IMG37 (6)

jur*

Medycyn* I denumy

t» Jł itldM iMU

W Moi' * }| W > Stępił);) bogOU li >|>»M_> k ,110.1 MC 4 u h *k*lg4IUI U.i hol. na CłwptCUłc, (HI cJ>‘X\lbę I PM po |44 Jliajdojeiny do MsdlOUWOja, do WyleCZeiUA, v Nas jednak iv tym miejscu mc choroby bogów. lec# cierpienia człowiek* mtowstu* /daniem uczonych najdawniejsi lekarze sumeryjscy mutłtłi byv kapłanami i .u leton Ooon łtzicli kapłanów sumeryjskich na dwie kategorie xlXVjałl*bWV \WOZhllOW 1 UZdiaWMCfS, podobni? jak 10 Się —■ jggf) idailiefli — działo w ejxxv wcześniejszej, w okresie jV;-islhi.ŃfMnctMnm»^/adanicni i>ch pierwszych było ustalenie przyczyn choroby tw zgiędme niepowodzenia -jeśli nie o chorobę. bvz o inne kataklizmy- bytowe chodziło) na podstawie oh$er\vacjj np przelotów ptaków, przez ponownywantę w.juohy zwierząt ofiarnych ze sjwjalnie vi > koturny m modelem z gliny i chw th| gdy następowało zidenty itkowanie złych sił. daUi-i działalność pvow adcih uzdrawiacie, Om znali odpowiednie na kMtij okazję iakiccia, wnsTłeh, jakie nalepy odprawiać egzorcyzmy. W miarę groto* dżetu* doświadczeń \ ribserwacp, # tej, nazwijmy ja. kasty k apłano w- uzdrawtoczy •' acicU wyiCfrybmae się praktycy, stosujący obok zaklęć równie# lekarstwa łub zabiegi lekarskie o charakterze chirurgicznym Wszystko to związane hyto a dtekłałnoscij img_K 4414, wymagało znajomości modlitw, zaklęć, błagań, całego *kóUty*likowaacgo, grozę t szcunek budzącego n tuału Wsjwłoe dla w v.\>iknh wyw odo w, vKm\c£4cych narodem medycyny i dział*)-kości iWDMat^ych w dzicjach ludzkości lekarzy, jest ścisłe powiązanie lecznictwa 4 magńj- Współac i uzasadnione Nw wijąca medycy nę 2 magu vv\ stępuje \vyra?nW, ale tez bywały okresy, w kiorych wici słahła, w kiorych cależwa*' kYCRHtwa \x) rehgu, magu. zabobonu malała. Nauka rły spom\je nieodpanyw dowodem, w tak musiało hyc przynajmniej w pew nym okresie historii Siuwmr W atki k> podkseshć #e \2c2e^\ilnyro naciskiem, ahy spoistowac ciągle pokutyHcy a praev K*2 myłny pogląd na ty sprawy, który anatdiuemy we wszystkich meim) ksiaakach popularyamacych wiedzy o cy w Uuacjach me2^xXamskKh Źródła mepkxvi#um»ema s.t dwa pierwsze to takt, ze we wszystkich posuinery;jski|di — a zwłaszcza hahrKmskkh — tekstach związanych ze sprawami nx\ł\v\ny wyraźnie uwypukkma jest rola, taka w h\zeniu chorego vxjgr\wąj4 zaklęcri 1 działalność iwagKZoa lekarza; drugie — że dokument rewutuchmizińacy - nk wahajmy sty użyć tego określenia — pogfcjd na sumenjska medycynę zusial gduytany i opublikowany słopiero niedawno

. tkliwi przyjrzymy su? temu rewelacyjnemu tekstowi, w yjsada jednak jwzyrw kilka uwag \iew arpliw ie należy siy zg\xtzK' ze zdaniem Hartmuta S\'łuuokU. w zanim uwev k sukv Sumem „uciekał się do leków luh wręcz szuka! ratunku pd nożem shwwga próbował on choroby, dzieło złych demonow, wyją*¹ pry pomocy vx^\>wiedniego zakłcv ia w uvue sw%*g\» bóstwa". Rozszerzmy to stwkc-dżemem me tylko w urnę swego bóstwa, lecz również przywohiiac na ponxv maf >dy nadprzyrodzone, o czy m mow k^; będziemy dak^ Iakt, że lekaize — przymau mej w pewnym cdresie dzie>'w — sprawę magii w swei praktyce leczniczej nogk jxwui nie oznacza bynajmniej, iż posiepowame to było zgodne z pswszechauR

507

1 lurtktykd Irtulycifl eg/oreywnów ■ to|d/. wystcpujacych w czystej

2 y||l |t IM * | *

■ ,v_rt(|j ir# u#utvlni(inych iHulnwanicni leków - była wsznk /tmcznic

<ui#<    '    ¹    .    .    ,.    ‘    „

' n | ^^joj u, w iht w świadomości Suttietów ni/ ..nowowesnc postugiwumc

liiiwtai Ickami, Mo/liwo, i/ Icc/.cuie odbywało się równolegle, s/lo niejako m,vim iiMium: lekarz leczył, zaklinacz odprawiał cg/orcy/my. j'rudno na wtstawtę jednego czy nawet kilku dokumentów wysnuwać zbyt daleko idące MfiHbkl / |v\vności.j najbanlziej nawet światli i uprawiający „czysta" medycynę hyli zwta/ani ścisłe ze stanem kapłańskim — rowtrieź jeśli byli to św usv\    1 głęboko przekonani o tym, i/, siłę uzdrawiania zawdzięczają

_lVlj\nvie<iium bogom To samo przeświadczenie musieli /ywić odnośnie do diłtMiiego działania leków

Najstarsza „wt/^tówkę" lekarska ixlnalazł )xxiczas prac wykopaliskowych w Ur t.sMianl Woolley. Jest to |Hvłuxizaca z pierwszej połowy III tysiąclecia tabliczka , l,ikiMiU';i\ym tekstem: 1 U- i .U A /U. Lulu to imię praktykującego w Ur „znawcy wwł\" względnie jak to tłumacza inni • „znawcy oleju", w ten sposób bowiem Suinctowie nazywali lekarzy. )

Iftkznie ihtuszego materiału poznawczego dostatv/.yła nauce „wizytówka" łrUza muemem Urlugałedinua. który był nadwiimym medykiem księcia Umin-cusu, iwsięjyy Oudet, rzadza^go w mieście l agasz. „Wizytówka” jest pieczęć «ksitakae walca. Artysta uwiecznił na niej postać brodatego bóstwa w długiej v;#v ie Rog ma na głów ic w telooUna, imponującą tiarę, w prawej ręce trzyma coś. iw mekuv#y uczeni ideutytikuja jako pigułę Tu/, obok w idać drzewo, z którego swisaja dwa przyrządy, przypominające igły chinirgiczne badi podobne narzędzia.

Nz dwóch wysokich postumentach ustawione sa dwa naczynia, WymZnymi kiuunii wy ryty napis głosi: „O boie hdinmugi, namiestniku boga Gir. który punaga ivxizavyui matkom zwierząt. Urlugaledinna, lekarz, jest twoim sługa ” ł\u\tewaz, jak wiemy, identyfikacja bóstw sumeryjskich jest nie/niiermie utrudniona, iKzeni w strzymują się przed dokładny m okieślemem, o jakich bogach ntowa w tym napisie. Opierając się na tekście pieczęci natomiast, niektórzy nyrazaja przypuszczenie, iZ Urlugaledinna był,., ginekologiem, i /e inskrypcja ta Uwodzi sjxs,'jaltz4v.'ji w siwi sumeiyjsktch lekarzy tego okie.su. Wniosek kuszący, ale nie posuwamy się w' jego interpretacji zbyt daleko.

Patronka medycyny sumeryjskiej była eórka boga Au. bogini Baba. która hymn błagalny określa jako „wielka lekarkę wzamogtowych*. która utrzymuje ludzi jrzy Życiu, która stworzył* łudzi... kiom wino i piwo jMwgotowuje..." We wysiktch niemal Oczytanych tekstach, w których mowa jest o tej bogini, .'mhtujciuy aluzje ^kuyczace medycznych funkcji Baby. a w niektórych znajdujemy uuhxv4 denwmow jx'w\xh|iocych cłKnoby, '

/najouwssc i owymi demonami zawrzemy za chwilę_vNa mzie /apo/najmy się ze słynnym tekstem, który wywołał pnewiót w vxcine sunwryjskiej medycyny. i dzKjauu tablKzki odnalezionej w Nippnr przez oksjwłycję pensylwańskiego uniwersytetu z roku tbłN. Tabliczka otrzymała sygnaturę i powę^Uwała do