skanuj0042

Instytut

Instytut Badań Edukacyjnych (ibe), placówka nauk. Minist. Edukacji Nar., powstała 1990 w wyniku przekształcenia zlikwidowanego Inst. Badań Pedag.; do zadań IBE należy: prowadzenie badań podstawowych i stosowanych nad unowocześnianiem systemu kształcenia i wychowania, organizacją szkolnictwa oraz ekon. podstawami oświaty, przygotowanie dla Minist. Edukacji Nar. ekspertyz oraz opracowanie badań opinii publ. w zakresie poprawy efektywności funkcjonowania całego systemu edukacyjnego; IBE spełnia ważną funkcję w gromadzeniu i upowszechnianiu informacji na potrzeby polityków, międzynar. organizacji i stów. badań porównawczych; dzięki prowadzeniu własnej działalności wydawniczej i bibliotekarskiej IBE uczestniczy w wymianie lub udostępnianiu publikacji źródłowych i materiałów informacyjnych na temat programów nauczania, reform szkolnych, kształcenia nauczycieli, badań oświat.; IBE wydaje czasopismo „Edukacja. Studia. Badania. Innowacje”.

Instytut Edukacji Narodowej przy Radiu Maryja, zal. 1997 przez zwolenników kultury nar. i katol, w wersji lansowanej przez Radio Maryja; zadania oświat, realizuje poprzez organizację spotkań, prowadzenie dwusemestralnego „Studium edukacji narodowej”, działalność wydawniczą, prace koncepcyjne nad programami nauczania, a także działalność dokumentacyjną, zwł. w dziedzinie edukacji i kultury.

Instytut Głuchoniemych im. J. Falkowskiego, najstarszy w Polsce zakład wychowawczy specjalny, zal. 1817 przez pijara ks.

J. Falkowskiego z polecenia Komisji Rządowej Wyznań Rei. i Oświecenia Publ.; od 1827 we własnej siedzibie przy pl. Trzech Krzyży w Warszawie; od 1962 zajmuje się wyłącznie kształceniem dzieci głuchych; obecna nazwa od 1975; od założenia Instytut był nie tylko ważną placówką dydakt., ale także ośr. prac metodycznych i kształcenia nauczycieli; 1919 powołano przy nim pierwsze w Polsce Seminarium Nauczycieli dla Głuchoniemych.

Instytut J.J. Rousseau (Institut Jean Ja-cques Rousseau], szwajc. wyższa uczelnia pedag. i ośr. badań nauk. w zakresie nauk pedag., z siedzibą w Genewie, zał. 1912 przez E. CIaparede’a i P. Boveta; od 1948 działa w ramach organizacyjnych uniw. w Genewie; do stałych współpracowników Instytutu należeli m.in. A. Ferriere, J. Piaget; odegrał ważną rolę w rozwoju pedagogiki eksperymentalnej

i psychologii rozwojowej; 1925 przy llll cie powstało Międzynar. Biuro Oświaty reau International d’Education).

Instytut Komeńskiego (Comenius I tut], placówka dokumentacji i badań ed cyjnych w Munster; zal. 1954 przez KOi ewang. w Niemczech; realizuje studia¹ kluczowymi zagadnieniami oświaty i wył wania, prowadzi międzynar. dokument publikacji z -* pedagogiki religijnej (adre ternet.: www.comenius.de).

Instytut Oświaty Dorosłych, spoi. in

tucja oświat, utworzona 1928 w Warszd z Centralnego Biura Kursów dla Dorosi (zal. 1919); prowadziła działalność porał czą i instruktażową w dziedzinie oświaty rosłych; gł. działacze: M.B. Godecki, W. R wan, A. Konewka; istniała do 1939.

Instytut Oświaty i Kultury im. S. 9

Szica, instytucja społ. koordynująca pri społ.-oświat. i kształcąca pracownikl oświaty pozaszkolnej, zal. 1919 w Wara wie; 1925 działalność dydakt. przejęło SI dium Pracy Społ.-Oświat. przy -> Woln Wszechnicy Polskiej; gł. działacze: J. Dzl bińska, I. Kosmowska, S. Kalinowski, H. Ra lińska.

integracja w kształceniu [łac. integrai 'zespolenie’]; 1) połączenie różnych dyscjj plin wiedzy w jednym programie kształceni* bloku tematycznym; zwolennicy integracj przedmiotowej wskazują, iż wiedza jest ni* podzielna (warto ją poznawać we wzajem nych związkach i z uwzględnieniem wielol stronnych uwarunkowań, całościowo, a nl) atomistycznie), zwiększa efektywność ksztaS cenią, ułatwia poznawanie różnorodnych elei mentów rzeczywistości z punktu widzenll kilku dyscyplin, zmusza nauczycieli reprer zentujących nauki pokrewne do bliższe] współpracy i poszukiwania korelacji wewnątrz- i międzyprzedmiotowych; 2) synchronizacja możliwie jak największej liczby zabiegów edukacyjnych (np. kształcenie, wychowanie, profilaktyka, terapia) wokół osoby ucznia i jego rozwoju we wszystkich sferach osobowości (fiz., emocjonalnej, intelektualnej i moralnej); 3) tworzenie przedszkoli, klas i szkół heterogenicznych ze względu na zróżnicowany stopień sprawności i zdrowia psychofiz. uczniów; dotyczy tworzenia klas, w których razem uczyłyby się osoby pełnosprawne z osobami o zaburzonym rozwoju; koncepcja nauczania integracyjnego wpływa na zmianę w podejściu do osób niepełnosprawnych, kształtuje tolerancję i wrażliwość

i

iili/ehy, a zarazem pozwala im sali tłiiiwiiiilrzać normalnych warunków k łlw.n /..i różnorodność sytuacji sty-(u|v 11 li wzajemny rozwój osób o od-Mtiisj Inmilycji fiz., psych, czy umysłowej; )H|tńlil/i.il,inie szkoły, domu rodzinnego i lokalnego w stwarzaniu jak naj-si) i h w,o ulików do edukacji dzieci i mło-

jMylly*nę)a |lac. intelligentia 'pojętność’], miiis imiyiilu odpowiadająca za sprawność w iijuimli' myślenia, rozwiązywania proble-ilisW I Iii czynności poznawczych; od pozio-iliii iiindignicji zależy poprawność rozumie-iijj *|iijonych problemów i skuteczność po-iidlhiMiil.i trafnych rozwiązań, a także jjiiiwiioiii' działania w sytuacjach nowych

Hiuiliiyili.

................ nauk. nad inteligencją był

t i ■ ilu mi, pozostając pod wpływem K. Dar-MiiH twierdził (1883), że inteligencja to pod-jhwiiw.i zdolność umysłu, decydująca o suk-, ule leilnostki w „walce o byt” (początki tzw. ilłiwliil/.imi społ.); w ujęciu A. Bineta (1905) mieligrneja to przede wszystkim zdolność do iyil.iw,mia trafnych sądów, zwł. w odniesieniu do problemów i sytuacji dnia codzienne-in myślenie człowieka inteligentnego jest iiMiimikowane, czyli prowadzone wg skulu i iiry,o planu zmierzającego do rozwiąza-tiM piohlcmu. Binet był autorem pierwszych minowanych w praktyce testów pomiaru in-n-llijem ji, rozwiniętych później w USA przez i Imnana; 1912 W. Stern zaproponował pi o ilnlawiame wyników testowego pomiaru inteligencji za pomocą tzw.-+ ilorazu inteli-ttom |l Dalszy rozwój teorii inteligencji był i wiązany z wykorzystaniem -> analizy czyn-Mllmwej. Niektórzy autorzy tzw. -czynniko-i«v< li teorii inteligencji (np. Ch. Spearman, cli Vornon) bronili stanowiska, że istnieje nadrzędny czynnik (zw. ogólnym), który odpowiada ogólnemu poziomowi umysłowemu ji ilnostki, oraz zdolności specjalne, odpowia-d.i|.|ce za sprawność działania w zakresie konkretnych dziedzin czy rodzajów zadań. Inni badacze (np. L.L. Thurstone, J.P. Guil-toid) opowiadali się za istnieniem wielu wza-|i'iiinie niezależnych, równorzędnych czynników, odpowiadających odrębnym zdolnoś-i łom umysłowym. Duże znaczenie miała też koncepcja R.B. Cattella, który wyróżnił inteligencję „płynną", określoną jako genetycznie /.determinowane, neuronalne podłoże zdolności umysłowych, i „skrystalizowaną", zde-liniowaną jako ostateczny rezultat rozwoju owych wrodzonych zadatków. Bardzo ważny

Interakcjonizm

w historii badań nad inteligencją był nurt rozwojowy, reprezentowany przez J. Piageta, wg którego rozwój intelektualny polega na następstwie jakościowo odmiennych stadiów (inteligencja sensomotoryczna, przedopera-cyjna, operacyjna). W dalszym ciągu prowadzi się badania nad dziedziczeniem inteligencji oraz nad wpływami kultury, środowiska, wychowania i nauczania na rozwój umysłowy. Dla prawidłowego rozwoju inteligencji niezbędne jest zarówno odpowiednie wyposażenie genet., jak też właściwe odżywianie, nauczanie i stymulujące wpływy środowiska.

J. STRELAU O inteligencji człowieka, Warszawa 1987; E. NfCKA Inteligencja i procesy poznawcze, Kraków 1994.

intencjonalne wychowanie [ łac. intentio 'usiłowanie’], szczególny rodzaj z góry założonego i uznanego za pożądane oddziaływania na kogoś, celem dokonania zmian w jego osobowości, rozwoju czy w otaczającym go środowisku.

interakcja wychowawcza, rodzaj wzajemnych oddziaływań między wychowawcą a wychowankiem bądź grupą wychowanków; do najbardziej znanych i szeroko stosowanych analiz interakcji społ. zachodzących pomiędzy nauczycielem a uczniami w klasie zalicza się koncepcję N.A. Flandersa; pozwala ona na wyjaśnienie uwarunkowań i przejawów społ. zachowań uczniów podczas lekcji oraz dominującego u nauczyciela stylu kierowania wych. klasą.

interakcjonizm w pedagogice, teorie interakcyjne opisują i wyjaśniają rzeczywistość edukacyjną na podstawie dokładnego zbadania mikroświata pedagogów i ich wychowanków; korzysta się tu z czterech gł. podejść teoret.: 1) w świetle interakcjonizmu symbolicznego , wzajemne oddziaływania są podstawowym procesem społ. i odbywają się za pośrednictwem niosących ze sobą określone i stałe znaczenie znaków kulturowych — symboli, które osoby do siebie wysyłają, odczytują, interpretują, a także tworzą wyobrażenia o sobie oraz definiują w określony sposób stan i przebieg wzajemnych oddziaływań; podstawowym pojęciem jest tutaj kategoria tożsamości jednostki; 2) z perspektywy etnometo-dologii bada się reguły oraz wyobrażenia dotyczące edukacji, którymi kierują się podmioty procesu wychowania; poszukuje się ukrytych założeń, które tworzą podstawę tych procesów; 3) ujęcie dramaturgiczne odwołuje się do metafory teatru z jego sceną, widownią, aktorami i kulisami jako odpowiedniej do ob-