skanuj0033 (23)

^ POPSTAWOWt KlKiUWKI KtlTAŁTOłAHM WaIUKKOW BMHeCZEWłTWA pKACY | EHOONOMII f

Podstawy oceny obciążenia w ciągu całej zmiany roboczej jest prawidłowe wykonanie chronometrażu pracy (tzw. fotografii dnia roboczego), polegającego na pomiarze i zapisie czasu trwania poszczególnych czynności roboczych.

Chronometru/ powinien być przeprowadzony w dniach o przeciętnym rytmie pracy i obejmować typowe czynności związane z obsługą stanowiska pracy. W dokumentacji wszystkie rodzaje czynoości roboczych, jak również czynności pomocnicze i przerwy w pracy, powinny być pogrupowane w cykle o podobnym obciążeniu pracą. Pomiar czasu trwania poszczególnych czynności (wyrażony w min) powinien być wykonywany kilkakrotnie, różnym osobom i przy różnej intensywności pracy, aby można było uzyskać charakterystyczną, uśrednioną fotografię dnia roboczego określonego stanowiska. Po wykonaniu chronometrażu należy przeprowadzić obliczenie obciążenia wynikającego, np/ z pozycji, wydatku energetycznego, obciążenia statycznego podczas poszczególnych czynności.

Podsumowując powyższe rozważania, warto zwrócić uwagę na to. że oceno kosztu energetycznego lub zapotrzebowania tlenowego, chociaż stanowi bezwzględną miarę intensywności wysiłku, nie określa w sposób wystarczający obciążenia osoby wykonującej pracę. Tolerancja wysHłcu i stopień jego uciążliwości zależą od cech indywidualnych (wydolności fizycznej), udziału obciążeń statycznych, które przyczyniają się do szybszego rozwoju zmęczenia pomimo stosunkowo małego wydatku energetycznego, warunków mikroklimatu, czynników psychospołecznych. Dlatego przed zakwalifikowaniem ciężkości pracy na stanowisku, należy uwzględnić w jej ocenie pozostałe elementy obciążenia, tj. monotypię ruchów otaz wysiłek statyczny związany z pozycją ciała czy dźwiganiem ciężarów.

Ze względu na lok znaczną liczbę zmiennych, w praktyce coraz częściej są stosowane omówione powyżej programy komputerowe służące do oceny sumarycznego obciążenia wysiłkiem fizycznym. Uwzględniają one wszystkie elementy składające się na to obciążenie: wydatek energetyczny pracy oraz obciążenie statyczne wynikające z pozycji ciała i dźwigania ciężarów.

192.13. Piśmiennictwo

Arras A., Stranden B. (1988) Measurement of posiuiat angles during work. Eigoaooucs YtlJI.NfcS,935*4.

Astrand P„ Rodahl K. (1986) Textbook of workphysiotogy. Ed. McCraw-Hill.

Ayoub M-M.. Lo Presti P. (1971) The determination of on optimum size cyhndncaf handle by use of flettromyography. Ergonomics 14,509-M8.

Basmajian i .V., DcLuca C J. (1985) hśusdes alhr - theirfimaions rrveald by eiettrtmy-ography. 5th ed.. Baltimore, Williams & Wilkir.*.

BaUyowska B., Słowikowski J. (1989) Atlas antropometryczny dorosłej ludności Polski dla potrzeb projektowania. Warszawa.

BjeUe A., Hugberg M., Michaelsson G. (1979) Cllnical and ergonomics jiiciors Inprolon-ged sboulder pam among Industrlał norkert. Scandnuman Joureal of Work Enviroameni & Health 5,205-210.

Bugajska J. (1994) Ocena zmęczenia pracą monotypową z obciąienicm statycznym mięśni. Warszawa. Centralny Instytut Ochrony Pracy.

Bjurva|d M. (1994) Regukttlng in the area of crgonamlcs— supenisional approaches eon-cerlng musculo-skeletal riskfaclor in Sveden. Raport National Boord of Occupatiana! Sa-fety and Health. Svcdea.

1933

w aptymmlizncp czynności roboczych

Body al work (1982) Bnktgka] Ergonomie*. Bd W.T Sa«kM, ('amhndgc. Uniraiity

Fm.

BrajcrewsKi Cł. Juryniec R_ PJu» I).. Welon Z... Wiktor 7. (1983) Cechy antr oporne tryt z-me do projektowaniu stanowisk pracy. Monogr. ZałUi Antropologii PAN, Wrocław.

ChMm PB. U*!) bimmmahmmtńmbhmmdbmtomdlkebtomicbmironmsij for pce**n lian of low-back pain im industrt. Am. Ind. Myj Aiwc. I.. 48. i 989-996 OwlflaDJ^EritM.(l99l)Omy—ciłHefrłiir. tfnd adj. Ntw York. Jofcn Wl-by Ł Son.

A. (1951) Theory umdmtnbodsfor ma/ydnę mora Im mm aartiar nuems. Aaa.NtwYafkAcad.Sci SI. 1179-1203.

JD Słone ttrenghl predtetkm - maer's mor***! (I9C)| The l'ntvmity ed Michigan

CWWnw EJf. (1960) kśnscwior work ondfeeigee. W: RadaM K.. Horwalh SM. (Bd.) Motela u a muc, McGraw Hall. New Yort. 176-119.

ChriMaman H.H. (1964) Mm ar work. Geneva, ILO.

Chriitenicn H. (1989) Muscle aciMiy andfatigue In tht ihauldnr muscles during re/>eii-iivt work. Europom Journal of Applied Physiolugy 34,396-601.

Corlet E., Wilson J,, Mantnka I. (1979) Posiure largetlng! a lechnlquefor recordlng war-king postura. Ergonomki 22 (3). 357-366.

Dalia R.S., Ramanalhan M.I.. (1969) Energy espendlture In work preJlciedfront heart ratę pulmonary rrnillatlou. J. Appł. Physiol. 36, % 97-30.

liana S R.. Ramanalhan NL (1971) Ergonomie comparison of tevtn moda of carrylng hadsonthe horizomal piane. Ergonomia 14.269-278.

Dul J- Hildefcnndi Vłf. (19(7) Ergonomie gnidellnei for the prerenlion of tow back pet-In ot the workploce. Ergonomie* 30.419-429.

Ftbigcr W.. RofuMi A.(1977) Koso emeigttyczny procy Imtyroi WyAawnoy CRZZ. Gagron M.. PI—dna A.. Gn«d D. (1992) PiroMi witk Ar luad m atmiaiir far petnecting the bark tu asymenica! lifting. Ptaceedmgs ie rocond NaM Aamcai Con-(amaaa BtoraaduaMt. Chicaga. Aagwt 24* - 28*. 517-518.

GedHczka A. (1996) Uuttor - program rejestracji procesu procy. Borptontśnwo Pracy 1.12-16.

Okraaimuk I. (1984) Obct^enie fizyczne. W BcrpKczrńuwo Pracy i Ergonomia al -Maaiyny. SunowMu Pracy. Warszawa. Ceamlny lastym Ochrony Pracy.

Gnnticin E. (1987) Ergonomies in eomputeeizgd affices. Taylor A Francis.

Grandjean B., Huntirtf W., Wo»ka O., Sc harc r R. (1973) An ergonomie Inwtlgatlon ąf muMpurpose chairs. Humań Facion, 15.

G.andjcan B.. Hun ling W. (1977) Ergenomks of posturę. Revlew of \orlo\i probierni of standing and sining posturę. Appl. Ergonomie* 8,135-140.

Griimn M.. Smilt P. (1992) Derelopmenl of a prartieal methodfor measnring body part discomfon. Kunar S. (ed.). Adtances h Ind u* tria! Ergonomie* and Saftty IV. New York. Taylor A Francis. 31 MII.

Karoca l.( I9W) Ergonomiczna nwrfiąi atiftfroirtpaty. Wmaaa. laayw Wydra-akcyCSZZ.

Hadcn K- AndawcaY.. Knamtai K. Sarn fałd llnldra U Sepparon li. WkAroom O.

(1993) Model Jor aitnsawm tf repcttańre. menotomoms nork-RMW W Tht Ergonomie* of Manuał Work. Ed* Marta* S.. Karwowski W.. Sirrth JI.. Pachoł*! I... London Wa-*h*ef»oo DC. Taylor and Franca. 315-317.

Hunling W.. Oramljen E.. Meada K. (1980) Constralnedpostures in accounting machinę operators. Applied Ergonomkt 11,143-149.