MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Ryszard Rozborski
Wykonywanie remontów i konserwacji przewodów
kominowych
714[02].Z3.03
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Lucja Zegadło
mgr inż. Artur Kryczka
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Barbara Olech
Konsultacja:
mgr inż. Krzysztof Wojewoda
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 714[02].Z3.03
Wykonywanie remontów i konserwacji przewodów kominowych zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu kominiarz
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
 SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Materiał nauczania 7
4.1. Układy przewodów w ścianach kominowych 7
4.1.1. Materiał nauczania 7
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 9
4.1.3. Ćwiczenia 9
4.1.4. Sprawdzian postępów 11
4.2. Technologia wykonywania prac remontowych i konserwacji przewodów
12
kominowych
4.2.1. Materiał nauczania 12
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 17
4.2.3. Ćwiczenia 17
4.2.4. Sprawdzian postępów 20
4.3. Przewody wykonywane: z kształtek ceramicznych, żaroodpornych, bloczków
21
betonowych i stali.
4.3.1. Materiał nauczania 21
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 23
4.3.3. Ćwiczenia 24
4.3.4. Sprawdzian postępów 25
4.4. Uszczelnianie przewodów kominowych.
26
4.4.1. Materiał nauczania 26
4.4.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 28
4.4.3. Ćwiczenia 28
4.4.4. Sprawdzian postępów 30
5. Sprawdzian osiągnięć 31
6. Literatura 36
.
.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o wykonywaniu remontów i
konserwacji przewodów kominowych.
Poradnik ten zawiera:
1. Wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności i wiedzy, które powinieneś
mieć opanowane, aby przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej.
2. Cele kształcenia tej jednostki modułowej.
3. Materiał nauczania (rozdział 4) umożliwia samodzielne przygotowanie się do wykonania
ćwiczeń i zaliczenia sprawdzianów. Wykorzystaj do poszerzenia wiedzy wskazaną literaturę
oraz inne z
ródła informacji. Obejmuje on również:
- pytania sprawdzające wiedzę niezbędną do wykonania ćwiczeń,
- ćwiczenia zawierające polecenie, sposób wykonania oraz wyposażenie stanowiska
pracy,
- sprawdzian postępów, sprawdzający poziom wiedzy po wykonaniu ćwiczeń.
Wykonując sprawdzian postępów powinieneś odpowiadać na pytanie tak lub nie, co oznacza,
że opanowałeś materiał albo nie. Zaliczenie ćwiczeń jest dowodem osiągnięcia umiejętności
określonych w tej jednostce modułowej. Jeżeli masz trudności ze zrozumieniem tematu lub
ćwiczenia, to poproś nauczyciela lub instruktora o wyjaśnienie i ewentualne sprawdzenie, czy
dobrze wykonujesz daną czynność.
4. Zestaw pytań sprawdzających Twoje opanowanie wiedzy i umiejętności z zakresu całej
jednostki. Po przerobieniu materiału spróbuj zaliczyć sprawdzian z zakresu jednostki
modułowej.
Jednostka modułowa: Wykonywanie remontów i konserwacji przewodów kominowych,
której treści teraz poznasz jest jednym z modułów koniecznych do zapoznania się z technologią
kominiarskich prac remontowych.
Bezpieczeństwo i higiena pracy
W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów bhp i higieny
pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych, wynikających z rodzaju wykonywanych prac.
Przepisy te poznasz podczas trwania nauki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
Moduł 714[02].Z3
Technologia kominiarskich prac remontowych
Moduł 714[02].Z3.01
Wykonywanie prac przygotowawczo
zakończeniowych podczas remontów i
konserwacji konstrukcji zduńskich i
kominiarskich
Moduł 714[02].Z3.02
Wykonywanie prostych napraw
w konstrukcjach zduńskich
Moduł 714[02].Z3.03
Wykonywanie remontów i konserwacji
przewodów kominowych
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej  Wykonywanie remontów i
konserwacji przewodów kominowych powinieneś umieć:
- posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu budownictwa,
- posługiwać się dokumentacją techniczną,
- przestrzegać przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony
środowiska,
- magazynować, składować i transportować materiały budowlane,
- stosować przepisy bhp, ochrony przeciwpożarowej i przeciwporażeniowej obowiązujące
podczas wykonywania kominiarskich prac przygotowawczo - zakończeniowych,
- organizować i likwidować stanowisko wykonywania kominiarskich prac przygotowawczo -
zakończeniowych,
- planować kolejność prac kominiarskich,
- zabezpieczać pomieszczenia przed zaprószeniem sadzą,
- przygotowywać i prawidłowo użytkować narzędzia stosowane do prac kominiarskich,
- dobierać narzędzia kominiarskie odpowiednio do rozmiarów przewodów kominowych,
- wykonywać konserwację narzędzi kominiarskich,
- stosować kominiarski sprzęt pomocniczy,
- sporządzać przedmiary robót z wykorzystaniem dokumentacji,
- sporządzać przedmiary robót z wykorzystaniem pomiarów z natury,
- wykonywać pracę indywidualnie i w zespole,
- stosować zasady prawidłowej gospodarki odpadami,
- stosować zasady obsługi ciągomierza i innych aparatów do mierzenia ciągu,
- stosować zasady obsługi anemometru,
- stosować zasady obsługi analizatora spalin,
- stosować zasady obsługi pirometru,
- stosować zasady obsługi manowakuometru,
- stosować zasady obsługi urządzeń do wykrywania gazów,
- wykonywać obmiar prac kominiarskich, rozliczyć robociznę, materiały i sprzęt,
- wykonywać prace zgodnie z zasadami sztuki kominiarskiej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
 zastosować przepisy bhp, ochrony ppoż. i przeciwporażeniowej obowiązujące podczas
wykonywania konserwacji i napraw przewodów kominowych,
 zorganizować i zlikwidować stanowisko wykonywania konserwacji i napraw przewodów
kominowych,
 wykonać szkice przebudowy przewodów kominowych,
 ocenić stan techniczny przewodów kominowych,
 zlokalizować usterki w przewodach kominowych,
 zabezpieczyć uszkodzone miejsca przewodów kominowych,
 zaplanować kolejność prac remontowych,
 dobrać narzędzia i sprzęt,
 odgruzować przewody kominowe,
 osuszyć zawilgocone przewody kominowe,
 usunąć przerwy w przewodach,
 usunąć przerwy w ścianach działowych,
 uszczelnić przewody kominowe,
 usunąć zatory w przewodach kominowych,
 przebić zatkanie za pomocą przebijaka sprężynowego,
 usunąć przyczyny zastoju w przewodach kominowych,
 usunąć przyczyny ciągu zwrotnego w przewodach kominowych,
 usunąć przyczyny nieprawidłowego funkcjonowania przewodów kominowych
spowodowanych sąsiedztwem wyższych posesji,
 wykonać szlamowanie (ługowanie) przewodów kominowych,
 wylepić przewody kominowe,
 dokonać napraw czopuchów,
 założyć wkłady stalowe w przewody kominowe,
 wykonać renowacje przewodów kominowych za pomocą wkładów: z kształtek
ceramicznych, z bloczków, z betonów żaroodpornych, z elementów metalowych,
 wyprowadzić przewody ponad dach,
 wykonać otwory wycierowe,
 uszczelnić przewody kominowe za pomocą mas uszczelniających,
 przebudować czapy kominowe,
 wymienić wkłady kominowe,
 wypełnić komin materiałem izolacyjnym,
 założyć wykładziny elastyczne,
 uzupełnić ubytki w kominie,
 dokonać regulacji ciągu w przewodzie kominowym,
 wykonać obmiar prac remontowych,
 rozliczyć robociznę, materiały i sprzęt,
 sprawdzić poprawność wykonanych prac,
 wykonać prace zgodnie z warunkami technicznymi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. MATERIAA
NAUCZANIA
4.1. Układy przewodów kominowych
4.1.1. Materiał nauczania
Przy wiązaniu cegieł (rys.1)w murze z przewodami spoiny pionowe jednej warstwy cegieł
powinny być pokryte pełnymi powierzchniami cegieł następnej warstwy. W powierzchniach
wewnętrznych przewodów powinno być jak najmniej spoin pionowych, jeśli na to pozwalają
warunki, powinny się znajdować tylko w narożnikach przewodów. Cegły stanowiące przegrody
pomiędzy poszczególnymi przewodami powinny być jednym końcem osadzone w prostopadle
do nich położonych ściankach zewnętrznych. Stosowanie cegły ułamkowej dopuszczalne jest
tylko w koniecznych przypadkach zachowania wiązania cegieł w murze z przewodami.
Warstwy cegieł w przewodach odchylonych od kierunku pionowego powinny być ułożone
prostopadle do kierunku przewodu.
Rys. 1. Prawidłowe wiązanie cegieł w murze [5, s. 6]. Rys. 2. Izolacja kanałów w ścianie zewnętrznej [5, s.5].
Kształt i wymiary zewnętrzne murów z przewodami powinny być zgodne z dokumentacją
oraz wymaganiami. Wszystkie spoiny w murach z przewodami powinny być całkowicie
wypełnione zaprawą. Powierzchnie przewodów powinny być gładkie, łącznie ze spoinami i bez
występów lub wklęśnięć. Cegły tworzące powierzchnie przewodów (szczególnie cegły
ułamkowe) powinny być ułożone gładkimi częściami do przewodów. Nie należy tynkować
wewnętrznych powierzchni przewodów. Trzony kominowe powinny być rapowane lub
tynkowane na całej wysokości poza odcinkami przechodzącymi przez stropy ogniotrwałe.
Kominy ponad dachem powinny być otynkowane lub spoinowane.
Otwory wycierowe przewodów dymowych lub dymowych awaryjnych, znajdujące się u ich
spodu lub na poddaszach należy zaopatrzyć w podwójne szczelne drzwiczki żeliwne lub stalowe
z zamknięciem kluczowym lub zakrętkowym osadzone na zaprawie cementowej. Otwory
rewizyjne znajdujące się u spodu przewodów spalinowych należy zaopatrzyć w żeliwne lub
stalowe szczelne drzwiczki z zamknięciem.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
Trzony kuchenne i piece ogrzewcze powinny być połączone z przewodami dymowymi
kształtkami ceramicznymi, kamionkowymi tub żeliwnymi, nachylonymi ku dołowi w kierunku
pieca. Przenośne trzony kuchenne i piece mogą mieć połączenie z przewodem wykonane z
blachy stalowej o grubości nie mniejszej niż 2 mm. Wlot do przewodu powinien być szczelny,
zaopatrzony w rozetkę z blachy z kołnierzem szerokości 30 mm i nie powinien zwężać przekroju
przewodu. Wlot do przewodu dymowego awaryjnego, w czasie jego użytkowania jako przewodu
wentylacyjnego, należy zaopatrzyć w kratkę wentylacyjną.
Połączenie z przewodem spalinowym pieców gazowych, kąpielowych lub innych urządzeń
gazowych wymagających odprowadzenia spalin do przewodu spalinowego należy wykonać ze
szczelnie połączonych rur z blachy stalowej kwasoodpornej. W miejscu wejścia rury spalinowej
należy osadzić w murze rozetkę blaszaną, ściśle pasującą do średnicy rury. Połączenie rury
spalinowej z przewodem spalinowym należy wykonać bez zmniejszenia przekroju przewodu.
Otwory wlotowe do przewodów wentylacyjnych o regulowanym stopniu otwarcia powinny
być tak usytuowane, aby odległość górnej krawędzi od sufitu nie przekraczała 150mm.Wloty te
powinny mieć wyposażenie umożliwiające redukcję wolnego przekroju do 1/3 obsługiwane
poziomu podłogi. Obudowa otworu powinna umożliwiać zabudowę stałej przesłony dla
dławienia nadmiaru ciśnienia.
Wyloty przewodów kominowych należy wyprowadzić ponad dach na wysokość
zabezpieczającą przed zadmuchiwaniem. Wierzch kominów powinien być nakryty czapką
betonową, zbrojoną z okapnikiem odizolowaną warstwą papy. W rejonach występowania silnych
wiatrów, np. halnych, należy instalować na wylotach przewodów nasady kominowe. Na
pozostałych terenach zaleca się instalowanie nasad kominowych przy usytuowaniu komina obok
elementu budynku stanowiÄ…cego przeszkodÄ™.
Dobrze wykonane przewody dymowe, spalinowe i wentylacyjne powinny dawać naturalny
ciąg powietrza ku górze, zapewniający ujście przez przewody spalin lub zużytego powietrza
ponad dach.
Przy zmianie przewodów wentylacyjnych na dymowe lub spalinowe należy je dostosować
do wymagań określonych dla tych przewodów. Przewodów wentylacyjnych wykonanych z cegły
wapienno-piaskowej nie należy zmieniać na przewody dymowe lub spalinowe.
W celu oszczędzania ciepła pomieszczenia uszczelnia się poprzez wymianę stolarki okiennej
i ocieplanie budynków. Jeżeli pojawia się oraz utrzymuje para wodna na oknach oraz ścianach
zewnętrznych, i zawilgocenie mieszkania jest to sygnał, że wentylacja nie działa prawidłowo.
Często podczas badań przewodów kominowych wentylacyjnych i spalinowych w budynkach
występują duże różnice w wynikach pomiarów ciągu w pomieszczeniach na tym samym piętrze.
W skrajnych przypadkach może dojść do sytuacji, w której w mieszkaniu z oknami
wychodzącymi np. na zachód stwierdzany jest prawidłowy ciąg wentylacyjny, natomiast
z chwilę potem w sąsiednim mieszkaniu na tym samym piętrze, ale z oknami wychodzącymi na
wschód, jest odwrotny ciąg wentylacyjny nawet przy założeniu, że przewody wentylacyjne oraz
wyloty przewodów ponad dachem w obu przypadkach zostały wykonane prawidłowo, jednak
bez odpowiedniego dopływu powietrza zewnętrznego, czyli przy zamkniętych oknach.
W większości dopływało ono przez nieszczelności okien i drzwi dlatego w przypadku szczelnej
stolarki okiennej celowe jest stosowanie otworów o regulowanym stopniu otwarcia
zamontowanych w przegrodach zewnętrznych. Wadą tego typu rozwiązania jest to, że
doprowadzane powietrze może wychładzać wentylowane pomieszczenie. Wentylacja
grawitacyjna działa również w sposób prawidłowy, gdy ciąg w przewodzie kominowym jest na
tyle duży, że pokona opory związane z przepływającym przez niego powietrzem oraz ciśnienie
wewnątrz pomieszczenia. Przyczyną niewłaściwej wentylacji oprócz omawianej szczelnej
stolarki okiennej, jest usytuowanie budynku oraz siła wiatru i jego kierunek. Ciśnienie wewnątrz
pomieszczenia zależy od kierunku wiatru. W mieszkaniach z oknami od strony nawietrznej,
wewnątrz wentylowanego pomieszczenia jest nadciśnienie, więc wentylacja grawitacyjna działa
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
poprawnie. Natomiast w mieszkaniach z oknami od strony zawietrznej, wewnÄ…trz
wentylowanego pomieszczenia występuje podciśnienie, które może powodować odwrotny ciąg
w przewodzie wentylacji grawitacyjnej. Efekty niewłaściwego działania wentylacji
grawitacyjnej szczególnie widoczne są w budynkach niskich.
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
OdpowiadajÄ…c na pytania, sprawdzisz, czy jesteÅ› przygotowany do zaplanowania przebiegu
ćwiczeń i ich wykonania.
1. Jak powinny wyglądać spoiny przewodów kominowych?
2. Jak powinny być ułożone cegły w kominach odchylonych?
3. Jak powinny być wykończone powierzchnie przewodów kominowych?
4. Jak wykończone są otwory rewizyjne?
5. Jak wykończone są otwory wycierowe?
6. Jak należy wykonać wloty do kanałów dymowych?
7. Jak należy wykonać wloty do kanałów wentylacyjnych?
8. Jak powinny być wykonane wyloty przewodów kominowych?
9. Jakie warunki musimy spełnić zmieniając funkcję przewodów kominowych?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj komin z 3 warstw cegieł złożony z dwóch kanałów wentylacyjnych 14x14cm
i jednego dymowego 20x14cm.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) sporządzić plan działania uwzględniający kolejne czynności oraz niezbędne materiały
i narzędzia,
2) określić zagrożenia bhp i pożarowe związane z wykonywaniem tego zadania,
3) dobrać środki ochrony indywidualnej,
4) zorganizować stanowisko pracy ,
5) dobrać materiały potrzebne do wykonania przewodów kominowych z cegieł,
6) wykonać przewody kominowe z cegieł,
7) uporządkować stanowisko pracy,
8) wykonać obmiar robót,
9) rozliczyć materiały, robociznę i sprzęt,
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać oceny wykonanej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 cegła ceramiczna pełna,
 młotek murarski,
 poziomica,
 przymiar metrowy,
 kartki papieru formatu A4,
 długopis ,ołówek twardości HB,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
Ćwiczenie 2
W kanale wentylacyjnym zamontuj kratkÄ™ wentylacyjnÄ….
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) sporządzić plan działania uwzględniający kolejne czynności oraz niezbędne materiały
i narzędzia,
2) określić zagrożenia bhp i pożarowe związane z wykonywaniem tego zadania,
3) dobrać środki ochrony indywidualnej,
4) zorganizować stanowisko pracy ,
5) dobrać materiały potrzebne do montażu kratki wentylacyjnej,
6) wykonać montaż kratki wentylacyjnej,
7) uporządkować stanowisko pracy,
8) wykonać obmiar robót,
9) rozliczyć materiały robociznę i sprzęt,
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać oceny wykonanej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 kratka wentylacyjna wraz z mocowaniami,
 wiertarka z
 komplet wierteł,
 komplet kluczy płaskich,
 komplet wkrętaków,
 poziomica,
 przymiar metrowy,
 kartki papieru formatu A4,
 długopis ,ołówek twardości HB,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Wykonaj podłączenie pieca gazowego do kanału spalinowego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) sporządzić plan działania uwzględniający kolejne czynności oraz niezbędne materiały
i narzędzia,
2) określić zagrożenia bhp i pożarowe związane z wykonywaniem tego zadania,
3) dobrać środki ochrony indywidualnej,
4) zorganizować stanowisko pracy ,
5) dobrać materiały potrzebne do montażu czopucha spalinowego,
6) wykonać podłączenie pieca gazowego do kanału spalinowego,
7) uporządkować stanowisko pracy,
8) wykonać obmiar robót,
9) rozliczyć materiały robociznę i sprzęt,
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać oceny wykonanej pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Wyposażenie stanowiska pracy:
 przewód ze stali kwasoodpornej do wykonania czopucha spalinowego,
 maszyny i urządzenia właściwe dla zawodu kominiarz,
 sprzęt pomiarowo- dydaktyczny,
 stanowisko dydaktyczne właściwe dla zawodu kominiarz,
 środki do udzielania pomocy przedmedycznej,
 środki zapewniające przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny,
 wiertarka,
 komplet wierteł,
 komplet kluczy płaskich,
 komplet wkrętaków,
 poziomica,
 przymiar metrowy,
 kartki papieru formatu A4,
 przybory kreślarskie,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) zorganizować i zlikwidować stanowisko do remontu przewodów

kominowych?
2) określić zasady prawidłowego wykonania przewodów kominowych z cegły?

3) prawidłowo wykonać otwory rewizyjne i wycierowe?

4) prawidłowo wykonać wloty otworów wentylacyjnych?

5) prawidłowo wykonać wloty otworów dymowych?

6) prawidłowo wykonać wloty otworów spalinowych?

7) prawidłowo wykonać wloty przewodów kominowych ponad dachem?

 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
4.2. Technologia wykonywania prac remontowych i konserwacji
przewodów kominowych
4.2.1. Materiał nauczania
Błędy popełniane podczas eksploatacji budynków mieszkalnych:
1. Nadmierne uszczelnianie pomieszczeń, szczególnie w okresie zimowym, gdy mieszkańcy na
skutek z
le rozumianej oszczędności zamykają całkowicie dopływ powietrza zewnętrznego.
Powoduje to osłabienie lub wsteczne działanie kanału wentylacji grawitacyjnej, nadmierne
wykraplanie pary wodnej, która nie została usunięta przez wentylację, co prowadzi do
zagrzybienia mieszkania. Do pomieszczeń, nawet w zimie musi być doprowadzane
powietrze w sposób ciągły. Przy szczelnych oknach osiąga się to stosując nawiewniki
montowane w ramach okien lub obok nich. Hermetyzacji budynków możemy dokonać przy
zastosowaniu wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej najlepiej z odzyskiem ciepła.
2. Instalowanie wentylatorów wyciągowych jako mechanicznych okapów znad kuchenek
gazowych bez zapewnienia odpowiedniego dopływu powietrza świeżego do mieszkań. Rura
od okapu przesłania kratkę wentylacyjną, co w znacznym stopniu osłabia ciąg wentylacyjny.
Jest to również niedopuszczalne w przypadku zamontowania kotłów czy piecyków ciepłej
wody użytkowej inżektorowych. Dopływ powietrza powinien być zapewniony przez otwory
nawiewne o regulowanym stopniu otwarcia lub poprzez rozszczelnienie stolarki okiennej
inaczej w przewodzie wentylacyjnym powstanie odwrotny ciÄ…g. W przypadku usytuowania
przewodów wentylacji wywiewnej obok przewodu spalinowego może wtedy dojść do
zasysania spalin do pomieszczenia.
3. Brak drożności może być spowodowany nienajlepszym stanem technicznym przewodów lub
samowolnym zatykaniem, zalepianiem kratek wentylacji wywiewnej i otworów
umożliwiających dopływ powietrza do pomieszczeń, zarówno łazienek, w.c. jak i kuchni.
4. Zły stan techniczny nasad oraz głowic kominowych. Należy pamiętać o konserwacji oraz
odpowiedniej częstotliwości przeglądów stanu technicznego tych elementów.
5. Brak dopływu świeżego powietrza. Sytuacja taka ma miejsce szczególnie w budynkach
poddanych termorenowacji zwiÄ…zanej z wymianÄ… stolarki okiennej. Warunkiem koniecznym
działania wentylacji grawitacyjnej jest, nie tylko różnica pomiędzy temperaturą powietrza
zewnętrznego i wewnętrznego, wysokość przewodów kominowych, ale również
doprowadzenie odpowiedniej ilości powietrza zewnętrznego. W większości dopływa ono
przez nieszczelności okien i drzwi, lub w przypadku szczelnej stolarki okiennej stosowanie
otworów o regulowanym stopniu otwarcia zamontowanych w przegrodach zewnętrznych.
Wadą tego typu rozwiązania jest to, że doprowadzane powietrze może wychładzać
wentylowane pomieszczenia.
6. Nieprawidłowa izolacja przewodów wentylacyjnych. Szybkie wychładzanie powietrza
wentylacyjnego, które zmniejsza intensywność działania wentylacji, ma miejsce
w przypadku projektowania przewodów wentylacji grawitacyjnej w przegrodach
zewnętrznych, prowadzenie ich przez zimne poddasza oraz nad dachem bez odpowiedniego
ich zaizolowania. W przypadku wychłodzenia może dojść do kondensacji pary wodnej,
korozji kanałów, może być również przyczyną zawilgocenia i zagrzybienia powierzchni
ścian. Jeżeli nie ma możliwości prowadzienia przewodów wentylacyjnych w ścianach
wewnętrznych, to ściany zewnętrzne należy odpowiednio zaizolować termicznie. Dotyczy to
również kanałów spalinowych, gdzie para wodna oraz siarka jako składniki spalin działają
destrukcyjnie na wewnętrzną powierzchnię przewodów spalinowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
7. Samowolne dokonywanie zmian i założeń projektowych. Niewłaściwe i niezgodne
z obowiązującymi przepisami wykonanie oraz odbiór robót budowlanych. Oprócz
sprawdzenia drożności przewodów kominowych, liczby oraz przekrojów kanałów
wentylacji grawitacyjnej, konieczne jest sprawdzenie skuteczności ich działania, tj. siły
ciÄ…gu kominowego ustalonej przy pomocy atestowanego urzÄ…dzenia pomiarowego.
Efektem większości wymienionych błędów i zaniedbań jest zawilgocenie mieszkania.
Sytuacja taka ma miejsce przy pokryciu ścian wewnętrznych nawierzchniami nie
wchłaniającymi pary wodnej gromadzącej się w pomieszczeniach mieszkalnych jak tapety oraz
farby emulsyjne, które w przeciwieństwie do tynków wapienno-cementowych oraz farb
wapiennych zatrzymują wilgoć wewnątrz powodując pojawianie się pleśni i grzybów. Obniżana
temperatura powietrza, przegród budowlanych oraz wydzielanie się większych ilości pary
wodnej potęguje te zjawiska. Użytkownicy powinni znać te zjawiska i odpowiednio regulować
poprzez wietrzenie nawet przy sprawnej wentylacji.
Do najczęściej występujących usterek należą:
 uszkodzone kominy ponad dachem,
 brak szczelności i drożności przewodów kominowych,
 uszkodzone urządzenia pomocnicze jak drabiny, ławy kominiarskie, włazy,
 uszkodzone drzwiczki wycierowe,
 brak wentylacji grawitacyjnej w pomieszczeniach, gdzie jest użytkowany gaz propan-butan
oraz kotłowniach domków jednorodzinnych,
 niewłaściwe podłączenie kratek wentylacyjnych,
Zatkania lub zwężenia przewodów kominowych uniemożliwiają ich czyszczenie na całej
długości oraz prawidłowe użytkowanie. Stwierdzone podczas okresowego czyszczenia kominów
zatkania należy niezwłocznie zgłaszać właścicielowi, użytkownikowi czy zarządcy budynku.
Zasady usuwania przeszkód w przewodach kominowych:
1. Zatkania spowodowane małą ilością gruzu można rozbić uderzeniami kuli umocowanej na
linie kominiarskiej.
2. Do rozbicia cegieł lub innych twardych przedmiotów wymagany jest kilkukilogramowy
bolec z podstawą lekko stożkową.
3. Zatkania powstałych przez nagromadzoną dużą ilość sadzy usuwa się używając bolca
z podstawą półokrągłą o wadze ponad 10 kg.
4. Przeszkody znajdujące się na większych odcinkach przewodów kominowych oczyszcza się
za pomocą przebijaka sprężynowego wykonanego z pręta stalowego hartowanego,
zakończonego głowicą o kształcie stożkowym, siodełkowym lub w kształcie świdra.
Przebijak prowadzony jest ku górze przewodu.
5. Usuwanie gniazd kawczych (rys.4) i tym podobnych przeszkód z wnętrza przewodów
kominowych wykonuje się od dołu za pomocą przebijaka sprężynowego z głowicą kształtu
świdra.
6. W ostateczności usuwanie przeszkód z przewodów kominowych wykonuje się wybijając
otwór w ścianie kominowej, przez który usuwamy przyczynę niedrożności .
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Rys. 3. Usunięcie gniazda ptaków z komina [7].
Po usunięciu przeszkody przewód kominowy należy skontrolować pod względem
prawidłowości działania. Stosowanie bolca wymaga wyjątkowego wyczucia i ostrożności. Druga
osoba musi obserwować zatkany odcinek komina, gdyż łatwo może dojść do pęknięcia ścian,
zwłaszcza przy posługiwaniu się bolcem z podstawą stożkową. Podczas pracy, przy
posługiwaniu się przebijakiem sprężynowym, należy chronić ręce przed ewentualnym
okaleczeniem przez opadające z góry kruszone części
Ciąg powstaje w wyniku różnicy gęstości ciepłego powietrza wewnątrz budynku
i chłodniejszego, w otaczającej go przestrzeni. Ze względu na zmieniające się warunki
atmosferyczne może on ulegać zmianie. Zdarza się to często latem, kiedy temperatury na
zewnątrz i wewnątrz budynku są do siebie zbliżone, odwrócony zostaje wtedy kierunek obiegu
powietrza i powstaje tzw. ciąg wsteczny. Odwrócenie ciągu wiąże się z możliwością zasysania
spalin i wtłoczeniem ich do budynku. Na ciąg wpływa również kształt budynku, usytuowanie
komina, sąsiedztwo wysokich budynków, drzew, ukształtowanie terenu. Najprostszym sposobem
przywrócenia prawidłowego grawitacyjnego ciągu jest wtedy przedłużenie komina, jednak
często jest to niewystarczające, bądz
niekorzystnie wpływa na architekturę budynku. Duże
znaczenie odgrywa wiatr, który może spowodować zanik ciągu. W tym celu producenci pieców
wyposażają kotły w wentylatory wspomagające ciąg kominowy. Innym sposobem jest
zastosowanie nasad na kominy. WykorzystujÄ… one wiejÄ…cy wiatr i wytwarzanÄ… przez niego
energię do wytworzenia podciśnienia w kanałach komina. Powstałe podciśnienie wspomaga ciąg
kominowy. Ponad to, osłaniają one otwór wylotowy komina przed niekorzystnym działaniem
wiatru i wodami opadowymi. Pełnią również funkcję przedłużającą i ozdobną komina. Ich
działanie opiera się na zjawisku, jakim jest pojawienie się podciśnienia po stronie zawietrznej
przesłony opływanej przez wiatr. Po usunięciu przyczyn wstecznego ciągu, wykonuje się
wstępne podgrzanie powietrza na dole kanału kominowego, aby nadać mu odpowiedni kierunek.
Nasady kominowe stosujemy gdy:
 silne wiatry zakłócają ciąg komina,
 w sÄ…siedztwie komina znajdujÄ… siÄ™ wysokie drzewa,
 komin usytuowany jest poniżej połaci dachu,
 komin jest krótki i ma mały przekrój.
Nasady stałe stosowane są na zakończenia przewodów wentylacyjnych i spalinowych
gazowych. Nie można ich stosować na zakończeniach przewodów odprowadzających dym lub
spaliny z kominków. Jest to najprostszy rodzaj nasad, który służy do osłonięcia wylotów
kanałów wentylacyjnych. Daszek zabezpiecza przed przedostaniem się wody opadowej do
kanałów. Nasady mogą również przedłużyć komin i wyprowadzić jego wylot ponad przeszkodę.
Należy jednak pamiętać, by nie doprowadzić w ten sposób do zbyt dużego wychłodzenia spalin.
Aby temu zapobiec warto zastosować izolację cieplną.
Nasady samonastawne (rys. 4) ustawiają się w kierunku wiejącego wiatru, osłaniając swoją
czaszą cały przewód kominowy i wytwarzając po stronie zawietrznej podciśnienie
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
proporcjonalne do prędkości wiejącego wiatru. Zysk energetyczny w przypadku stosowania
nasad samonastawnych jest większy niż w przypadku stałych. Jednak ich obrót uzależniony jest
od siły wiatru, a części ruchome często są blokowane przez zanieczyszczenia i pyły znajdujące
się w spalinach. Z czasem może to doprowadzić do unieruchomienia nasady. Nasady te można
stosować na zakończeniach przewodów spalinowych, dymowych i wentylacyjnych.
Nasady obrotowe(rys.4), w których głowice wystawione są na działanie wiatru
wprawiającego je w ruch obrotowy, a odpowiednio ukształtowane łopatki wyciągają powietrze
z kanału dolotowego, wywołując ciąg kominowy i stabilizując go. Nasady obrotowe są mniej
podatne na zanieczyszczenia pochodzące ze spalin. Nasady te można stosować również na
zakończenie przewodów wentylacyjnych.
Rys. 4. Nasady kominowe samonastawna i obrotowa [9].
Aby zamontowana nasada dobrze spełniała swoją funkcję, mianowicie wspomaganie ciągu
kominowego, należy pamiętać o kilku ważnych zasadach:
 średnica nasady nie może być mniejsza od średnicy pola przekroju komina,
 kształt nasady powinien być taki sam jak kształt przewodu komina,
 zmiana kształtu wymaga zastosowania przejścia redukcyjnego,
 nie można montować jednej nasady nad kominem, w którym znajdują się wyloty przewodów
spalinowych, wentylacyjnych i dymowych, gdyż spowoduje to cofanie się dymu lub spalin
do domu przez kanał wentylacyjny,
 nasada powinna być odpowiednio dostosowana do funkcji przewodu,
 przewody spalinowe wykonane ze stali powinny być izolowane, zapobiega to powstaniu
korka zimnego gazu, który blokuje ciąg,
 zastosowanie nasad wykonanych z aluminium lub blachy cynkowej do kominów
spalinowych lub dymowych spowoduje szybszą korozje nasady, a także może zablokować
nasadÄ™.
Przyczyny zawilgocenia kominów:
 paliwa o dużej zawartości wody,
 brak izolacji komina przy ścianie zewnętrznej,
 słaby ciąg kominowy,
 wady konstrukcyjne komina,
 niewłaściwa obsługa paleniska.
Wadliwe, nie izolowane kominy narażone są na szybkie oziębienie, powodują osad sadzy
mazistej lub skraplanie się pary wodnej na zewnętrznych ścianach kominowych. Powoduje to
przesiąkanie wilgoci przez ściany kominowe, niszczenie murów i tynków, plamy na
zewnętrznych ścianach kominowych oraz nieprzyjemne zapachy w pomieszczeniach. Susząc
zawilgocony komin ogrzewa się go dopóki wilgoć z niego nie wyparuje. Przed wysuszaniem
należy ustalić przyczynę zawilgocenia, a następnie podjąć środki zapobiegawcze w celu
niedopuszczenia do powrotu tego zjawiska. Czasami skuwa się zawilgocone zewnętrzne tynki.
Wysuszanie przebiega podobnie jak wypalanie. Należy wykonać czynności przygotowawcze,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
zabezpieczające i profilaktyczne, jak przy wypalaniu . Następnie, korzystając z takiego samego
sprzętu i urządzeń, wykonuje się wysuszanie tak jak wypalanie metodą tradycyjna lub za
pomocą aparatów gazowych lub naftowych. W wypadku wysuszania przewodu usytuowanego
w grupie kominowej należy objąć wysuszaniem również przyległe przewody, które
w przeważających wypadkach bywają także zawilgocone.
Zły ciąg może wynikać z:
 nieodpowiedniej wysokości komina umieszczonego w połaci stromego dachu,
 nieodpowiedniego przekroju przewodu,
 wadliwego wykonania ścian wewnętrznych,
 niedostatecznej grubości przemarzających ścian,
 wadliwego przyłączania pieców,
 uszkodzenia przewodu kominowego,
 nieszczelności w zewnętrznej ścianie,
 nieszczelności w przegrodzie między przewodami, powstającej najczęściej przy
niestarannym murowaniu ścian komina, gdzie spoiny niedostatecznie wypełnione zaprawą
tworzą mniejsze lub większe szpary,
 zniszczenia części komina ponad dachem,
 nie zamkniętych drzwiczek wyczystki w piwnicy,
 zmniejszenia przekroju przewodu lub jego zatkania.
Nieszczelności i uszkodzenia w przegrodach między przewodami usuwa się następującymi
sposobami:
1. Przy niewielkiej liczbie szczelin wybija się otwór w ścianie przewodu, oczyszcza szczeliny
z sadzy, zalepia je zaprawą zduńską i zamurowuje otwór.
2. Jeżeli szczelin jest więcej lub jeżeli nie ma możności wybicia otworów stosuje się
uszczelnianie przewodów specjalną masą lub umieszczając w przewodzie wkład ceramiczny
stalowy lub aluminiowy.
Zakłady kominiarskie w ramach remontów istniejących instalacji kominowych, oferują
również montaż klap spalinowych detektorów gazu.
Klapy spalinowe są to urządzenia służące do zamykania przepływu powietrza przez
urządzenie grzewcze do kanału kominowego w momencie, gdy urządzenie grzewcze nie pracuje.
Zamknięcie przepływu powietrza przez klapę spalinową powoduje zmniejszenie wychłodzenia
wymiennika ciepła, zmniejszenie wychłodzenia pomieszczenia kotłowni w czasie przerwy
w pracy urządzenia oraz obniżenie strat związanych z utrzymaniem stabilnej temperatury
w pomieszczeniu kotłowym
Klapy spalinowe dzieli się na dwie grupy w zależności od konstrukcji:
1. Samoczynnie działające klapy termiczne. Klapy termiczne stosowane są przy gazowych
przepływowych i pojemnościowych podgrzewaczach wody, kotłach dwufunkcyjnych,
wkładach cieplnych do pieców kaflowych. W klapach termicznych elementem sterującym
jest bimetal platerowany po obu stronach stalą nierdzewną. Długość i kształt bimetalu
pozwalają na płynną pracę przy przepływie spalin o różnych temperaturach. Po
uruchomieniu kotła elementy z bimetalu nagrzewają się, co powoduje otwarcie klapy
i odprowadzenie spalin do komina. Klapa spalinowa dopasowuje automatycznie otwarcie do
istniejących w danym momencie warunków pracy, dzięki czemu przy obciążeniu
częściowym zmniejszają się straty spalinowe. Klapy te przystosowane są do pracy z kotłami
o płynnej regulacji mocy oraz o niskiej temp. spalin. Dopuszczalny jest montaż klap do
starszych urzÄ…dzeÅ„, jeżeli temp. spalin nie przekracza 270°C.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
2. Automatycznie działające klapy mechaniczne stosowane są przy urządzeniach gazowych lub
olejowych z palnikami atmosferycznymi, bÄ…dz
nadmuchowymi. W klapach mechanicznych
elementem sterującym jest siłownik elektryczny połączony z automatyką kotła. Siłownik
otwiera klapę natychmiast po rozpoczęciu pierwszej fazy pracy palnika, tj wentylowania
komory paleniskowej. Otwierając klapę, siłownik pokonuje opór sprężyny, która po
wyłączeniu palnika była zamknięta.
Detektory gazowe (rys. 5) to urządzenia służące do wykrywania i sygnalizowania
przekroczenia niebezpiecznego stężenia tlenku węgla lub gazów wybuchowych. Urządzenie to
stosuje się przede wszystkim w kotłowniach, kuchniach i łazienkach. Jeśli system współpracuje
jednocześnie z zaworem elektromagnetycznym, wówczas, gdy gaz się ulatnia, zawór
automatycznie odcina dopływ gazu do budynku. Detektor mierzy stężenia gazu ziemnego,
płynnego, oparów benzyny w powietrzu. Gdy nasycenie trujących substancji jest niebezpieczne,
system alarmujący o zagrożeniu włącza się. Na tej samej zasadzie działa urządzenie
wykrywające czad. Z chwilą przekroczenia stężenia CO ok. 0.01% objętościowo w powietrzu,
włączona zostaje optyczna i akustyczna sygnalizacja alarmowa. Przekroczenie stężenia 0,005%
sygnalizowane jest włączeniem tylko sygnalizacji optycznej. Detektory współpracujące
z zaworami gazowymi odcinają dopływ gazu automatycznie, a podłączony wentylator usprawnia
wymianę powietrza. Miejsce zamontowania czujnika lub detektora uzależnione jest od rodzaju
szkodliwej substancji. W pomieszczeniach narażonych na wypełnienie gazem lżejszym od
powietrza jak metan, który unosi się do góry, czujnik powinien być umieszczony 30 cm pod
sufitem powyżej górnej krawędzi drzwi lub okien, z dala od otworów wentylacyjnych i okien.
Gazy cięższe od powietrza opadają na ziemię. dlatego detektory powinny zostać umieszczone
ok. 30 cm nad ziemią, z dala od drzwi, zagłębień, progów i innych przeszkód. Gazy mające
ciężar podobny do ciężaru powietrza, jak tlenek węgla, wymagają zamieszczenia detektora na
wysokości ok. 180 cm nad podłogą.
Rys. 5. Wykrywacz obecności gazu [9].
Detektory dwutlenku węgla montujemy w pomieszczeniach z kominkiem, kotłowni opalanej
drewnem, koksem lub węglem, w kuchni, w garażu i łazience z gazowym podgrzewaczem wody,
w pomieszczeniu gdzie znajduje się przenośny piecyk gazowy. Detektory obecności gazu stosuje
się w kotłowni opalanej gazem, pomieszczeniach, gdzie zamontowane są gazowe podgrzewacze
wody, kuchni z kuchenkÄ… gazowÄ…, w pomieszczeniu, gdzie znajdujÄ… siÄ™ urzÄ…dzenia gazowe,
przewody, liczniki, zbiorniki.
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
OdpowiadajÄ…c na pytania, sprawdzisz, czy jesteÅ› przygotowany do zaplanowania przebiegu
ćwiczeń i ich wykonania.
1. Jakie są najczęściej popełniane błędy przez użytkowników przewodów kominowych?
2. Jakie są najczęściej występujące usterki przewodów kominowych?
3. Jak usuwamy zatkania przewodów kominowych?
4. Kiedy stosujemy nasady kominowe?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
5. Jakie są zasady przy montażu nasad kominowych?
6. Jakie są przyczyny zawilgocenia przewodów kominowych?
7. Jak suszymy przewody kominowe?
8. Jak działają klapy spalinowe?
9. Jak działają i gdzie montuje się detektory gazu?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Usuń przeszkodę znajdującą się w przewodzie kominowym.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) przeprowadzić działania przygotowawcze,
2) sporządzić plan realizacji prac uwzględniający kolejne czynności oraz niezbędne materiały
i narzędzia,
3) określić zagrożenia bhp i pożarowe związane z wykonywaniem tego zadania,
4) dobrać środki ochrony indywidualnej,
5) zorganizować stanowisko pracy,
6) dobrać materiały potrzebne do usunięcia przeszkody w przewodzie kominowym,
7) usunąć przeszkodę w przewodzie kominowym,
8) uporządkować stanowisko pracy,
9) wykonać obmiar robót,
10) rozliczyć materiały, robociznę i sprzęt,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) dokonać oceny wykonanej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 maszyny i urządzenia właściwe dla zawodu kominiarz,
 maszyny i urzÄ…dzenia pomocnicze,
 sprzęt pomiarowo -dydaktyczny,
 stanowisko dydaktyczne właściwe dla zawodu kominiarz,
- środki do udzielania pomocy przedmedycznej,
- środki zapewniające przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny,
- wiertarka udarowa,
- wiertła,
- kołki rozporowe lub wkręty,
- komplet wkrętaków,
- komplet kluczy płaskich,
- kartki papieru formatu A4,
- przybory kreślarskie,
- literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Wykonaj montaż nasady kominowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z instrukcją montażu przygotowaną przez producenta,
2) sporządzić plan działania uwzględniający kolejne czynności oraz niezbędne materiały
i narzędzia,
3) określić zagrożenia bhp i pożarowe związane z wykonywaniem tego zadania,
4) dobrać środki ochrony indywidualnej,
5) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
6) dobrać materiały do wykonania montażu nasady kominowej,
7) wykonać montaż nasady kominowej wg instrukcji producenta,
8) uporządkować stanowisko pracy,
9) wykonać obmiar robót,
10) rozliczyć materiały robociznę i sprzęt,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) dokonać oceny wykonanej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 nasada kominowa z instrukcją montażu,
 maszyny i urządzenia właściwe dla zawodu kominiarz,
 sprzęt pomiarowo dydaktyczny,
 stanowisko dydaktyczne właściwe dla zawodu kominiarz,
- środki do udzielania pomocy przedmedycznej,
- środki zapewniające przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny,
- wiertarka udarowa,
- wiertła,
- kołki rozporowe lub wkręty,
- komplet wkrętaków,
- komplet kluczy płaskich,
- kartki papieru formatu A4,
- przybory kreślarskie,
- literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Wykonaj montaż detektora gazu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z instrukcją montażu przygotowaną przez producenta,
2) sporządzić plan działania uwzględniający kolejne czynności oraz niezbędne materiały
i narzędzia,
3) określić zagrożenia bhp i pożarowe związane z wykonywaniem tego zadania,
4) dobrać środki ochrony indywidualnej,
5) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
6) dobrać materiały do wykonania montażu detektora gazu,
7) wykonać montaż detektora gazu wg instrukcji producenta,
8) uporządkować stanowisko pracy,
9) wykonać obmiar robót,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
10) rozliczyć materiały, robociznę i sprzęt,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) dokonać oceny wykonanej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 detektor gazu z instrukcją montażu,
 maszyny i urządzenia właściwe dla zawodu kominiarz,
 sprzęt pomiarowo- dydaktyczny,
 stanowisko dydaktyczne właściwe dla zawodu kominiarz,
- środki do udzielania pomocy przedmedycznej,
- środki zapewniające przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny,
- wiertarka udarowa,
- wiertła,
- kołki rozporowe lub wkręty,
- komplet wkrętaków,
- komplet kluczy płaskich,
- kartki papieru formatu A4,
- przybory kreślarskie,
- literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) wymienić najczęściej popełniane błędy przez użytkowników przewodów

kominowych?
2) wymienić najczęściej występujące usterki przewodów kominowych?

3) ocenić stan techniczny przewodów kominowych?

4) zlokalizować usterki w przewodach kominowych?

5) zabezpieczyć uszkodzone miejsca przewodów kominowych?

6) odgruzować przewody kominowe?

7) osuszyć zawilgocone przewody kominowe?

8) usunąć przerwy w przewodach kominowych?

9) usunąć przerwy w ścianach działowych?

10) usunąć zatory w przewodach kominowych?

11) przebić zatkanie za pomocą przebijaka sprężynowego?

12) usunąć przyczyny zastoju w przewodach kominowych?

13) usunąć przyczyny ciągu zwrotnego w przewodach kominowych?

 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
4.3. Przewody wykonywane: z kształtek ceramicznych,
żaroodpornych, bloczków betonowych i stali
4.3.1. Materiał nauczania
Zamiana ogrzewań z kotłami na paliwo stałe na urządzenia wykorzystujące olej opałowy lub
gazy związane jest z koniecznością dopasowania przewodu kominowego i w bardzo wielu
przypadkach zmniejszenia jego przekroju. Chodzi tu o dobranie właściwej średnicy przewodudo
zmniejszonej ilości spalin i ich temperatury. Często nowe urządzenie wymaga dobudowania
nowego komina. Zbyt mała średnica wkładu powoduje za słaby przepływ spalin, zaś zbyt duża
zbytnie wychłodzenie spalin i również za mały ciąg kominowy. W kominach o polu przekroju
prostokąta w narożnikach powstają zawirowania spalin zmniejszające przepustowość komina.
Przekrój przewodów spalinowych i dymowych zależy od:
 mocy pieca czy kotła,
 temperatury spalin,
 wysokości czynnej komina,
 średnicy czopucha,
 rodzaju opału,
 długości przyłącza,
 parametrów istniejącego komina.
Do wykonania wkładów kominowych należy stosować materiały posiadające odpowiednie
atesty i dopuszczenia do stosowania w budownictwie. Nie można montować rur
kanalizacyjnych, wyrobów z blach ocynkowanych, aluminium bądz
z PCV.
Kamionka i szamot to odmiany tradycyjnej ceramiki odporne na wysokie temperatury.
Ważną cechą jest także to, że mają zdolność akumulowania ciepła,co sprawia, że po pierwszej
fazie nagrzewania spaliny nie stygną zbyt szybko. Przewody ceramiczne są niewrażliwe na
wilgoć i kwasy. Przewody kamionkowe lub szamotowe nadają się równie dobrze do kotłów na
paliwa stałe oraz pieców kaflowych, jak i do kotłów gazowych czy olejowych. Jednak nie
wszystkie są polecane do kominków i pieców opalanych drewnem.
Wkłady ceramiczne montuje się z rur lub kształtek o przekroju kwadratowym, łączonych na
zakładkę. Poszczególne odcinki spaja się kitem kwasoodpornym, zaprawą cementowo-wapienną,
cementowo-glinianą lub cementową. Wkłady okrągłe mają średnicę 15-20 cm, a kwadratowe
przekrój od 14x14 do 25x25 cm. Wkłady są stosowane zarówno przy renowacji starych
przewodów kominowych jak i nowo wznoszonych kominach .
Elementy prefabrykowanego komina ceramicznego:
1. Rura z ceramiki wykazuje dużą odporność na termiczne, mechaniczne i chemiczne czynniki
występujące podczas odprowadzania spalin. Gładkie i o niewielkiej grubości ścianki
pozwalają na jej szybkie ogrzanie. Charakteryzuje się ona również dużą gazoszczelnością,
która w obrębie fug uzupełniona jest połączeniem na zakładkę.
2. Pustak z betonu lekkiego stanowi konstrukcję nośną systemu kominowego. Specjalny kształt
tworzy trwałe i elastyczne uchwyty dla rury wewnętrznej oraz dodatkową izolację uzyskaną
przez komory powietrzne. Sznur z wełny mineralnej, zakładany na wysokości każdego
pustaka, usztywnia rurę wewnętrzną i uszczelnia komory powietrzne. Taka konstrukcja
systemu umożliwia swobodną rozszerzalność termiczną we wszystkich kierunkach
i zapobiega powstawaniu niebezpiecznych naprężeń.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
3. Wełna mineralna stanowiąca izolację cieplną powoduje szybkie ogrzanie komina
i powstanie jeszcze lepszych warunków termicznych.
4. Pustak zewnętrzny z kanałami przewietrzającymi. Posiada on dodatkowo warstwę
izolacyjną między pustakiem a rurą wewnętrzną oraz system kanałów przewietrzających.
Lepsze wykorzystanie w kotłach energii a w szczególności spalanie paliw ekologicznych,
powodowało obniżenie temperatury spalin. W związku z tym jedynie zastosowanie warstwy
izolacyjnej oraz właśnie kanałów przewietrzających daje nam gwarancję prawidłowej pracy
komina. Kanały przewietrzające są to otwory znajdujące się w narożach pustaka
zewnętrznego, które w sposób grawitacyjny odprowadzają ewentualny nadmiar wilgoci na
zewnÄ…trz.
Jedna z metod renowacji kanałów spalinowych polega na zastosowaniu kwasoodpornych
wkładów kominowych sztywnych i giętkich. Elementy wkładów montowane są w istniejących
szybach kominowych. W większości przypadków istniejące piony ciągów kominowych nie
wymagają przeróbek, czasami tylko niewielkich rozkuć wykonywanych wewnątrz. Każde
przyłącze wyposażone jest w element rewizyjny, odskraplacz z rurką do odprowadzenia
kondensatu oraz trójnik podÅ‚Ä…czeniowy 87° z osÅ‚onÄ… zapobiegajÄ…cÄ… wypÅ‚ywowi skroplin. Dla
zapewnienia właściwego ciągu kominowego, ostatnie kondygnacje posiadają indywidualne
przewody spalinowe lub wentylacyjne. Tam gdzie to jest możliwe stosowane są specjalne rozety
i kratki wentylacyjne doprowadzające w pobliże kotła dodatkowe ilości powietrza niezbędnego
do spalania. Technologia ta pozwala na szybki montaż, zapewnia całkowitą szczelność
i odporność na powstające skropliny ze spalania gazu, oraz posiada wieloletnią trwałość.
Ogólne wytyczne montażu kominów ze stali kwasoodpornej:
1. Montaż systemów spalinowych powierzać osobom przeszkolonym w tym zakresie.
2. Elementy systemu spalinowego wykonane z cienkich blach mogą posiadać ostre krawędzie
i zadziory dlatego w czasie montażu należy używać rękawic ochronnych.
3. W trakcie prac montażowych zabezpieczyć kocioł przed zanieczyszczeniami.
4. Wszystkie elementy rurowe można dowolnie skracać od strony nypla stosując narzędzia do
obróbki stali kwasoodpornych.
5. Zwilżać powierzchnię styku uszczelki z rurą w celu ułatwienia montażu oraz uniknięcia
uszkodzenia uszczelki w czasie wsuwania rury w mufÄ™.
6. Ostre krawędzie zatępić a w szczególności fazować do wewnątrz rury spalinowej, w celu
uniknięcia uszkodzenia uszczelki w czasie montażu.
7. Elementy przechodzące przez ściany nie mogą być bezpośrednio obmurowane z uwagi na
występujące naprężenia termiczne.
8. Jeżeli system spalinowy instalowany jest do pracującego wcześniej komina, należy
wcześniej przeprowadzić jego gruntowne czyszczenie, najlepiej wypalenie, dla usunięcia
sadzy i innych produktów spalania.
9. Rura systemu spalinowego, na której osadzone jest zakończenie komina musi mieć
możliwość swobodnego ruchu osiowego dla skompensowania naprężeń termicznych. Nie
przestrzeganie tego warunku może doprowadzić do uszkodzenia systemu spalinowego.
10. Systemy spalinowe ze stali kwasoodpornej nie mogą być stosowane w pobliżu pomieszczeń
zawierających chlorki, bromki lub wolny chlor, takie jak pralnie, zakłady fryzjerskie,
magazyny środków chemicznych.
11. Przy doborze elementów systemu spalinowego do kotła, należy kierować się wytycznymi
producentów urządzeń.
Po zabudowie przewodu spalinowego w kominie ceramicznym zmniejsza się jego przekrój.
Taki komin należy oznakować tabliczkÄ… o wymiarach 50×100 mm z informacjÄ…:  Zmniejszenie
przekroju zgodnie z ż 176 pkt. 4 Rozporządzenia Min. Gosp. Przestrzennej i Budownictwa z dn.
14.12.1994 (Dz.U. nr 10 z dn. 8.02.1995 poz. 46) tylko dla paliw olejowych i gazowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Dążąc do wykorzystania tańszej energii odnawialnej buduje się kominki otwarte lub
zamknięte. Instalując kominek należy pamiętać o tym, że komin tych urządzeń powinien być
odporny na wysokie temperatury i ich zmiany, substancje smoliste i kwasy, musi wytwarzać
dobry ciąg oraz być łatwy w montażu. Wkłady kominowe dla kominów wykonuje się najczęściej
ze stali żaroodpornych. Kominki otwarte należy umieszczać możliwie bezpośrednio obok
komina ze względu na niskie temperatury gazów wylotowych i wynikające z tego małe siły
wyporu. A
ącznik powinien być wprowadzony do komina pod kątem 45 stopni. Średnica komina
dla kominków otwartych zależna jest od wielkości otworu komory spalania i efektywnej
wysokości komina. Przy obecnie coraz częściej stosowanych szczelnych oknach koniecznym
jest, aby powietrze do spalania dla otwartych kominków było wprowadzone do pomieszczenia
przez własną instalację. Wymagana objętość strumienia powietrza do spalania wynosi około
10m3/h na każdy 1 kW mocy wkładu kominkowego.
Rys. 6. Wykorzystanie ciepła z kominka[7]. Rys. 7. Elementy kominowe dla podłączenia kominka[7].
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do zaplanowania przebiegu ćwiczeń
i ich wykonania.
1. Od czego zależy przekrój kanałów dymowych i spalinowych?
2. Jakie materiały możemy stosować do wykonania wkładów kominowych?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
3. Jakie cechy posiadają materiały ceramiczne?
4. Z jakich elementów składa się pełny system ceramiczny do wykonania komina?
5. Jakie cechy posiadajÄ… stale kwasoodporne?
6. Jak wykonuje się montaż wkładu ze stali kwasoodpornej?
7. Jak oznacza siÄ™ komin po zmianach funkcji i przekroju?
8. Jak wykonuje się i z jakich elementów składa się wkład kominowy dla kominka?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zamontuj wkład ceramiczny w istniejący przewód kominowy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z instrukcją montażu przygotowaną przez producenta,
2) sporządzić plan realizacji prac uwzględniający kolejne czynności oraz niezbędne materiały
i narzędzia,
3) określić zagrożenia bhp i pożarowe związane z wykonywaniem tego zadania,
4) dobrać środki ochrony indywidualnej,
5) zorganizować stanowisko pracy ,
6) dobrać materiały potrzebne do montażu wkładu ceramicznego do istniejącego przewodu
kominowego,
7) wykonać montaż wkładu ceramicznego do istniejącego przewodu kominowego,
8) uporządkować stanowisko pracy,
9) wykonać obmiar robót,
10) rozliczyć materiały, robociznę i sprzęt,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) dokonać oceny wykonanej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 wkład ceramiczny z instrukcją producenta
 maszyny i urządzenia właściwe dla zawodu kominiarz,
 maszyny i urzÄ…dzenia pomocnicze,
 sprzęt pomiarowo dydaktyczny,
 stanowisko dydaktyczne właściwe dla zawodu kominiarz,
- środki do udzielania pomocy przedmedycznej,
 środki zapewniające przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny,
 wiertarka udarowa,
 wiertła,
 kołki rozporowe lub wkręty,
 komplet wkrętaków,
 komplet kluczy płaskich,
 kartki papieru formatu A4,
 przybory kreślarskie,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
Ćwiczenie 2
Zamontuj wkład ze stali kwasoodpornej w istniejący przewód kominowy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) zapoznać się z instrukcją montażu przygotowaną przez producenta,
2) sporządzić plan działania uwzględniający kolejne czynności oraz niezbędne materiały
i narzędzia,
3) określić zagrożenia bhp i pożarowe związane z wykonywaniem tego zadania,
4) dobrać środki ochrony indywidualnej,
5) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
6) dobrać materiały do wykonania montaż wkładu ze stali kwasoodpornej do istniejącego
przewodu kominowego,
7) wykonać montaż wkładu ze stali kwasoodpornej wg instrukcji producenta ,
8) uporządkować stanowisko pracy,
9) wykonać obmiar robót,
10) rozliczyć materiały, robociznę i sprzęt,
11) zaprezentować efekty swojej pracy,
12) dokonać oceny wykonanej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 wkład kominowy ze stali kwasoodpornej z instrukcją montażu,
 maszyny i urządzenia właściwe dla zawodu kominiarz,
 sprzęt pomiarowo dydaktyczny,
 stanowisko dydaktyczne właściwe dla zawodu kominiarz,
- środki do udzielania pomocy przedmedycznej,
- środki zapewniające przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny,
 kartki papieru formatu A4,
 przybory kreślarskie,
 wiertarka udarowa ,
 wiertła,
 kołki rozporowe lub wkręty,
 komplet wkrętaków,
 komplet kluczy płaskich,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
4.3.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) określić od czego zależy przekrój kanałów dymowych i spalinowych ?

2) scharakteryzować materiały do wykonania wkładów kominowych?

3) wykonać renowacje przewodów kominowych za pomocą wkładów z

kształtek ceramicznych?
4) wykonać renowacje przewodów kominowych za pomocą bloczków z

betonów żaroodpornych ?
5) wykonać renowacje przewodów kominowych za pomocą elementów

metalowych?
6) wymienić wkłady kominowe?

7) uzupełnić ubytki w kominie?

8) oznaczać komin po zmianach funkcji i przekroju?

 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
4.4. Uszczelnianie przewodów kominowych
4.4.1. Materiał nauczania
Ma wykonywać w istniejących przewodach kominowych - nowych oraz tych które były już używane
Wieloletnie użytkowanie przewodów kominowych, w tym różnego rodzaju obciążenia lub
wpływy termiczne, chemiczne, atmosferyczne itp. Mogą doprowadzić do powstania
nieszczelności przewodów kominowych. Nieszczelności przewodów występują również
w nowym budownictwie, spowodowane złą jakością materiałów budowlanych oraz często
niestarannym wykonawstwem.
Przed przystąpieniem do uszczelniania należy:
 odłączyć wszelkie podłączone urządzenia paleniskowe, spalinowe i wentylacyjne,
 zamurować wszelkie otwory,
 wypalić nagromadzoną sadzę, a po jej wypaleniu ściany kominowe gruntownie oczyścić,
 zwilżyć wewnętrzne ściany przewodu,
 sprawdzić ogólny stan techniczny przewodu,
 przygotować wymagany sprzęt i urządzenia,
 zgromadzić nieodzowne materiały budowlane.
Do nieodzownego sprzętu i narzędzi zaliczamy: podstawowe narzędzia kominiarskie,
murarskie, kołowrót, linę stalową lub łańcuch długości przewodu kominowego, pojemnik na
zaprawÄ™, wiadra oraz szalunek, inaczej uszczelniacz kilkuwarstwowy.
W tradycyjnej metodzie uszczelniania przewodów kominowych, tzw. rapowaniu, stosuje się
rzadką zaprawę cementowo-piaskową wysokiej jakości. Za pomocą kołowrotu ustawionego na
głowicy komina opuszczamy linę lub łańcuch do podstawy komina. Przygotowany uszczelniacz
zawieszamy na linie lub łańcuchu i wprowadzamy do przewodu kominowego. Uszczelniacz,
inaczej szalunek składa się z elastycznej podstawy o rozmiarach większych od światła przewodu
kominowego. Podstawę szalunku może tworzyć kilkuwarstwowy układ szczotek wycierowych.
Elastyczną podstawę nakrywa się płytą gumową odpowiedniej grubości zwisającą u boków
podstawy. Zaprawę cementową (betonową) wlewamy bezpośrednio do przewodu od wylotu lub
poprzez wykonany w tym celu otwór poniżej wylotu komina lub na strychu. Grubość warstwy
zaprawy pokrywającej uszczelniacz powinna wahać się w granicach od 15 do 20 cm. Stopniowe
podciąganie uszczelniacza aż do wylotu komina przy jednoczesnym uzupełnianiu zaprawy
powoduje uszczelnianie przewodu kominowego. Po krótkiej przerwie powtarzamy uszczelnianie
tego samego przewodu przy nieco szybszym podciąganiu liny lub łańcucha i mniejszej ilości
wlewanej do przewodu zaprawy. Po ukończeniu uszczelniania doprowadza się przewód do
używalności przez zamurowanie zbędnych otworów, podłączenie urządzeń grzewczych
i wentylacyjnych, usunięcie zbędnej zaprawy itp. Uszczelnionych tą metodą przewodów
kominowych nie należy użytkować przez co najmniej 5 dni po ukończeniu robót.
Obecnie stosuje się gotową, wewnętrzna masę silikonową odporną na wysokie temperatury
i ścieranie. W oczyszczonym z grubych zanieczyszczeń przewodzie kominowym nakładane są,
przy pomocy specjalnego urzÄ…dzenia powlekajÄ…cego przynajmniej dwie warstwy masy
uszczelniającej. Nanoszenie przeprowadza się przy pomocy urządzeń powlekających z tworzywa
piankowego i gumy. Urządzenie to podnoszone jest od wyczystki przewodu kominowego w górę
przy pomocy ręcznej wyciągarki linowej(rys. 10). Ponowne użytkowanie komina może zostać
wznowione nie wcześniej niż po 24 godz. Nakładanie należy wykonać w temperaturze nie
niższej niz 5°C. W wyniku tego postÄ™powania istniejÄ…cy przekrój przewodu kominowego zostaje
zachowany, nierówności zostają wyrównane a nieszczelne spoiny zostają zamknięte.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
Rys. 8. Nakładanie masy uszczelniającej [5, s.5].
Przy naprawie i uszczelnianiu kominów stosuje się również technologię montażu
wykładziny z foli aluminiowej ( rys.9). Polega ona na wciągnięciu rękawa z foli aluminiowej do
komina i następnie rozłożeniu go na ściankach za pomocą sprężonego powietrza. Metoda ta nie
jest zlecana dla kanałów spalinowych ze względu na brak odporności mechanicznej folii, a jak
wiadomo w kominach występują kawałki cegieł z ostrymi krawędziami, pręty zbrojeniowe,
wystające stare łączniki po nieczynnych paleniskach itp. Dochodzi wtedy do uszkodzeń
mechanicznych lub też powodujących zaślepienie komina. Inne przyczyny to brak odporności
chemicznej czystego aluminium i błędy popełnione przy montażu. Wkłady te nadają się do
uszczelniania przewodów wentylacyjnych, znajdują zastosowanie we wszystkich budynkach
przemysłowych, użyteczności publicznej jak i mieszkalnych.
.
Rys. 9. Wkład z foli aluminiowej [9].
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
4.4.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
OdpowiadajÄ…c na pytania, sprawdzisz, czy jesteÅ› przygotowany do zaplanowania przebiegu
ćwiczeń i ich wykonania.
1. Jakie czynności należy podjąć przed uszczelnianiem przewodów?
2. Jak wykonuje się tradycyjne uszczelnianie przewodów za pomocą zaprawy?
3. Jak wykonuje się uszczelnianie przewodów za pomocą gotowej masy?
4. Jak wykonuje się uszczelnianie przewodów za pomocą wykładziny aluminiowej?
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj uszczelnianie komina metodÄ… tradycyjnÄ….
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) sporządzić plan realizacji prac uwzględniający kolejne czynności oraz niezbędne materiały
i narzędzia,
2) określić zagrożenia bhp i pożarowe związane z wykonywaniem tego zadania,
3) dobrać środki ochrony indywidualnej,
4) zorganizować stanowisko pracy ,
5) dobrać materiały potrzebne do wykonania uszczelniania komina metodą tradycyjną,
6) wykonać uszczelnianie komina metodą tradycyjną,
7) uporządkować stanowisko pracy,
8) wykonać obmiar robót,
9) rozliczyć materiały robociznę i sprzęt,
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać oceny wykonanej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 zaprawa cementowa,
 maszyny i urządzenia właściwe dla zawodu kominiarz,
 maszyny i urzÄ…dzenia pomocnicze,
 sprzęt pomiarowo-dydaktyczny,
 stanowisko dydaktyczne właściwe dla zawodu kominiarz,
- środki do udzielania pomocy przedmedycznej,
 środki zapewniające przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny,
 kołowrót,
 lina stalową lub łańcuch długości przewodu kominowego,
 pojemnik na zaprawÄ™, wiadra,
 szalunek, inaczej uszczelniacz kilkuwarstwowy,
 kartki papieru formatu A4,
 przybory kreślarskie,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
Ćwiczenie 2
Wykonaj uszczelnianie komina gotowÄ… masÄ… silikonowÄ….
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) sporządzić plan realizacji prac uwzględniający kolejne czynności oraz niezbędne materiały
i narzędzia,
2) określić zagrożenia bhp i pożarowe związane z wykonywaniem tego zadania,
3) dobrać środki ochrony indywidualnej,
4) zorganizować stanowisko pracy ,
5) dobrać materiały potrzebne do wykonania uszczelniania gotową masą silikonową,
6) wykonać uszczelnianie komina gotową masą silikonową,
7) uporządkować stanowisko pracy,
8) wykonać obmiar robót,
9) rozliczyć materiały, robociznę i sprzęt,
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać oceny wykonanej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 masa silikonowa do uszczelniania kominów,
 maszyny i urządzenia właściwe dla zawodu kominiarz,
 maszyny i urzÄ…dzenia pomocnicze,
 sprzęt pomiarowo dydaktyczny,
 stanowisko dydaktyczne właściwe dla zawodu kominiarz,
- środki do udzielania pomocy przedmedycznej,
 środki zapewniające przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny,
 kołowrót,
 lina stalową lub łańcuch długości przewodu kominowego,
 pojemnik na zaprawÄ™, wiadra,
 kartki papieru formatu A4,
 przybory kreślarskie,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Wykonaj uszczelnianie komina rękawem aluminiowym.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) sporządzić plan realizacji prac uwzględniający kolejne czynności oraz niezbędne materiały
i narzędzia,
2) określić zagrożenia bhp i pożarowe związane z wykonywaniem tego zadania,
3) dobrać środki ochrony indywidualnej,
4) zorganizować stanowisko pracy ,
5) dobrać materiały potrzebne do wykonania uszczelniania rękawem aluminiowym,
6) wykonać uszczelnianie komina rękawem aluminiowym,
7) uporządkować stanowisko pracy,
8) wykonać obmiar robót,
9) rozliczyć materiały robociznę i sprzęt,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
10) zaprezentować efekty swojej pracy,
11) dokonać oceny wykonanej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 rękaw aluminiowy kominowy z instrukcją producenta,
 sprężarka,
 maszyny i urządzenia właściwe dla zawodu kominiarz,
 maszyny i urzÄ…dzenia pomocnicze,
 sprzęt pomiarowo- dydaktyczny,
 stanowisko dydaktyczne właściwe dla zawodu kominiarz,
- środki do udzielania pomocy przedmedycznej,
 środki zapewniające przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny,
 kartki papieru formatu A4,
 przybory kreślarskie,
 literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.
4.3.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz: Tak Nie
1) określić czynności, jakie należy podjąć przed uszczelnianiem przewodów

kominowych?
2) wykonać tradycyjne uszczelnianie przewodów za pomocą zaprawy?

3) wykonać uszczelnianie przewodów za pomocą gotowej masy?

4) wykonać uszczelnianie przewodów za pomocą wykładziny aluminiowej?

 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
5.SPRAWDZIAN OSI
GNI
Ć
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Dodatkowo otrzymałeś oddzielną kartkę na brudnopis, ponieważ w niektórych pytaniach
musisz dokonać obliczeń.
5. Test zawiera 21 zadań dotyczących wykonania remontów i konserwacji przewodów
kominowych. SÄ… to zadania wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedz
jest prawidłowa.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, prawidłową odpowiedz
zaznacz
X (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową).
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na póz
niej .
8. Na rozwiÄ…zanie testu masz 45 min.
Powodzenia
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Spoina wewnątrz komina murowanego powinna być:
a) wklęsła,
b) płaska,
c) wypukła,
d) zależy to od rodzaju przewodu kominowego.
2. Przewodów wentylacyjnych wykonanych z cegły wapienno-piaskowej:
a) nie należy zmieniać na przewody dymowe lub spalinowe,
b) można zamienić na przewody dymowe lub spalinowe po uzyskaniu zgody kominiarskiej,
c) można zmieniać na przewody spalinowe,
d) można zmieniać na przewody dymowe.
3. Urządzenia służące do zamykania przepływu powietrza przez urządzenie grzewcze do kanału
kominowego w momencie, gdy urzÄ…dzenie grzewcze nie pracuje to:
a) miarkownik ciÄ…gu,
b) przerywacz ciÄ…gu,
c) klapa spalinowa,
d) sterownik pogodowy.
4. W pomieszczeniach narażonych na wypełnienie gazem lżejszym od powietrza jak metan,
czujnik gazu powinien być umieszczony około:
a) 30 cm nad posadzkÄ…,
b) 30 cm pod sufitem,
c) 150cm nad posadzkÄ…,
d) 100cm nad posadzkÄ….
5. Åšrednica nasady kominowej:
a) nie może być mniejsza od średnicy pola przekroju komina,
b) może być mniejsza od średnicy pola przekroju komina,
c) musi być dokładnie taka jak średnica przekroju komina,
d) musi być zawsze mniejsza od przekroju komina.
6. Do wykonania wkładów kominowych do przewodów dymowych nie można stosować:
a) rur kamionkowych,
b) rur z PVC,
c) rur szklanych,
d) rur szamotowych.
7. W tradycyjnej metodzie uszczelniania przewodów kominowych stosuje się:
a) glinÄ™,
b) gęstą zaprawę cementowo-piaskową wysokiej jakości,
c) rzadką zaprawę cementowo-piaskową wysokiej jakości,
d) zaprawÄ™ wapiennÄ….
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
8. Elementy rurowe wkładów stalowych kwasoodpornych montowane są:
a) z poziomu dachu,
b) od dołu poprzez otwory rewizyjne,
c) od środka komina poprzez specjalnie wykuty otwór,
d) poprzez wykute otwory na każdej kondygnacji.
9. Do rozbicia cegieł lub innych twardych przedmiotów kanale kominowym stosujemy:
a) gracÄ™ naramiennÄ…,
b) kołowrotek,
c) łańcuch,
d) kilkukilogramowy bolec z podstawą lekko stożkową.
10. Technologia montażu wykładziny z foli aluminiowej polega na:
a) rozkładaniu foli w kominie za pomocą kompletu linowego,
b) wciągnięciu za pomocą specjalnego szalunku,
c) rozkładaniu foli w kominie za pomocą sprężonego powietrza,
d) wbijaniu foli od góry.
11. Komin po montażu wkładu, gdy zmniejsza się jego przekrój należy:
a) zgłosić do nadzoru budowlanego,
b) oznakować tabliczką,
c) przykryć drucianą siatką ochronną,
d) przykryć blachą.
12. 200°C to:
a) 100K,
b) 373K,
c) 473K,
d) 200K.
13. A
ącznik kominka z kominem powinien być prowadzony pod kątem:
a) 30 stopni,
b) 45 stopni,
c) 60 stopni,
d) 87 stopni.
14. W czasie montażu elementów systemu spalinowego wykonanych z cienkich blach należy:
a) używać okularów ochronnych,
b) używać przyssawek,
c) używać rękawic ochronnych,
d) używać specjalnych chwytaków.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
15. Kanały powietrzne znajdujące się w narożach pustaka zewnętrznego systemu
wielowarstwowego kominów ceramicznych są to otwory które:
a) izolujÄ… cieplnie,
b) dostarczają powietrze do pomieszczeń,
c) odprowadzajÄ… ewentualny nadmiar wilgoci,
d) pozwalają uszczelnić przewód pianką poliuretanową.
16. Ilość sadzy o grubości warstwy średnio 1cm w 5m kominie o średnicy 20cm, wynosi około:
a) 0,003m3,
b) 0,03m3 ,
c) 0,3m3 ,
d) 3m3.
17. Przepływ powietrza w kanale wentylacyjnym o powierzchni 200cm2 w łazience przy
wskazaniu prędkości przepływu przez anemometr 3000m/h wynosi:
a) 6 m3/h,
b) 60 m3/h,
c) 600 m3/h,
d) 6000 m3/h.
18. Montując wkłady z rur z połączeniem kielichowym kielich ustawiamy:
a) do góry,
b) do dołu,
c) zależnie od rodzaju kanału kominowego do góry lub dołu,
d) zależnie od zaleceń kominiarza do góry lub dołu.
19. Zmniejszenie przekroju w kanale dymowym o wymiarach 20x20cm na 10x10cm oznacza
zmniejszenie powierzchni o:
a) 10%,
b) 25%,
c) 50%,
d) 75%.
20. Wymagana objętość powietrza do spalania dla otwartego kominka o powierzchni otworu
0,25m2 wynosi około:
a) 25 m3/h,
b) 90 m3/h,
c) 180 m3/h,
d) 360 m3/h.
21. Wiedząc, że materiały kosztują 800zł a robocizna 20zł za montaż metra bieżącego wkładu,
koszt montażu wkładu do komina o wysokości 7m wynosi:
a) 800zł,
b) 940zł,
c) 1100zł,
d) 1400zł.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Wykonanie remontów i konserwacji przewodów kominowych
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1
a b c d
2
a b c d
3
a b c d
4
a b c d
5
a b c d
6
a b c d
7
a b c d
8
a b c d
9
a b c d
10
a b c d
11
a b c d
12
a b c d
13
a b c d
14
a b c d
15
a b c d
16
a b c d
17
a b c d
18
a b c d
19
a b c d
20
a b c d
21
a b c d
Razem:
& & & & & & & & & & & & & & & &
Ocena
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
6. LITERATURA
1. Birszenk A.: Roboty zduńskie. Arkady, Warszawa 1973
2. Heryszek A.: Kominiarz i jego wiedza zawodowa. Wydawnictwo Spółdzielcze, Warszawa
1985
3. Krygier K. , Klinke T., Sewerynik J.: Ogrzewnictwo wentylacja klimatyzacja. WSiP,
Warszawa 1991
4. PN-89/B-10425 Przewody dymowe, spalinowe i wentylacyjne murowane z cegły.
Wymagania techniczne i badania przy odbiorze
5. PN-EN 1443 Kominy -wymagania ogólne
6. Czasopismo:  Kominiarz Polski
7. Katalogi producentów
8. Regulamin czynności kominiarskich
Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36