stopa (4)

SIWA

yąy>. % ■* y-r*

523

narracyjnych Ytfow^ą occfaą s. byki tr» - — Lnzz-{■H^ycia $nmfc'Vr*iA>. rCTS^l^-******^ 30T * śTCtji.'-

tach narracy fy^rscsc^.'*^ ^v- * cnssnfcsgi c^łsl. powieściowego ^ł, $&v:kac> raronasra. i»,>aery emocjonalne* .?Kv;-o:v de acztKŚowwo — sszr-tynienialumu L>U wrocca s >3łar*tesy«>ęmŁ test postać narratora w^eefcwtónhsgt': rarŁasr pierwsiQOSobo*nasfc. Rajafcstosąaręo oosc-uośc tm.in prwi slraiat saiiektyw-^fcąę cessł po\vicśaowe$o> ■ v\!łsb»ąjące£c uoc^^isr sj:^ ucji narracyjnej. która docr.tncae 3łsć Tśaajesi fabularnym, traktów An>Tf częste w scotsoc rerse-k stówy. Kreacyjny charakter rarrid: «eracv*H-kicj przejawia się kuc w dobora esetDcr^c-śwtata przedstawionego. w któty* ćsra ree odgrywają ciroH&s^'. sugerujące jeae wr»jcsac2> nośc. V podstaw atmosfery einoaoea23n •- po-wieśei stcmowskky ień trakiowanae crtca -.li ; uniwersalnej dyspocycT psytslieznei. i rarasac: ukazanie go jako pory nKCł®o<aKX3KwaaDR •- z humorem i łagwtn* itoru- W 01 XY1U w. s. przejawia się w pnętmow^nit: ro5Dcsre?®j«fc elementów wzorca. pcvm#n wrysrepesą rcoćy Tworzenia dzieł noszących piętno &. w swą smłrera-całościowej. W Polsce ^ funkoooow^ rczede wszystkim w powiązaniu z Ki>>kaqttE sentymentalizmu. Znalazł odbfoie nur. w twoccsośd F Karpińskiego. C Godebskiego. M. Vl'r.3Bt«rv kici, j, Śniadeckiego oraz przede wspsar: w po-wieściach F. Skarbka [Fok Antcmz. 1S34 Pmkwz bei cchy 1824— 1825* i

utworach filomatów, istotne demeaty &. natarły kontynuację w lomantyN^nym -*• poemacie dygresyjnym. w swobodnych formach — draassiŁ romantycznego oraz w prozie gawędowo-fsanBet-nikarskiej tnp. Trzy re srz\ A. Fredry ^

Lit,: W. SzkłowskL Ajn>«fo«r j^woac. Trzr-ram Shandy Sfcrmy 192!: A. A. Meadak**. Tac Revolt of Stertbc. [w:} Time mai ihr ,Vw_ !95u Z, Sinko, Śladami    [«:J Fmraeśc «-

gielska XVIII w. a powieść potska L I'?b4—AJBL 1961: K. Bartoszyrisku O powieściack r».odewym* Skarbka. 1963: l. Wan. AiaWrw ^whein. 1973. tk

Stopa (gr. pous, w dopełniaczu iwAtr. tac. pttz ang. foou Er, pieti mero. t mpjk ros. nwwr — najmniejsza powtarzająca ssę regularnie maaa-na cząstka -* wersu o ustalone; postaci syśatacz-no-iloczasowcj lub sviabrczm>-aieemowei * — 3o-czas, -* akcent), będąca zespołem kilku — sytar długich i krótkich lub akc«rotowpanydt i meakecn-towanych. Wewnętrzna budowa s. oparta jest ®& opozycji c^ładmka mocmęjtZCgO (długiego lub aiceatowanegoj i słabszego (krótkiego lub nieuk-eesiowanegoj. Mocna część stopy nazywana jest

*    i>?ófczzśi»e ant słaba tezą. Nazwy te w antyczne Kswmokypi greckiej miały znaczenia wprost Pckowuł oznaczały ruchy taneczne odpowiadające taktowaniu muzycznemu: arak była pod-zjcscTjcm stopy' przypadającym na słabszą część tcktEL dr» zaś opuszczeniem zaznaczającym część mocniejszą. Zależnie od uporządkowania dtssscaićm mocnych i słabych wyróżnia się roz-zr-ozzz rodzaje stóp: (obok nazwy s. podane są gienaiy ich budowy w -* metryce iloczasowej ?~łi a metryce akcentowej: w pierwszej znak — oznacza sylabę długą, znak u sylabę krótką; w ćrcgśej znak — oznacza sylabę akcentowaną, znak — sylabę nieakcentowaną): -* amfibrach _ — _ i —— l amfimacer. zwany też kretykiem

—— • — — — L -» anapest zju — l----), anty-

span u--o(—¹ —%    bakchej u--

• ---1 chorijamb — uu —    ----), -* daktyl —    ---i dychoręj. zwany też dytroebe-

jbb — _ — cj(— — — —k dyjamb u—u-

l —^;----% dyspoadej----epi-

tryt I u---i — — — — j, epłtryt I] —u---

ł----¹ — j. epitryt III--kj — (—~---^), cpi-

Gryt IV ——_U(Z- — Z—-* jamb u — (—-),

jhI wzrastający (ionicus a minore) uu--

i-----j, joa*k opadający (ionicus a maiore)

--(— ----y molos---(— — —), pa-

imhikrhrj zwany też    antybakebejem--u

—    — —4 peoa I -vuu(----), peon II

o-"Ju(—-♦    peon III uu-u

i--— —l peon IV    (----J, pirrychcj

•*_v_w- j--1 procektisinatyk uuuu(----),

^wiq--(— —J, trybrach uuu(----),

—    trochej, zwany też chorejem — u (— —). Stopy iBh>w mż irzysyłabowe bywają często uznawane nas za jednorodne całostki, ale za kombinacje stepowe i-* numenj, a więc za podwojenia stóp iedzokoaroh (np. dychoręj, dyjamb, dyspondej) lub za złożenia stóp rozmaitych (np. antyspast, cbornarab. epóiyty, joaiki peony). S. jako po-wiarzałna jednostka miary wierszowej (-* wierszowa jednostka; wyksztaieda się w -* metryce antycznej, greckiej i rzymskiej; opierała się na opozycjach i równowartościach iioczasowych. GcczKsową wartość stopy określała liczba

mór; stopy o tej samej liczbie mór były wobec seta ekwiwalentne i w wierszu na ogół wzajemnie wymriMilnr mimo różnej postaci sylabowej.

Ptbww wyrnkanoki stóp stanowiło, że jedna sofM dhiga równa się dwom krótkim (- » uu)