął badać swoją potrzebę rywalizacji i uczucie zazdrości w stosunku do nowego uczestnika.

ZBIOROWY PROCES GRUPOWY

Zdarzają się sytuacje, gdy cała grupa zostaje zdominowana przez zaraźliwą emocję, która ma silny wpływ na pracę grupową, włącznie z tym, że zaciera indywidualną dynamikę uczestników. Dwa tego rodzaju przypadki zostały już opisane: obecność osoby psychotycznej - sytuacja, która całą grupę może prze-