Język bengalski
1
Język bengalski
Ź � � � � (bangla)
Obszar Indie, Bangladesz i inne
[1]
Liczba mówiących
ok. 181 mln jako pierwszy język
Klasyfikacja genetyczna Języki indoeuropejskie
Języki indoirańskie
Języki indoaryjskie
Język bengalski
Pismo bengalskie
Status oficjalny
język urzędowy Bangladesz, Indie (Bengal Zachodni, Tripura)
Regulowany przez Bangla Academy
Kody języka
ISO 639-1 bn
ISO 639-2 ben
ISO 639-3 ben
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Wikipedia w języku bengalskim
W Wikisłowniku: Słownik języka bengalskiego
Język bengalski
2
Język bengalski (bengalski: Ź � � � � bangla, ang.:
Bengali) - język z grupy indoaryjskiej języków
indoeuropejskich, którym posługuje się jako językiem
ojczystym ponad 180 mln mówiących, głównie w
Bangladeszu (120 mln) i Indiach (60 mln)[1] . Jest on
jednocześnie językiem urzędowym w tych dwóch
państwach (w Indiach w stanach Bengal Zachodni i
Tripura ). Liczba osób używających bengalskiego jako
drugiego języka wynosi około 70 mln[1] .
Do jego zapisu używa się pisma bengalskiego.
Odmiany lokalne
Poza standardowym bengalskim używa się kilku odmian
tego języka:
" dialektu � � ź � � � Ż ź � Ź � � ż Chac
gćia buli (ang.
Chittagonian) - ok. 14 mln., używanego w
Zasięg geograficzny języka bengalskiego.
południowo-wschodnim Bangladeszu, traktowanego
niekiedy jako odrębny język[2] ,
" sylheti w północno-wschodnim Bangladeszu (ok. 5
mln)
" czakma w okolicach miasta Ćottogram (250 tys.).
Gramatyka
Zaimki osobowe
Bengalski system zaimków osobowych jest bardzo
skomplikowany, obejmuje różne ich warianty w
zależności od stopnia zażyłości, statusu rozmówcy,
fizycznej lokalizacji itp. Poniższa tabelka przedstawia
zaimki osobowe w mianowniku.
Zasięg języka bengalskiego na terenie Bangladeszu.
Język bengalski
3
Spółgłoski alfabetu bengalskiego
Gazeta bengalska Ananda Bazar Patrika
Język bengalski
4
Zaimki osobowe (w mianowniku)
Osoba Bliskość Stopień uprzejmości Liczba poj. Liczba mnoga
1 ami (ja) amra (my)
2 intymne tui (ty) tora (wy)
poufałe tumi (ty) tomra (wy)
uprzejme apni (pan/pani) apnara (pan/pani/państwo)
3 bliżej poufałe e (on/ona) era (oni/one)
uprzejme ini (on/ona) �ra (oni/one)
dalej poufałe o (on/ona) ora (oni/one)
uprzejme uni (on/ona) Q
ra (oni/one)
gdzie indziej poufałe she (on/ona) tara (oni/one)
uprzejme tini (on/ona) tćra (oni/one)
Rzeczownik
Rzeczowniki bengalskie zachowały częściowo fleksję, odziedziczoną z sanskrytu. Istnieją cztery przypadki
gramatyczne:
Ożywione Nieożywione Ożywione Nieożywione
Mianownik � � ń � � ź � ś � ń � ź � Mianownik � � ń � � � � ś � ń � � � �
chhatro-c
a juta-c
a chhatro-ra juta-gula
studen but studenci buty
Biernik � � ń � � ź � � � ś � ń � ź � Biernik � � ń � � Ś � � (� � ) ś � ń � � � �
chhatro-c
a-ke juta-c
a chhatro-der(ke) juta-gula
studenta but studentów buty
Dopełniacz � � ń � � ź � � ś � ń � ź � � Dopełniacz � � ń � � Ś � � ś � ń � � � � �
chhatro-c
a-r juta-c
a-r chhatro-der juta-gula-r
studenta buta studentów butów
Miejscownik - ś � ń � ź � Ż ź Miejscownik - ś � ń � � � � ń �
juta-c
a-(t)e juta-gula-te
on/w bucie on/w butach
|+Liczba pojedyncza |+Liczba mnoga
Postpozycje
Polskim przyimkom odpowiadają w języku bengalskim tzw. postpozycje ("poimki") stojące po rzeczowniku w
określonym przypadku:
Postpozycje wymagające dopełniacza
" oi pare 'przez': nodi-r oi pare 'przez rzekę'
" kachhe 'obok': janala-r kachhe 'obok okna'
" jonno 'dla': shikkh�k-er jonno 'dla nauczyciela'
" sh�ngge 'z': am-ar sh�ngge 'ze mną'
" sh�mmondhe 'o': itihash-er sh�mmondhe 'o historii'
" shathe 'z': ma-er shathe 'z matką'
Język bengalski
5
" shamne 'przed': gaW
i-r shamne 'przed samochodem'
Postpozycje wymagające biernika
" kore 'za pomocą': c
ęksi kore 'taksówką'
" theke 'z' (miejsca): Bangladesh theke 'z Bangladeszu'
" porjonto 'aż do': d�shc
a porjonto 'do dziesiątej'
Postpozycje wymagające miejscownika
" bina 'bez': bina onumoti-te 'bez pozwolenia' (wyjątkowo jest to prepozycja)
Czasownik
Język bengalski posiada dziesięć czasów gramatycznych.
Przykłady odmiany czasowników
" czas teraz
niejszy:
Czasownik 1 2 (intymne) 2 (poufałe) 3 (poufałe) 2/3 (uprzejme)
b�la ami boli tui bolish tumi b�lo she b�le apni b�len
Ź � � ą � ż Ź � ż ń � � Ź � ż � ń � � ż Ź � � � � Ź � � ą � � ż Ź � � �
khola ami khuli tui khulish tumi kholo she khole apni kholen

� � � ą � ż
� � ż ń � �
� � ż � ń � � ż
� � � � �
� � � ą � � ż
� � � �
khęla ami kheli tui khelish tumi khęlo she khęle apni khęlen

� � � ą � ż
� � ż ń � �
� � ż � ń � � ż
� � � � �
� � � ą � � ż
� � � �
chena ami chini tui chinish tumi cheno she chene apni chenen
� � � � ą � ż � ż � ż ń � � � ż � ż � ń � � ż � � � � � � � � � � ą � � ż � � � � �
jana ami jani tui janish tumi jano she jane apni janen
ś � � � ą � ż ś � � ż ń � � ś � � ż � ń � � ż ś � � � � � ś � � � ą � � ż ś � � � �
h�oa ami hoi tui hosh tumi h�o she h�e apni h�n
ą � Ż ź � ą � ż ą � ń � � ą � � ń � � ż ą � � � ą Ż ź ą � � ż ą �
dhoa ami dhui tui dhush tumi dhoo she dhoe apni dhon
ż � Ż ź � ą � ż ż � � ń � � ż � � ń � � ż ż � � � � ż � Ż ź ą � � ż ż � �
khaoa ami khai tui khash tumi khao she khae apni khan

� � Ż ź � ą � ż
� � ń � �
� � ń � � ż
� � � �
� Ż ź ą � � ż
� �
deoa ami dii tui dish tumi dao she dęe apni dęn
Ś � � Ż ź � ą � ż Ś ż � ń � � Ś ż � ń � � ż Ś � � � � Ś � Ż ź ą � � ż Ś � �
" czas przeszły dokonany
Język bengalski
6
Czasownik 1 2 (intymne) 2 (poufałe) 3 (poufałe) 2/3 (uprzejme)
b�la ami bollam tui bolli tumi bolle she bollo apni bollen
Ź � � ą � ż Ź � � � � ń � � Ź � � ż ń � � ż Ź � � � � � Ź � � � ą � � ż Ź � � � �
khola ami khullam tui khulli tumi khulle she khullo apni khullen

� � � ą � ż
� � � � � ń � �
� � � ż ń � � ż
� � � � � �
� � � � ą � � ż
� � � � �
khęla ami khellam tui khelli tumi khelle she khello apni khellen

� � � ą � ż
� � � � � ń � �
� � � ż ń � � ż
� � � � � �
� � � � ą � � ż
� � � � �
chena ami chinlam tui chinli tumi chinle she chinlo apni chinlen
� � � � ą � ż � ż � � � � ń � � � ż � � ż ń � � ż � ż � � � � � � ż � � � ą � � ż � ż � � � �
jana ami janlam tui janli tumi janle she janlo apni janlen
ś � � � ą � ż ś � � � � � ń � � ś � � � ż ń � � ż ś � � � � � � ś � � � � ą � � ż ś � � � � �
h�oa ami holam tui holi tumi hole she holo apni holen
ą � Ż ź � ą � ż ą � � � ń � � ą � ż ń � � ż ą � � � � ą � ą � � ż ą � � �
dhoa ami dhulam tui dhuli tumi dhule she dhulo apni dhulen
ż � � Ż ź � ą � ż ż � � � � ń � � ż � � ż ń � � ż ż � � � � � ż � � � ą � � ż ż � � � �
khaoa ami khelam tui kheli tumi khele she khelo apni khelen

� � Ż ź � ą � ż
� � � � ń � �
� � ż ń � � ż
� � � � �
� � � ą � � ż
� � � �
dęoa ami dilam tui dili tumi dile she dilo apni dilen
Ś � � Ż ź � ą � ż Ś ż � � � ń � � Ś ż � ż ń � � ż Ś ż � � � � Ś ż � � ą � � ż Ś ż � � �
" czas przeszły dokonany
Czasownik 1 2 (intymne) 2 (poufałe) 3 (poufałe) 2/3 (uprzejme)
b�la ami boltam tui boltish tumi bolte she bolto apni bolten
khola ami khultam tui khultish tumi khulte she khulto apni khulten
khęla ami kheltam tui kheltish tumi khelte she khelto apni khelten
chena ami chintam tui chintish tumi chinte she chinto apni chinten
jana ami jantam tui jantish tumi jante she janto apni janten
h�oa ami hotam tui hotish tumi hote she hoto apni hoten
dhoa ami dhutam tui dhutish tumi dhute she dhuto apni dhuten
khaoa ami khetam tui khetish tumi khete she kheto apni kheten
dęoa ami ditam tui ditish tumi dite she dito apni diten
" czas przyszły
Język bengalski
7
Czasownik 1 2 (intymne) 2 (poufałe) 3 (poufałe) 2/3 (uprzejme)
b�la ami bolbo tui bolbi tumi bolbe she bolbe apni bolben
khola ami khulbo tui khulbi tumi khulbe she khulbe apni khulben
khęla ami khelbo tui khelbi tumi khelbe she khelbe apni khelben
chena ami chinbo tui chinbi tumi chinbe she chinbe apni chinben
jana ami janbo tui janbi tumi janbe she janbe apni janben
h�oa ami h�bo tui hobi tumi h�be she h�be apni h�ben
dhoa ami dhubo tui dhubi tumi dhube she dhube apni dhuben
khaoa ami khabo tui khabi tumi khabe she khabe apni khaben
dęoa ami debo tui dibi tumi debe she debe apni deben
Bibliografia
" Elżbieta Walter: Gramatyka języka bengalskiego, Wydawnictwo Akademickie DIALOG, Warszawa 2008 ,ISBN
978-83-61203-06-3
" Bimal Maity: Bengali Phrasebook Lonely Planet Publications, 1996 ,ISBN 0-86442-312-8
" Bidhu Bhusan Das Gupta: Learn Bengali Yourself Das Gupta Prakashan, Calcutta 1985
Zobacz też
" Języki urzędowe Indii
" Pismo bengalskie
" Języki indoaryjskie
" Języki Indii
Przypisy
[1] Ethnologue report for language code: ben (http:/ / www. ethnologue. com/ show_language. asp?code=ben)
[2] cit has been changed (http:/ / www. ethnologue. com/ show_language. asp?code=cit)
Linki zewnętrzne
" Alfabet bengalski (http:/ / www. omniglot. com/ writing/ bengali. htm)
" Dane Ethnologue dla języka bengalskiego (http:/ / www. ethnologue. com/ show_language. asp?code=ben)
rue:5=ę0;LA:K9 O7K:
y
ródła i autorzy artykułu
8
y
ródła i autorzy artykułu
Język bengalski y
ródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=25126322 Autorzy: Aotearoa, Bacus15, Buldożer, Derbeth, Equadus, Gautamma, Gdarin, Hippietrail, Indu, Mzopw, OTB,
PG, PiotrekSzwecja, Quiser, Qurqa, Saforrest, Sławojar, TAMM, Trinanjon, Wicki, conversion script, 5 anonimowych edycji
y
ródła, licencje i autorzy grafik
Plik:Wikipedia-logo.png y
ródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Wikipedia-logo.png Licencja: logo Autorzy: Abigor, Bastique, Cary Bass, Guillom, Krinkle, Kwj2772,
Mike.lifeguard, Mormegil, Richie, Rocket000, Schaengel89
Plik:Logo Wikisłownika.svg y
ródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Logo_Wikisłownika.svg Licencja: logo Autorzy: User:ABX, user:tsca
Plik:Bengalispeaking region.png y
ródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Bengalispeaking_region.png Licencja: Public Domain Autorzy: User:Trinanjon
Plik:Languages of Bangladesh map.svg y
ródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Languages_of_Bangladesh_map.svg Licencja: Creative Commons Attribution 3.0 Autorzy:
User:MapMaster
Plik:Bengali alphabets.svg y
ródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Bengali_alphabets.svg Licencja: Creative Commons Attribution 3.0 Autorzy: User:Jayantanth
Plik:Anandabazarsnap1.JPG y
ródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Anandabazarsnap1.JPG Licencja: Creative Commons Attribution-Sharealike 2.5 Autorzy: Original
uploader was Dwaipayanc at en.wikipedia
Licencja
Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/