skanuj0026

Educational Resources Information Center (ERIC), jeden z największych ośrodków informacji pedag. na świecie, gromadzący dane na temat edukacji i systemów oświat.; zal. 1966 przez federalne Biuro ds. Edukacji z siedzibą w Waszyngtonie; dysponuje informacjami, które zostały oprać, na podstawie opublikowanych w języku ang. ok. 30 tys. artykułów z ponad 700 czasopism, rozpraw nauk. czy materiałów konferencyjnych; ERIC wydaje też czasopismo „Resources in Education” oraz publikację o zawartości treści czasopism pedag. „Current Index to Journals in Education” (adres internet.: www.aspensys.com/eric lub na serwerze Min. Szkolnictwa USA www.ed.gov).

edukacja [lac. educare 'wychowywać’, 'kształcić ’], ogół oddziaływań międzygenera-cyjnych służących formowaniu całokształtu zdolności życiowych człowieka (fiz., poznawczych, estetycznych, moralnych i rek), czyniących z niego istotę dojrzałą, świadomie realizującą się, „zadomowioną” w danej kulturze, zdolną do konstruktywnej krytyki i refleksyjnej afirmacji; pojęciu e. — obejmującemu zarówno nauczanie, jak i wychowanie — najpełniej odpowiada termin „kształcenie”; jednak w poi. tradycji pedag. zyskał on konotację technologiczną, a zatem i adaptacyjną (mówi się o kształceniu konkretnych umiejętności i sprawności, o pomiarze wyników kształcenia i jego optymalizaqi); tymczasem e. nie można ograniczać do transmisji wiadomości — ona jest dialogiem, w którym obie strony (wychowawca-nauczyciel i wychowa-nek-uczeń), korzystając z dorobku kulturowego danego społeczeństwa, nie tylko przekazują informacje, lecz również ujawniają i urzeczywistniają wobec siebie wartości etyczne, estetyczne i rek; takie ujęcie e. jest zgodne ze staroż. zrozumieniem pojęcia pedagogia, odnoszącego się do całości zabiegów związanych z formowaniem umysłowym i moralnym dziecka — już staroż. Grecy zrozumieli, iż dzielność i sprawność fiz. nal uzupełnić głęboką moralnością i szlachetn cią duchową; stąd też ideałem edukacyjny stała się kalokagathia — połączenie piękn dobra; na przeł. V i IV w. p.n.e. sofiści utv rzyli pokrewne pojęcie — paideia, kti określało czynności związane z umysłowy wykształceniem ucznia w zakresie grama ki, retoryki i dialektyki, a więc umiejętno niezbędnych dla wprowadzenia go w św kultury; podejścia te — uzupełniając i prze) kając się wzajemnie — wyznaczyły następ! całościowy sposób myślenia o edukacji, u| żujący jej wymiar ontyczny: egzystencjalt społ. i kulturowy; w takim ujęciu najbardz ogólnym celem e. jest odnowa (zmiana jako ci) życia człowieka (por. -> wychowanie).^:

edukacja domowa -► home schooling.

edukacja dorosłych oświata don słych.

„Edukacja Dorosłych”, kwartalnik Akal Tow. Andragogicznego, wyd. od 1993 w Ti runiu; adresowany do naukowców, specjall tów i studentów w zakresie pedagogiki i nat społecznych; zawiera stałe działy: „Teor tyczne problemy edukacji dorosłych i polityl oświatowej”, „Oświata dorosłych za grani cą”, „Aktualia i recenzje”; kwartalnik dostęj ny jest jedynie w prenumeracie; red. nac; jest prof. E. Wesołowska (adres redakcji: 0 -314 Warszawa, ul. Szwankowskiego 5 m. 48

edukacja elastyczna -> flexischooling.

edukacja globalna, koncepcja umiędz) narodowienia edukacji, której celem jest wy posażenie młodego pokolenia w „globalni świadomość”; propaguje pluralizm, toleran cję i dialog międzykulturowy; akcentuje do bro wspólne ludzkości; odzwierciedla uni wersalistyczne tendencje we wspólcz. peda gogice.

„Edukacja i Dialog”, miesięcznik Spoił Tow. Oświat., adresowany do nauczycieli!

edukacja

II

MMI |iinl'ii.iw<>wych, średnich oraz wyż-wyil ml 1985 pod przewodn. prof. J. Iłdutiwh ,\i. początkowo jako konspiracyjny itiehimlMńlyi /iiik” Wyd. Spoi. KOS (Zespół itiskiHif llli /.ilożnej Rady Edukacji Nar.); od iuloi pismo legalne; prezentuje nieobec-!:s » to.i|o dyskursy i kierunki współcz. pe-i wątli’ i. .uilmuje ruch uspołecznienia oświa-i, fl-l-iil i programów autorskich, promuje i.mmiHmiwo pedag.; gł. celem miesięcznika HI i |i"ii propagowanie dialogu społ. w sze-ildiii oi.ii /rniu; 1993 nominacja do presti-■ovr| i i,i|;mily -» Alkuina Eur. Stów. Rodzi-a* 11';\ |.iko jedna z pięciu najlepszych ini-nii-« isliikacyjnych w Europie; pismo jest i.iiępni' tylko w prenumeracie (adres e-mai-MlllllfiHl0.0rg.pl).

itłiikncjit Integracyjna -► integracja w i s.isli i-niH, -> szkoła integracyjna.

kilnkncja. Jest w niej ukryty skarb” ->

lupml dla UNESCO J. Delorsa.

»dllhm:|a medialna, dziedzina kształcenia li naliln/.e interdyscyplinarnym, traktują-i u mli środków masowego przekazu w pro-

.-li .....i.ilizacji, uczenia się i wychowania,

_t,i -1 iiniowiijąca osoby do sprawnego przeka-. m iiila informacji za pośrednictwem no-,i h leclmologii, kształcąca kompetencje i.i pimlngiwania się elektronicznymi multi-..!> iii mil oraz przygotowująca do krytyczne-mli zylywania znaczeń kultury wizualnej; ilnn iMii. jest przygotowanie uczących się in iloywnego i odpowiedzialnego życia w ipnlri .'.cóstwie informacyjnym; w perspekty-H iHIcksji krytycznej e.m. podejmuje prob-

i    hi .-Marzenia edukacji publ. w świecie zdo-Miiiiiiw.mym przez współczesne media; stali pedagogów wobec konieczności przedefi-

Hiiiwaiiia sensu czy misji szkoły, która dzięki m ilu yjności wizualnego przekazu może być im bawiona swojej dominującej funkcji poz-

ii    twiy.rj,

i i,‘lii IIIIAREK Media. Szkic z filozofii i pedagogiki h-iiiii.mi, Kraków 1999.

niliikacja międzykulturowa, koncepcja ih-i.litowania przez edukację rozumienia odmienności kulturowych; jej celem nie jest budowanie zunifikowanej kultury globalnej, 1.1poszerzanie własnej tożsamości jednost-l iiwrj i społ. przez kontakt z innymi kulturami m aź propagowanie postaw tolerancji i dia-lni;ii; stanowi ważny element m.in. edukacji Ir.-yknwej, hist. i religijnej.

mliikacja obywatelska, koncepcja, zgodnie /. którą podstawowym zadaniem wychowania jest wdrażanie do pełnienia funkcji obywatelskich oraz zapoznanie się z obowiązkami i prawami wyznaczonymi ustawodawstwem państw.; podkreśla wagę przejścia od postrzegania świata z perspektywy prywatnej i lokalnej do myślenia kategoriami całego społeczeństwa i państwa.

edukacja olimpijska, współcz. nurt pedagogiki humanistą jego celem jest promowanie w edukacji szkolnej i w sporcie wartości stanowiących przesłanki olimpizmu — idei wzajemnego zrozumienia, przyjaźni, solidarności, poszanowania godności ludzkiej, przestrzegania zasad fair play; u podstaw e.o. tkwią zasady Pierre’a de Coubertina, autora dzieła Wy chowanie młodzieży w XX wieku; e.o. w kategoriach mikrosystemu wych. propaguje prof. Z. Żukowska.

edukacja permanentna (kształcenie ustawiczne), stałe odnawianie i doskonalenie kwalifikacji ogólnych i zaw.; współcz. model edukacji, zgodnie z którym kształcenie nie ogranicza się do okresu nauki w szkole, lecz trwa, w różnych formach, przez całe życie; koncepcja e.p. podważa tradycyjny pogląd o podziale życia ludzkiego na okres przygotowawczy i okres dojrzałej aktywności społ.--zaw., w którym zostają spożytkowane rezultaty uprzedniej nauki; szkoła jest — w myśl tej koncepcji — jedynie pierwszym ogniwem procesu kształcenia, przygotowującym jednostkę do dalszej, stałej aktywności edukacyjnej; w wielu krajach dokonywane są zmiany modelowe w oświacie podporządkowane założeniom e.p., polegające m.in. na tworzeniu nowych, zinstytucjonalizowanych form kształcenia dorosłych.

edukacja początkowa -* nauczanie początkowe.

edukacja przedszkolna, obejmuje dzieci w wieku od 3 do 6 lat i jest realizowana w systemie oświat, w dwóch rodzajach placówek — w przedszkolach i w oddziałach przedszkolnych przy szkołach podstawowych (klasa „O”).

Zgodnie z ustawą z dnia 8 HI 1990 o samorządzie terytorialnym, prowadzenie przedszkoli zostało przypisane do obowiązkowych zadań własnych gminy, czego konsekwencją była zmiana zasad finansowania pobytu dzieci; rodzice zostali zobowiązani do wnoszenia opłat za dodatkowe „usługi” przedszkolne (za zajęcia powyżej minimum programowego), co zmusiło wiele rodzin do poszukiwania innych form opieki nad dzieckiem; do zmniejszenia się liczby placówek wychowania