Image63 (4)

W rubryce przedstawiane są odpowiedzi na pytania nadesłane do Redakcji. Są to sprawy, które, naszym zdaniem, zainteresują szersze grono Czytelników.

Jednocześnie informujemy, że Redakcja nie jest w stanie odpowiedzieć na wszystkie nadesłane pytania, dotyczące różnych drobnych szczegółów.

a W zestawie AYT-2180 zastosowałem IM 3876 i mam problem. W dokumentacji znalazłem, ie 5 nóżka nie powinna być pod-łączona. h odróżnieniu od 1.M 3886. Jeśli do 5 nóżki podłączone będzie V+, to czy wpłynie to negatywnie na działanie układu wzmacniacza? Czy wystarczy podłączyć zasilanie tylko do J nóżki układu? Czy brak zasilunia w 5 nóżce mu znaczenie dla działania całego kitu?

To pytanie jcsl dobrą okazją do wykazania, jak ważna jest umiejętność korzystania z kart katalogowych. W karcie kostki LM3876 jest wyraźnie wskazane, że nóżka 5 jest nicpodłączona (NC - Not Connected). Czyli jej podłączenie czy niepodłączenie nie ma znaczenia. Niepokój budzi jednak zamieszczona w katalogu uwaga: Connect Pin 5 to far Compatihility with LM3886 Jednak jeden rzut oka na kartę katalogową LM3886 pokazuje, że lam obie nóżki 1 i 5 mają być dołączone do dodatniej szyny zasilania, ho obydwie są wewnątrz podłączone i są końcówkami zasilania. W kostce LM3876 dołączenie nóżki 5 do nóżki 1 nie ma żadnego znaczenia, a jedynie tak zaprojektowana płytka będzie się nadawać także do kostki LM3886.

■ Opracowałem ostatnio schemat mulego efektu świetlnego z licznika 4017 i trzech 2-kolorowych diod. Jest taka sytuacja, ie niektóre wyjścia będą obciążone jedną diodą, a inne dwoma połączonymi równolegle. Chciałbym uniknąć takiej sytuacji, w której jedne diody będą świeciły jaśniej, u inne ciemniej albo uszkodziłby się układ scalony. Do tego jest mi potrzebna informacja, jakim największym prądem uwiną obciążyć układ scalony z serii CMOS (a dokładniej licznik 4017). Próbowałem dowiedzieć się tego z katalog u (po angielsku), ule nie potrafiłem - inne podstawowe informacje znalazłem, ale tego nie.

Karta katalogowa układu 4017 takich informacji nie zawiera. Można je znaleźć w pełnym katalogu na początku, gdzie opisane są (przeciętne) paramclr> statyczne całej rodziny CMOS. Na pytanie Czytelnika nie ma jednak prostej odpowiedzi. Po pierwsze, wydajność prądowa wyjść jest różna w kostkach różnych producentów, a po drugie, bardzo silnie zależy od wielkości napięcia zasilania. Przy napięciach zasilania 3...5V maksymalny prąd przy zwarciu wyjścia może wynosić od jednego do kilku miliamperów, przy zasilaniu napięciem 12...15V nawet ponad 20mA. Przy włączeniu na wyjściu diody lub diod LED (bez rezystorów ograniczających) prąd wyjściowy będzie mniejszy.

Prąd wyjść można więc regulować, zmieniając napięcie zasilające. Częściej prąd ogranicza się, włączając w szereg z diodą LED rezystor o wartości kilkudziesięciu... kilkuset omów albo też kilka zwykłych diod.

Jeśli chodzi o uszkodzenia, ważne jest żeby nie przegrzać układu scalonego. W katalogu podane są maksymalne moce strat. W praktyce na ogół przyjmuje się. iż przy napięciach zasilania do 10V przegrzanie nie grozi (podczas pracy kostka nie powinna parzyć).

a(...) piszę w sprawie kitu 4YT2736 „Wzmacniacz 400W” na TDA 7294. (...) W nocie aplikacyjnej jest napisane, ie układ w mostku można zasilać napięciem 2x25 Vprzy obciążeniu SCI i 2x35 V prą’ obciążeniu 16C1 (...) Dlaczego zaproponowano tutaj napięcie zasilania 2x42 V ? (...) Rozumiem, ie w typowej aplikacji z jedną kością zasilanie układu może wynosił 2x42 Vprzy obciążeniu 8C2, ale w mostku o tak dużych napięciach - nie jestem przekonany. Na początek należy zauważyć, iż w karcie katalogowej TDA7294 nie ma żadnej wzmianki zabraniającej zasilania układu mostkowego,.normalnymi’' napięciami do 2x45V. Są tylko dwa wykresy dotyczące układu mostkowego zasilanego 2x25V z głośnikiem 8Q oraz 2x3ĆV z głośnikiem 160. Ale to nie zabrania pracy przy wyższych napię ciach. W układzie mostkowym najważniejszym ograniczeniem jcsl... maksymalna, szczytowa wartość prądu wyjściowego, równa 10A. Przy głośniku 4-omowym taki prąd uzyska się przy napięciu na głośniku równym 40V. Nieprzypadkowo więc katalog podaje najniższą opor ność głośnika w układzie mostkowym równą 80 - wtedy do uzyskania (chwilowego) prądu 10A potrzebne jest na głośniku napięcie szczytowe równe 10A*8O = 80V. Uwzględniając spadki napięcia na iratuys-torach wyjściowych, nawet przy zasilaniu 2x42V nie uzyska się na głośniku amplitudy przebiegu zmiennego równej 80Y Hyć może uda się to przy zasilaniu 2x45V.

Te obliczenia dotyczą maksymalnej amplitudy i mocy szczytowej. Ze wzoru P = U²/R łatwo obliczyć, iż przy napięciu szczytowym 80V na oporności 80 szczytowa, chwilowa moc wyjściowa wyniesie (80V)²/8O, czyli aż 800W!

I taką moc można byłoby podać, chwaląc się takim wzmacniaczem. Jednak podana wartość 800W niewiele ma wspólnego z rzeczywistością. Temat wzmacniaczy audio budzi wiele kontrowersji głównie z powodu wykorzystywania różnych i niejasnych definicji mocy wyjściowej. Ponadto wiele jest dyskusji teoretycznych, nieuwzględniają-cych istotnych czynników, w tym kluczowych problemów odprowadzania ciepła i „sztywności” transformatora.

Jeśli zamiast szczytowej amplitudy weźmiemy ped uwagę przebieg sinusoidalny o amplitudzie 80V, to jego wartość skuteczna wynosi prawie 57V. Podstawiając tę wartość skuteczną do wzoru P^U²/R, uzyskujemy właśnie 400W. Wcale nie znaczy to, że ze wzmacniacza

10 Październik 2006 Elektronika dla Wszystkich