y
RÓDA
A INFORMACJI 2009/10
Bibliografia Polska Estreicherów (konspekt) dr M. Jaskowska
BIBLIOGRAFIA POLSKA ESTREICHERÓW
I.
Estreicher Karol: Bibliografia polska. 120 000 druków.
Cz. 1. Stulecie XIX. Katalog 50 000 druków polskich lub Polski dotyczących od roku 1800
ułożony abecadłowo według autorów i przedmiotów z wyrażeniem cen księgarskich.
Kraków 1872-1882 Towarzystwo Naukowe Krakowskie staraniem Komisji Bibliograficznej
T. 1-5 oraz T. 6: Dopełnienia (A-Q), T. 7: Dopełnienia (P.-Ż)
II.
Estreicher Karol: Bibliografia polska. 140 000 druków.
Cz. 2. T. 1-4 (ogólnego zbioru T. 8-11). Chronologiczne zestawienie 73 000 druków
polskich lub Polski dotyczących od r. 1455 do 1799 [właść. 1699] włącznie.
Kraków 1882-1890 Akademia Umiejętności staraniem Komisji Bibliograficznej
T. 1 (8): Stulecia XV-XVII
T. 2 (9): Stulecie XVIII i dopełnienia do wieku XV - XVII
T. 3 (10): Bibliografia polska XIX stulecia [do 1870]. Spis chronologiczny
T. 4 (11): Stulecie XIX [1871-1889] i dopełnienia do wieku XV-XIX
III.
Estreicher Karol: Bibliografia polska. 140 000 druków. Cz.3 (obejmująca druki stuleci XV-
XVIII w układzie abecadłowym).
Kraków 1891-1951 Akademia Umiejętności
T. 1-23 z. 1: (ogólnego zbioru T. 12-34 z.1) Karol Estreicher
Od T. 12 (23) Stanisław Estreicher
T. 23 (34 z. 1) Karol Estreicher (wnuk)
T. 23 (34 z. 2) Zakład Bibliografii Polskiej im. Karola Estreichera, Uniwersytet Jagielloński
IV.
Bibliografia polska XIX stulecia. Lata 1881-1900. [Uzupełnienie Cz.1]. Kraków 1906-1916
Spółka Księgarzy Polskich
T. 1-4 (poza numeracją ogólną tomów)
2. wydanie
Bibliografia polska. Bibliographie polonaise. Cz.1: Bibliografia polska XIX stulecia. Red.
Karol Estreicher [wnuk]. Wyd. 2 nowe
Kraków 1954 - Uniwersytet Jagielloński
T. 1- 18 (T. 1: A - T. 18: Kor  Koz)
1
y
RÓDA
A INFORMACJI 2009/10
Bibliografia Polska Estreicherów (konspekt) dr M. Jaskowska
tomy dostępne w postaci cyfrowej na www.estreicher.pl
Część Tom Zawartość Data wyd Autor / instytucja
1 A-F 1872
I
2 G-L 1874
Stulecie XIX
autor: Karol Estreicher (senior)
3 A
-Q 1876
1800-1880 wydanie Towarzystwa Naukowego
4 R-U 1878
Krakowskiego, staraniem Komisji
5 W-Z 1880
Bibliograficznej
6 Dopełnienia A-0 1881
7 Dopełnienia P-Ż 1882
Zeszyt dodatkowy 1871-1873 1873 autor: Karol Estreicher (senior)
Zeszyt dodatkowy, Stulecia XV-XVI 1455-1600 1875
autor: Karol Estreicher (senior)
tzw.  Mały Estreicher
8 1455-1699 1882
II
autor: Karol Estreicher (senior)
9 1700-1799 1888
Stulecia XV-XIX
wydanie Akademii Umiejętności,
10 1800-1870 1885
staraniem Komisji Bibliograficznej
1455-1889
11 1871-1889 1890
12 A-Bez 1891
III
13 Bi-Bz 1894
Stulecia XV-XVIII
14 C-Cz 1896
15 D 1897
16 E-Fuz 1898
autor: Karol Estreicher (senior)
17 G 1899
wydanie Akademii Umiejętności
18 H-J 1901
19 K-Kom 1903
20 Kon-Ky 1905
21 L-A
z 1906
22 M-My 1907
23 N-O 1909
24 P-Pom 1912
25 Pon-Q 1913
26 R 1915
27 S-Sh 1929
autor: Stanisław Estreicher
28 Si-Soj 1930
wydanie Akademii Umiejętności
29 Sok-St 1933
30 Su-Sz 1934
31 T 1936
32 U-Wik 1938
33 Wil-Y 1939
dopełnienia i sprostowania do Z. 1, A-G
1999 Zakład Bibliografii Polskiej Karola
części III
Estreichera, Uniwersytet
Jagielloński
34 z. 1 (Z-Zał) red. Karol Estreicher (wnuk)
z. 2 (Z-Zazdrość) 2000 Centrum Badawcze Bibliografii
35 Zb-Zil 2007 Polskiej Estreicherów, Uniwersytet
Jagielloński
1 A-F 1906
IV
2 G-K 1907
Stulecie XIX
red. Karol Estreicher (wnuk)
3 A
-Q 1911
1881-1900
4 R-Z 1916
1 A 1959
2 B 1961
Bibliografia polska XIX
3 C 1962
stulecia
4 D-Dramat Polski
2. wydanie
5 Dramat tłumaczony-Dzwony
autor: Karol Estreicher (senior)
6 E
7 F
red. Karol Estreicher (wnuk)
8 G- Głuszyński 1975
9 Gmach - Gzowski
Zakład Bibliografii Polskiej Karola
10 H
Estreichera, Uniwersytet
11 I
Jagielloński
12 J 1979
13 K-Kalendros 1987
14 Kalenkiewicz-Katakumby
Katalogi
15 1991
Katar-Knaus
16 1991
Knebel-Kopytowskij
17 2000 Centrum Badawcze Bibliografii
Kor-Koz
18 Polskiej Estreicherów, Uniwersytet
Jagielloński
2
y
RÓDA
A INFORMACJI 2009/10
Bibliografia Polska Estreicherów (konspekt) dr M. Jaskowska
METODA BIBLIOGRAFII POLSKIEJ
zakres
druki polskie, wydane w Polsce bądz
napisane przez Polaków
druki obce dotyczące Polski, Polaków i spraw polskich
zasięg (forma wydawnicza)
- wszystkie druki, łącznie z ulotkami, cennikami, prospektami
zasięg chronologiczny
- od pierwszego drukowanego dokumentu (1472) do 1900 r.
układ
- cz I, III, IV  alfabetyczny krzyżowy (nazwy autorów i przedmiotów w jednym ciągu alfabetycznym)
- cz II - chronologiczny
opis bibliograficzny (cz I, III, IV)
- opisy nie są numerowane
- w większości były wykonywane z autopsji
- hasłem jest
o nazwa autora (nazwisko, imię, tytuły naukowe, zawodowe, miejsce pochodzenia, określenie
pokrewieństwa, daty biograficzne)
o pierwszy rzeczownik tytułu w przypadku dzieł anonimowych
o tytuł sfingowany w nawiasie kwadratowym w przypadku druków wydanych bez tytułu
- na opis zasadniczy składają się: tytuł, miejsce wydania (b.w.m.dr. = bez wyrażenia miejsca druku),
nakładca lub drukarz, data wydania (b.w.r. = bez wyrażenia roku); w I części bibliografii podawano też
cenę
- opis bibliograficzny skrócony zastosowano w cz. II, oraz przy powtórnych wydaniach tego samego
dzieła w cz. I, III, IV
odsyłacze
- autorskie (od pseudonimu czy kryptonimu do wykrytego nazwiska autora)
- tytułowe (od tytułów dzieł wydanych anonimowo / pod pseudonimem, do nazwisk wykrytych autorów)
- przedmiotowe
adnotacje
- uwagi wyjaśniające kwestię autorstwa
- adnotacje dotyczące treści książek
- sądy o wartości dzieł i ich autorach
zestawienia specjalne
- np. Autorka, Dramat-dramatycy
3
y
RÓDA
A INFORMACJI 2009/10
Bibliografia Polska Estreicherów (konspekt) dr M. Jaskowska
elektroniczna wersja Bibliografii Estreicherów [BE] z punktu widzenia użytkowników
Przekształcenie BE na postać cyfrową i podjęcie działań w kierunku udostępnienia jej elektronicznej,
bazodanowej wersji, jest milowym krokiem w stronę użytkowników tej bibliografii, którzy dotychczas
borykali się z utrudnionym dostępem do tego z
ródła. Fakt, że dzieło o znaczeniu ogólnopolskim, nie
zastąpione dotąd przez żadne inne z
ródło informacji, od swych początków do dziś związane jest z
Krakowem i Uniwersytetem Jagiellońskim, jest przez Uczelnię traktowany jako narzędzie promocji,
przysparzające jej dodatkowego prestiżu. Szkoły wyższe na całym świecie udostępniają w swoich
portalach internetowych z
ródła informacji tworzone na użytek badań naukowych i jest to jeden ze
środków budowania wizerunku liderów.
W czasie Konferencji zorganizowanej w 2008 r. przez Bibliotekę Narodową w setną rocznicę śmierci
Karola Estreichera, prof. Walecki mówił o dalszych planach połączenia BE z innymi z
ródłami informacji,
w tym z katalogiem centralnym zbiorów bibliotecznych. To kolejny cenny pomysł, który jednak
wymagałby już teraz udoskonalenia, o ile nie całkowitej reorganizacji, czy zmiany systemu
informatycznego. Ideałem byłoby połączenie opisów ujętych w BE przynajmniej z opisami
umieszczonymi w katalogu Biblioteki Jagiellońskiej oraz w katalogu Federacji Bibliotek Cyfrowych.
Dzięki temu do minimum skrócona będzie droga użytkownika od informacji zawartych w BE do pełnych
tekstów dokumentów zgromadzonych w BJ, lub ich cyfrowych wersji w FBC, których liczba
systematycznie się powiększa. Przykładem takiego rozwiązania jest przygotowywany przez Archiwa
Polskie system ZOSIA, który integruje powstałe wcześniej elektroniczne z
ródła informacji: o archiwach,
o zespołach archiwalnych, o jednostkach archiwalnych w jeden spójny system, z możliwością dołączania
zeskanowanych wersji dokumentów archiwalnych. System ZOSIA zakłada współpracę wszystkich
archiwów w zakresie uzupełniania informacji o zbiorach, które są w ich posiadaniu. W przypadku BE
można byłoby pomyśleć o współpracy z bibliotekarzami. Jeśli takie rozwiązanie nie byłoby możliwe do
zrealizowania, należałoby przynajmniej przy opisach bibliograficznych umieszczać ikony odsyłające do
katalogu BJ lub FBC z hasłem  sprawdz
dostępność , jak ma to miejsce w zagranicznych
bibliograficznych naukowych bazach danych udostępnianych przez BJ.
Widoczny dla użytkownika jest fakt, że bibliografia w wersji elektronicznej jest przygotowywana w
sposób staranny, redakcyjny, uwzględniający specyfikę z
ródła, jego wielojęzyczność, archaiczność
języka, a nie mechaniczny. Znawcy BE, w tym twórcy bazy mają świadomość nieprzystawalności tego
z
ródła do współczesnych systemów informacyjno-wyszukiwawczych. Dzieło było opracowywane przez
140 lat, przez różne osoby i w tym czasie zmieniano, udoskonalano zasady opisu bibliograficznego, które
dziś są znormalizowane i jednoznaczne. Twórcy elektronicznej wersji BE uwzględniają konsekwencje
niejednoznaczności opisów wynikłe z powyższego. Cenna jest na przykład funkcja alternacji słownych i
literowych (wpisując hasło  Kraków , otrzymujemy też  Cracovia ,  Krakau ). Pamiętajmy jednak, że
wytrawnych znawców tego z
ródła jest mniej niż potencjalnych użytkowników. Instrukcja
wyszukiwawcza, jaką twórcy tego z
ródła umieścili w serwisie jest bardzo potrzebna, jednak mało
prawdopodobne, że użytkownicy przeczytają taką ilość zwartego tekstu przed przystąpieniem do
wyszukiwania. Dlatego też bardzo pomocne byłoby umieszczanie fragmentów tej instrukcji w miejscu, w
którym użytkownik natrafia, lub potencjalnie może natrafić na opisaną w pomocy sytuację. Pomoc
powinna być dostępna w tym miejscu pod ikonką (np. pytajnika) lub prawym przyciskiem myszy. W ten
sposób cała aktualna instrukcja, jak też pojawiające się nowe wskazówki powinny być  rozpisane w
miejscach lub sytuacjach wyszukiwawczych.
W tej chwili mamy do dyspozycji osobno w części staropolskiej i osobno w XIXstowiecznej:
" funkcję przeglądania zeskanowanych stronic bibliografii
" wyszukiwanie w bazie (pola: autor, tytuł, miejsce i rok wydania, opis/ komentarz, lokalizacja)
" wyszukiwanie w indeksie.
Struktura systemu i interfejs użytkownika wymagają dopracowania. Należy zmierzać do integracji
poszczególnych składowych z
ródła w jeden spójny system. Za każdym razem, gdy skorzystamy z
4
y
RÓDA
A INFORMACJI 2009/10
Bibliografia Polska Estreicherów (konspekt) dr M. Jaskowska
wymienionych składowych, znajdujemy się w odrębnej części systemu i tracimy orientację. Często
użytkownik nie znajdując odpowiedzi na poszukiwane pytanie porzuca system, zapominając, że nie
przegląda całej jego zawartości a nie tylko część. Rozróżnianie części kolorami tła jest pomocne, ale do
takiego umownego systemu orientacji przyzwyczaimy jedynie stałych użytkowników bazy, w dodatku
znających Bibliografię w jej pierwotnej, drukowanej wersji. Początkujący, a zwłaszcza młodzi
użytkownicy, posługujący się najchętniej prostymi wyszukiwarkami internetowymi wymagają dziś
jednego systemu wyszukiwawczego, z dostępem do całej zawartości z
ródła. Współczesne naukowe
elektroniczne systemy informacyjno-wyszukiwawcze zmierzają w kierunku spójnych, zintegrowanych
systemów i jasnych, przejrzystych interfejsów.
W przypadku BE należałoby przemyśleć następujące rozwiązania:
STRONA GA
ÓWNA BE
" podział na przeglądanie tomów (i stron w ich obrębie)   browse i wyszukiwanie  search .
Graficznie podział może przyjąć formę dwóch kolumn (w różnych kolorach) lub dwóch zakładek.
Zaletą pierwszej wersji jest fakt, że po lewej stronie mamy możliwość wyboru tomu, a po prawej
możliwość wyszukiwania w nim za pomocą prostej lub zaawansowanej funkcji  search . W drugim
przypadku wybór zakładki  browse sprawi, że wyświetli się ona na całej stronie, ale możliwość
wyboru zakładki  search będzie zawsze widoczna na górnym pasku strony
PRZEGL
DANIE
" podział na 1/ układ alfabetyczny (cz. I, III, IV) i 2/ układ chronologiczny
WYSZUKIWANIE
" analiza opisów przekształconych na elektroniczną wersję pozwala zauważyć, że nie zostały one
podzielone na taką liczbę pól, jak to ma miejsce we współczesnych z
ródłach bibliograficznych. W
przypadku bibliografii Estreichera mogłyby to być: nazwa autora (nazwisko, imię, tytuły naukowe,
zawodowe, miejsce pochodzenia, określenie pokrewieństwa, daty biograficzne), tytuł, miejsce
wydania, nakładca lub drukarz, data wydania, hasło przedmiotowe, uwagi. Taki podział pozwalałby
stworzyć odpowiednią liczbę indeksów. Przeglądanie ich zawartości stanowiłoby dodatkową funkcję
wyszukiwawczą. W przypadkach, w których jest to możliwe, dodanie funkcji przeglądania indeksów
należy uznać za ważne zadanie w kwestii udoskonalania bibliografii
" należy zwrócić uwagę na ułatwienie wyszukiwania rzeczowego (tematycznego), w pierwszej
kolejności poprzez osobny indeks haseł przedmiotowych umieszczonych w układzie w częściach
alfabetycznych bibliografii, jak też być może pomyśleć o osobnym, możliwym do przeglądania
indeksie słów kluczowych
AKTUALNE TRUDNOŚCI UŻYTKOWNIKÓW W WYSZUKIWANIU INFORMACJI W BE:
" brak możliwości wyszukiwania w całym systemie (osobno szuka się w części staropolskiej i XIX w.)
" brak obcych czcionek, np. niemieckich umlautów, lub pojawiającej się w odpowiednim miejscu pomocy
(informacji o tym, że  � należy zastąpić  oe
" brak informacji o metodzie bibliograficznej Estreichera w postaci łatwo dostępnej pomocy (np. dzieła
anonimowe opisywane pod pierwszym wyrazem tytułu)
" brak jasnego komunikatu w widocznym miejscu, że baza jest niepełna, a zatem brak wyniku wyszukiwania nie
oznacza, że opisu nie ma w drukowanej lub cyfrowej wersji bibliografii
" bark pełnego menu w górnej części ekranu (pozwalającego na przemieszczanie się po częściach systemu)
oraz nawigacji (odsyłacze do strony głównej,  new search itd.)
" brak połączenia rekordów opisu bibliograficznego z zeskanowanymi stronicami bibliografii
5
y
RÓDA
A INFORMACJI 2009/10
Bibliografia Polska Estreicherów (konspekt) dr M. Jaskowska
"
Karol Estreicher (1827-1908)
Ukończony kierunek studiów; stopień naukowy
 Filozofia, prawo; dr filozofii
Miejsca pracy; pełnione w nich funkcje
 Sąd w Krakowie,
 asesor sądowy we Lwowie,
 wykładowca bibliografii w szkole Głównej w Warszawie, podbibliotekarz
 dyrektor Biblioteki Jagiellońskiej
Publikacje
  Bibliografia Polska do tomu 22
Inne osiągnięcia zawodowe
 trzykrotnie powiększył zbiory BJ
 współzałożyciel i członek Akademii Umiejętności
Stanisław Estreicher (1869-1939)
Ukończony kierunek studiów; stopień naukowy
 historia prawa; profesor UJ
Miejsca pracy; pełnione w nich funkcje
 Profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego
Publikacje
  Bibliografia Polska do tomu 33
Karol Estreicher młodszy (1906-1984)
Ukończony kierunek studiów; stopień naukowy
 Historia sztuki; profesor ASP, UJ
Miejsca pracy; pełnione w nich funkcje
 Wykładowca ASP, UJ
 Dyrektor Muzeum UJ
 Prezes i założyciel Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych
Publikacje
  Bibliografia Polska tom 34
  Bibliografia Polska cz. IV
  Bibliografia Polska II wydanie
Inne osiągnięcia zawodowe
 Ratowanie dzieł sztuki
 Sprowadzenie ołtarza Wita Stwosza
 Odbudowa Collegium Maius
 doprowadzenie do powstania Zakładu Bibliografii Polskiej przy Uniwersytecie Jagiellońskim (1954r.; od 2007 r.
jest to Centrum Badawcze im. Karola Estreichera), w którym zespół kilkunastu osób pracuje nad reedycją
BIBLIOGRAFII POLSKIEJ XIX wieku (dawne części I i IV) oraz kończy opracowanie części III (staropolskiej), a
także opracowuje uzupełnioną reedycję Dodatków http://www.uj.edu.pl/estreicher/
6