IMG36 (11)

IFIKLOS 158

llikles M widok wężów przouioyf się i zaczął krzyczeć. Herakles naiomtasi chwycił oba naraz za szyje i udusił. Później Ifikks towarzyszył Heraklesowi w nie-kiór>ch jego pracach. Wałczył np. u jego boku przeciw mieszkańcom Orchomcnos Z wdzięczności za to król Td>, Kreon, ofiarował mu rękę najmłodszej swej córki. pniłcTM gdy Herakles poślubił starszą. Megarę. łfikies. chcąc pojąć za żonę córkę Kreonta. musiał oddalić pierwszą swą żonę, .Automedusę. która urodziła mu syna — fola osa Kiedy Herakles wpadł w szał. zabił nie tytko swoje dzieci, zrodzone z Megan, ale i dwóch spośród synów Iłikłesa. łfikłea zdołał ocalić tylko lołaon oraz żonę Heraklesa. Megarę.

Podczas gdy Heraklesa —Eurysteus traktował z okrucieństwem, względem łfiklesa, który również zobowiązany był do służby u niego, postępował bardzo łaskawie Pewien ustęp Hezjoda pozwala przypuszczać, że Ifikkschętnie znosił swą zależność od Eurysteusa i że nawet odstąpi! od Heraklesa, podczas gdy Iolaos pozostał wiemy swemu stryjowi.

Ifikks towarzyszył Heraklesowi w wyprawie przeciw Troi. Figuruje też na liście uczestników polowania w Kałydonie. Zginął podczas wojny z Hippokoonty darni, walcząc po stronie swego brata. Mówi się jednak także, że zginął od rany otrzymanej podczas walki z -» Mo-lionidami i — Bufagos). Grobowiec jego pokazywano w Feneos w Arkadii, taro bowiem przeniesiono go rannego i tam umarł js

Apć Bwi 114. i u.: II 7.3:l8.2:SctioI- in Orf XI 266:26$: m A XIV J2J T« « Ljc 35; Jl; Ml; Ha S« U ». 171; Tlwt XXIV; Nk. Ora. fac* * D. S. tV 13    18: tai VBI 14.9-10.

IF1KLOS (Tfitioęł- I. syn Fylakosa, króla Fylake w Tesalii. Poprzez swego dziadka ze strony ojca, Dejona. wywodził się z rodu Deukaliona i Eola (tab. 8). Łączy się z nim ciekawy mit jako młody człowiek tknięty był impotencją; ojciec jego pytał w tej sprawie o radę - Melampusa. swego stryjecznego bratanka, który był na jego usługach (— Bias). Melampus złożył ofiarę z dwóch byków, odarł je ze skóry i wystawił ptakom na pożarcie. Pozostał jednak w pobliżu, by móc słyszeć rozmowę sępów, szarpiących zwłoki. Ptaki opowiadały, jak to kiedyś Fyłakos zajęty kastrowaniem baranów położył zakrwawiony nóż obok Ifiklosa i jak przerażony chłopiec porwał nóż i ukrył go w świętym dębie. Z czasem nóż obrósł korą i stał się zupełnie niewidoczny. Sępy dodały, że gdyby odnaleziono nóż i gdyby z rdzy , która go pokrywała, sporządzono napój, Ifiklos po wypiciu go w ciągu dziesięciu dni zostałby wyleczony i mógłby spłodzić syna. Melampus odnalazł wiec nóż. przygotował napój i Ifiklos spłodził syna, którego nazwał Podarkes.

Ifiklos znany był z ogromnej szybkości. Mógł biec przez poła zboża nie uginając kłosów. Odniósł zwycięstwo w biegu w czasie igrzysk pogrzebowych ku czci Peliasa.

Ifiklos brał również udział w wyprawie Argonautów, u boku swego siostrzeńca Jazona (tab. 20).

2.    Mylono go, niekiedy z innym (fiklosem, synem Testiosa, bratem Altei (tab. 24). który uczestniczył w polowaniu na dzika kaiydońskiego i w wyprawie Argonautów.

3.    Nazywał się tak również syn — Idomeneusa, króla Krety. Podczas nieobecności ojca padł z ręki Lcuko-sa.

4.    Imię Ifiklosa pojawia się również w micie rodyj-sk im. Nazywał się tak wódz najeźdźców do ryckich, który w następujący sposób położył kres fenickiemu panowaniu na wyspie: Fenicjanie utracili prawie całą wyspę, trzymała się jeszcze tylko załoga na akropolu lalysos: dowodził nią książę fcnicki Falantos. Wyrocznia zapewniła go. że utrzyma się tak długo, jak długo kruki pozostaną czarne i jak długo w studni, z której oblężeni czerpią wodę. nie pojawią się ryby. Ifiklos dowiedział się o tej przepowiedni i postanowił odebrać n ieprzyjaciołom nadzieję. Przekupił jednego z podwładnych Fałantosa (inni mówią, że wykorzystał do tego celu córkę Fałantosa, Dorkię, która się w nim zakochała) i sprawił, że wypuszczono nad twierdzą kruki ze skrzydłami pobielonymi gipsem. Doprowadził też do tego, że do studni puszczono ryby. Widząc to Falantos stracił odwagę i skapitulował. Taki był koniec władzy Fenicjan na Rodos, js

1. Apd.BM 19.12;HI lO.t-.Ep.tU 13:Orf.XI287n.;schoJ.arffoc.i 292: E«l 3i Hobl. p. 1685: A. R. 145 n. i schol. orf far ; Hyg. Fab. 14: 103:231; Pm IV 36.2 b.; V 17,10; X 31.10. Por. Mainfńnft. Antike H ałd- und Fcldkutie, s.30 n. 2. A. R. I 190 o. i schol. ad 1201; Apd. BiM 19. \b.Hy%.Fab 14 J.TzetinLyc. I2IS. 4.Alh. VIII360 (cyt. Ergżasa z Rodos).

I FI ME DEJ A CUpipeóeia) - córka Triopsa, syna Ka-nake i Posejdona. Poślubiła ona swego wuja Aloeusa; była matką trojga dzieci: dwóch synów, Ałoadów, -* E-fiałtesa i - Otosa, oraz córki Pankratis. Ifimedeja zakochała się w Posejdonie: często wchodziła w morze i polewała wodą łono. W końcu Posejdon wysłuchał jej próśb i spłodził z nią dwóch synów, których ziemskim ojcem był Aloeus. Według innych autorów Aloadzi byli jednak synami Ziemi, jak większość gigantów, a Ifime-deja była tylko ich piastunką.

Pewnego dnia, luedy Ifimedęja i Pankratis odprawiały obrządki ku czci Dionizosa na górze Drios w Achai. porwali je dwaj piraci z Naksos (zwanej wówczas Strongyle): piraci ci pochodzili z Tracji, nazywali się Skellis i Kaśsamenos, lub Sikelos i Hegetoros (-* Pankratis). W kłótni o porwane kobiety pozabijali się nawzajem. Król Naksos, Agassamenos, rękę Ifimedei oddał jednemu ze swych przyjaciół, Pankratis natomiast zatrzymał u siebie. Aloeus wysłał swych synów na poszukiwanie matki i siostry. Napadli oni na Naksos, wygnali Traków, którzy się tam osiedlili, i przejęli władzę na wyspie. Grób Ifimedei pokazywano w Ante-donie. js

Od XI 305 n . Pi. P. 4.136; Schoł. in A. R. 1482; m II. V 385; Hyg. Fab. 28; O. *. V 50 n.; Panh. 19.

IFiS I (l<f»ię)-to: I. heros argiwski, syn Ałektora, ojciec Eteoklosa (tab. 36), jednego z Siedmiu Wodzów, którzy wyruszyli przeciwko Tebom. Córką Ifisa była Euadnc, przyszła żona Kapaneusa. Zgodnie z tradycją przekazaną przez Pauzaniasza Ifis miał być synem Ałektora i bratem Kapaneusa.

Zarówno dzieci Ifisa, jak i — Kapaneus znaleźli nieszczęśliwą śmierć: Eteoklos poległ pod Tebami, Euadnc spłonęła na stosie pogrzebowym męża, którego raził piorun w momencie, gdy wdzierał się na mury miasta. Smutny los dzieci Ifisa był karą, jaka spotkała go za to, że namawiał kiedyś Polincjkesa, by uwiódł — E-rifylc żonę Amfiaraosa, ofiarowując jej naszyjnik Harmonii.

Nie mając więcej dzieci Ifis po śmierci Euadne przekazał swe królestwo Stenelosowi, synowi Kapaneusa.

2.    Imię Ifisa nosił też inny Argjwczyk; uczestnik wyprawy Argonautów, którego ojcem był Stenelos, syn perseusza (tab. 31), a bratem Eurysteus.

3.    Także kochanek -• Anaksarete z Salaminy Cypryjskiej, przemienionej przez Afrodytę w kamień, nazywa! się Ifis. js

1.    PUl (1IS. 5; X 10.3: Apd BM III 6,3; A. Th 458 n Z. Schol in A. IL IV 223:228: D. S. IV 28: VaJ. FI. I 441: VII 423. 3. - Anakia-

fCSC.

IFIS II Oęię) - Jest to także imię żeńskie. 1. Nosiła je jedna z córek Tespiosa, kochanka — Heraklesa.

2.    Także nałożnica Patrokłosa, branka ze Skyros. nazywała się Ifis.

3.    Trzecią Ifis była córka Ligdosa i Teletusy, Kreteń-czyków z Fajstos. Ligdos przed narodzinami dziecka polecił Teletusie, by, w razie gdyby urodziła się dziewczynka, porzuciła je. Podczas porodu jednak Tełetusa doznała widzenia, w czasie którego ukazała się jej Izyda. Bogini przykazała jej wychować dziecko niezależnie od jego płci. Kiedy więc Tełetusa powiła córkę, zdecydowała się ukryć to przed mężem i udać, że narodził się syn. Nazwała ją Ifis, imieniem zarówno męskim, jak kobiecym. Ubierała ją też jak chłopca. Wkrótce jednak zakochała się w niej łan te, sądząc, jak i wszyscy, że Ifis jest chłopcem. Dziewczęta zaręczyły się, co matkę Ifis wprawiło w wielkie zakłopotanie. Pod różnymi pozorami odwlekała ślub, w końcu jednak nie miała już wyjścia. Błagała więc Izydę, by pomogła jej w tym kłopocie. Bogini zlitowała się i przemieniła Ifis w mężczyznę, po czym zawarto małżeństwo (-* Gałatea

njs

1.    Apd. BM II7.8. 2. It IX 667; Pius. X 25,4. 3. O* Met IX 666 a — lanie.

IFITOS (1<puoę) — 1. Pierwszym bohaterem o tym imieniu był syn władcy Fokidy, Naubolosa. Synowie Ifitosa nazywali się Schedios i Epistrofos. Ifitos dowodził oddziałem Fokejczyków pod Troją oraz uczestniczył u boku Jazona w wyprawie Argonautów.

2.    Bardziej znany był Ifitos, syn Eurytosa- Należy on docyklu Heraklesa. Mit o nim jest bardzo zagmatwany i łączy rozmaite wątki. Ifitosa wymienia się np. wśród Argonautów, gdzie towarzyscy mu — KJytios. Jako syn -* Eurytosa, króla Ojchalii, jest Ifitos równocześnie znakomitym łucznikiem. Zgodnie z Odyseją po śmierci ojca odziedziczył boski łuk, po czym ofiarował go Odyseuszowi. Był to zastaw gościnności, który bohaterowie wymienili w czasie spotkania u Orsilochosa w Messenie. Odyseusz ofiarował wówczas Ifitosowi miecz i włócznię. Za pomocą łuku Ifitosa Odyseusz pokonał po powrocie spod Troi pretendentów do ręki Penelopy. Zgodnie z tą wersją mitu Eurytos zginął przed śmiercią ifitosa, z ręki Apollona, ponieważ ważył się rywalizować z bogiem w umiejętności posługiwania się lukiem. Niekiedy jednak przyjmuje się, że Eurytosa zabił podczas oblężenia Ojchalii Herakles (— fole). Herakles miał zabić równocześnie ojca i czterech jego synów, między nimi i Ifitosa. Niektórzy twierdzą jednak, że Ifitos, jedyny spośród braci, stanął po stronie Heraklesa

i - ponieważ bohater zwyciężył w konkursie strzelania z łuku - zgodził się, by oddać tole Heraklesowi za żonę. To tłumaczyłoby, dlaczego uniknął masakry po wzięciu miasta. Tym niemniej Ifitos zginął z ręki Heraklesa. Kiedy Odyseusz spotkał Ifitosa w Mesenie, ten zajęty był poszukiwaniem klaczy (lub byków), które ukradł

albo sam Herakles, albo Anioły kos. by je potem powierzyć Heraklesowi. Herakles nie chciał Ifitosowi oddać zwierząt i zabił go. Zgodnie z inną tradycją Herakles był tylko podejrzany o kradzież. Ifitos zwrócił się do mego z prośbą o pomoc w odzyskaniu swego mienia. Herakles przystał na to. lecz-co zdarzało mu się niejednokrotnie-opanował go szał i zrzucił Ifitosa z murów Tirynsu. By okupić tę zbrodnię. Herakles musiał pozwolić się sprzedać jako niewolnik (- Omfałe).

3.    Inny Ifitos padł ofiarą nopreusa. herolda fcurys-teusa f— Koprem).

4.    Na pograniczu czasom ..mitycznych” i historycznych znano też innego Ifitosa. króla Elidy, współczesnego prawodawcy Sparty. Likurgowi. Ifitos ów zreorganizował igrzyska olimpijskie, ustanowione przez Heraklesa. a zaniechane po śmierci króla — Oksylosa. Odnowę igrzysk doradziła mu wyrocznia delficka, do której Ifitos zwrócił się z pytaniem, jak zaradzić klęskom żywiołowym, epidemiom i waśniom politycznym, które pustoszyły wówczas Grecję. W tym samym czasie polecił mieszkańcom Elid',- wprowadzić kult Heraklesa, którego ci zawsze uważali za swego nieprzyjaciela. Dzięki znajomości z Likurgiem ze Sparty Ifitos od czasu obchodów świąt ku czci Zeusa Olimpijskiego zainicjował unię pan helleńską. Była to pierwsza akcja przeciw rozdrobnieniu politycznemu, tak charakterystycznemu dla Grecji, js

1. Apd. AM 19.16:// II$18 i kM.ad SI7. XVII306: A IL 1207 a.; IV529iŁ;l547n4PanŁX4.2:36.l(hH>s./^ra6 14:97. 2- Apd.BM 116

I    ił; A. R. 136 o; U114; Hy^ Fab 14:04 VIU 226 ł: XXI11 n^ScboL ad22:Ł Te 270-273:Tzeu CUL Q417-423:SchoL in E. Hip. 545: m S. 7> 266:0. S. !V3!;Sdsot.inIIII336:V392:Pau.X 13.8. 3. Apd. BM

II    5.1. 4. P2eł V 4.4 *4 por. Pto. Żjr. I: 23 n_ Eos. Chroń. I p. 192 £

fKADIOS (lKóStoę)-syn Apollona i nimfy Lykii. Urodzony w Azji, nada) krainie, w której się urodził, imię swej matki (Lykia) i założył tam miasto Patara z wyrocznią Apollona. Chciał dotrzeć do Italii, jednakże okręt jego uległ rozbiciu; delfin uniósł go na grzbiecie i przywiózł do stóp Parnasu, gdzie Ikadios założył Delfy na pamiątkę swego wybawcy, delfina (gr. ÓEAętę).

Mówi się też. że Ikadios ten pochodził z Krety i był bratem — łapyksa. eponima lapygów. js

Ser*, m Vag. Aen. Dl 332. — lapjŁi.

IKAR fl®npoę)-syn Dodała i jednej z niewolnic Minosa. imieniem Naukrale. Kiedy Dedal zdradził — Ariadnie sposób, w jaki Tezeusz mógłby wyjść z Labiryntu, i kiedy Tezeusz zabił Minotaura, rozgniewany Minos uwięził Dodała i jego syna w Labiryncie. Jednakże pomysłowy Dedal sporządził dla siebie i syna skrzydła, które przymocował do ramion za pomocą wosku. Obaj wzbili się w powietrze. Przed tą podróżą Dedal pouczał Ikara, by nie leciał ani zbyt nisko, ani zbyt wysoko. Ikar jednak, pełen dumy. nie usłuchał rad ojca i wznosił się coraz wyżej, aż tak bardzo zbliżył się do słońca, że wosk stopił się i śmiałek runął do morza, które od lego czasu nazywa się Morzem Ikaryjsłam (morze wokół wyspy Samos).

Według innego mitu -* Dedal, po zabiciu swego siostrzeńca i ucznia. Talosa, ociekł z Aten. Jego syna, Ikara, skazano na wygnanie. Ruszył on na poszukiwanie ojca. W pobliżu Samos okręt jego rozbił się. a morze przyjęło nazwę od jego imienia (tak jak w werg powszechnie znanej). Fale wyrzuciły jego ciało na brzeg wyspy łkani, gdzie pochował go Herakles.