P3100006 (2)

«j >M (Ir

1K9L1-F&ES9D

>utxstr*ixi emiczneso repw£BK*M* blid. przez Colina Rentrw korespoodwc I - bvć sok - x teorią Hassa Krahego i jego szkoły mówiącq o istnieniu -fu eurócerskief warstwy nazw rzecznych. Chodzi tu o takie nazwy, które nie dą >ae wvV-$r.ić na gruncie zr.zr.yeh historycznych języków. pojawiają się naiomoa ta sze«K ck rczestrzemach widu krajów- europejskich. Na przykład od ie. *dfefc-Sah' tmw si rzeki: zżera. Elbę - poi. Liba. Alm w Austrii, hiszp. Albuera. iranc    v -,z * 4 Ibmnat cc ie. *Jnem- *dru- 'biec. spieszyć się' poi. Drwęca.

-;e«. Drapu. rranc. Drómc i Drnnmce, Druwu (w Polsce i Serbii! niem. Drm etc . od *cr~or- 'poruszać się. pobudzać' niem. Aar i Ahre. włos. Arma. Armerto. hiszp. -IniL iranc. c. .łnane. Armatce. litew. Armena itd. Pozostaje kwestia erratą, czy _staroeuropejskie'' nazwy rzeczne są istotnie śladem jakichś wieł-kich przemieszczeń europejskich etnosow. czy też wspólnego rozwoju gospodarki rolniczej i wewnętrznych kontaktów.

Największe i najdawniejsze migracje Słowian (od połowy V do VIIVIII w leku by ły —igrać;and o charakterze osadniczym. zakładali oni bowiem osady aa terenach, na które przybyłe Później zaś. od X wieku, rozpoczyna się nato-nuast ekspirsu [wiryczna. cywihzacypia i gospodarcza Niemiec ku wschodowi. na nonę sarepołahskie. starołużyckie. następnie zaś pomorskie i śląskie. ^r - dawnych zasięgach ptemioa słowiańskich pozostają nazwy płemienoe w dokumentach i nazwy geograficzne, przede wszystkim osad. O etapach i nasilaniu stę eksparyi niemiecktei w jmszczegółnych wiekach mówi głównie dokumentacja dotycząca nazw miejscowych i nazw terenowych, w mniejszym stopniu również nar* sotwyck Była go i migracja do miast, do centrów władzy, i migracja ® pośrednictwem instytucji kosaełnych. i migracja osadnicza na wsi.

Pragnę zwtchtk uwagę na fest utrzymywania sie na Pomorzu Zachodnim w nazwach terenowych zapisanych w XIX i XX wieku słowiańskich (pomorskich) nazw drobnych obiektów w terenie: pól. łąk. uroczysk iip. oraz na ich za-niKusie w wyniku osadnictwa niemieckiego t Niemcy bowiem nadawali tym samym obacktom własne nazwy p. Istnieją opisy i mapy postępów germanizacji Siąskn Pomorza Zachodniego opracowane przez h . story ków. Szczegółowe dane topoooGtastyczne. ściśle zlokalizowane, dobrze korespondują z badaniami histo-rjkó*.

Na pogramczach słowiansko-niemiecfckh mamy w toku dziejów kilkakrot-uae procesy przemieszczania się etnosow: to ze wschodu na zachód, to z zachodu aa wschód. Podobnie jest zresztą na polskim pograniczu wschodnim (por. niżej! Oaaaio. w wyniku klęsk I Niemiec po II wojnie światowej nastąpiło gwałtow-

i F',vm*hl' .    <»3 .^06

t łraww amai^clmi ssrk Rj^srfsti-Ftfcsrita. W—ii i*w łfawwwr—

. jMwb wmbtar. W V-»~— - -»-■ »-jwv. Cha* *■ *21-130; aaina. SA>-węmmfA ^1,111 *-i»>Himim

ft* C Haini. Iiión iW i/pł. Warsa* * Pil (■ 11 giw > ■ i;i ilu kół Ulrrirf ■ąWwl Owaą i E. licMMti|TilLiłto. aw Ł

-----ac* amw nil P> mi ~ii r«>ndwirr UW

hwwÓMfłdii l 5. pad ni Róry Wcwwł-S*

JtrnazMMrsrao aanc    eseo

bc. w ciągu 1-2 lat. odwrócenie poprzedniego. widów iciow eze    —> -r—^

scrkęc ludności: doszło do wielkie? migracji Połakow aa zachce. aż po Odt Widne się. że proces ten. cboc nie uk gwałtowny. trwa aadaL wokwi wż innymi czynnikami. Niew ątpliwie pozastawia cc. siady w rcsczc: wetfcowfci polskich nazwisk.

Dotychczas przytaczane przykłady ilustrowały w Krze osadniczym (Niemcy Polacyk Charakter ^i pdain UBidMi aaab natomiast migracja w ołoska w karpacack. które podstawę soaowda ~ ~v« •• ^y-spodarka pasterska (wypas owiec i bydła, produkcu serów .osaara *_vv;>c sięga korzeniami na Bałkany. Już od XIII wieku rtyiĄ sk wzdkt caksc rak: Karpat, docierając w Polsce do Beskidu Żywieckiego i Przełęczy JaMowkcwsaaek obejmując też rumuńską, ukraińską, węgierska : slow a:ki czesc Netwl Nazwa 'wołoska pochodzi od słowa: Hotóek slowac. iuA ukt <i'2v: otnacza^ock ludność romańskiego pochodzenia. W toku migracn pasterskich język WescNiw wzbogacił się o elementy ukraińskie, węgierskie, słowackie. Zarówno ras eg. jak i pochodzenie tej migracji ilustru je słownictwa związane z pasaerstwetc: przeróbką mleka. np. bryyuizo z nim. brawta 'owczy ser'. ń—r brat z ram. iwf 'owczy twaróg'. gtfaui gieieta 'drewniane naczynie używane przy Ayca:' z nm. gafoaiu 'wiadro', kanwa — nazwa rogatei owcy z tac. oerautas lewaryułae nazwy obiektów w terenie: augaru z rum. a%vu 'pagórek. w-zgórae'»wyraz a jest w rum. pożyczką ze słów: *aogiiń kturahrmi : ram. riwar - wyraz tan w różnych karpackich językach oznacza bądź 'gore porosłą lasera'- bąi: 'swv mą. gołą górę', bądź 'każde wzgórze'. Bieszczadrk: Baibaom unwi- K» aazwa ukraińsko-rumuńska od rum. curiwu 'grunt, role uprawne'. bałaąpwski • •• chodzi od rum. piai 'ścieżka górska' itd. Przykładów takich jest »ec'

Można mów ić o innych jeszcze, licznych, migracjach    - juk

min. migracja z Niemiec ludności wtnicą speciaScirąceą się w poszukrrae* minerałów (żelaza, srebra, złota) w Sudetach Karpatach. w y rr. ra>:ce w rui** W Czechach po niemieckich górnikach pozostały nazwy v.xw.r. -Swtp -«.csr powstałe od imienia ich patrona, św. kwa¹*. \Ycceśr.sd ;»ah owe często niemieckie. Tatrzańskie kurwice w Zakopanem węszą gócsiską narwę — ich nazwą oficjalną by to od l>o roku /fen Mi^erc<je. c nker. cnj****^ ^vj-■' n»a. kopalnia. 'miejsce obróbki żelaza lub srebra' W całych Karpatach rozprzestrzeniła się leksyka niemiecka udokuraewłowawa ru tm^ach yoejtiego atiasm »ń»ik-<.\\.y v:w\v (OK.\DV J Sadowski rna»Ł.S w crie^

« (V>r. rv CliMtU. t«tsw » k.trroeot «r -•»***!?»<■    * w*'**^s*^,“

tob.fnkal4.ik

¹ rr.*> vi.*«b o*¹'*anc » t RjłStcisi.e-tvs.-C.\ Vor»> <vxr~.eS. sw* '<* *■**■* _w    >« ' Ute cVwsc-»v**s**’    ."»<-< vwr» W*. ca.!. t.xir    I. s. 5S?“ '

y Bocjyrtski.    wow m Spr»cjk--»    ^ ~. s *k ^

i\.,    Jimełowr »f^x»    i\<» x V-rrxaxjkW    w    '

_v,    .. .. ^ . I«*ł» l**\ s. >    iW.WOk vD t»ivUiwwb>

4 K

v > •'    WuM    lipttą