str324

Profil muzyczny gerrar... " Filmy - Notatnik    "    1016. O.S.T.R - Strać... ' $ str323-Paint    " Itelix iLibrary Reader J Hydrologia ogólna - El..

E B»Jkicwiiv-Criibi.«kika. Z. Mikulski    o/t<Umi Wumzowu Jfnf

ISBN 83-OI-MS79-X. O b>- WN PWN 2005

-    zanieczyszczenia ropopochodne (ropa, jej przetwory i produkty spalania);

-    skażenia sanitarne (mikrobiologiczne), dostające się do morza z nieoczyszczonymi ściekami komunalnymi;

-    substancje radioaktywne (opad izotopów promieniotwórczych), dostających się do morza głównie z opadami atmosferycznymi; wraz z zawiesinami opadają one na dno i powodują podwyższenie stężeń w stosunku do tła naturalnego;

-    inne (np. śmieci, urobek z bagrowania kanałów portowych) (Andrulewicz, 1994).

Skutki zanieczyszczenia Morza Bałtyckiego można sprowadzić do:

-    nadmiernego użyźniania wód (nadmiernej eutrofizacji),

-    zmniejszenia przezroczystości wód przybrzeżnych.

-    zatrucia organizmów morskich.

Postępujące przeżyźnienie (eutrofizacja) wód Morza Bałtyckiego powoduje ogromne ubytki tlenu i pojawienie się siarkowodoru; dopływ nadmiernie zasolonych wód rzecznych powoduje wzrost zasolenia głębin morskich. Następuje wzrost fosforanów, związany ze spadkiem pH i występowaniem siarkowodoru; w osadach morskich odkładają się duże ilości azotu. W wyniku zwiększonej eutrofizacji wód następuje: zmiana barwy morskiej z zielonej na żółtozieloną, a niekiedy nawet brunatną (ujścia rzek), zmniejszenie przezroczystości wody - niekiedy do zaledwie kilku metrów, wzrost zawartości fosforu (w głębinach), ubytki tlenowe i pojawianie się siarkowodoru (rys. 250). Konsekwencje biologiczne to tzw. sukcesja gatunków (zanikanie jednych - pojawianie się gatunków dostosowujących się do nowych warunków), wzrost produkcji pierwotnej - rozwój fitoplanktonu, wzrost biomasy zooplanktonu, bentosu i nektonu oraz związany z tym wzrost zasobów rybnych; końcowym przejawem jest występowanie „pustyń dennych” w głębinach (Różańska. 1987), zaobserwowanych przez biologów w końcu lal sześćdziesiątych ubiegłego wieku; są one wynikiem wyczerpania się zasobów tlenu i pojawieniem się siarkowodoru. Zjawisko to zanika podczas sztormów morskich sprzyjających wlewom z Morza Północnego, w czasie których do Bałtyku dostają się wody słone, zawierające spore ilości tlenu. Poprawa stanu środowiska morskiego wymaga daleko idących przedsięwzięć, zwłaszcza w odniesieniu do wód rzecznych zasilających Morze Bałtyckie.

W 1974 r. państwa nadbałtyckie uchwaliły tzw. Konwencję Helsińską o ochronie środowiska Morza Bałtyckiego; jej organem stała się Komisja Ochrony Środowiska Morskiego Bałtyku (Baltic Marinę Environment Commission; Helsinki Commission) w skrócie HELGOM. Dodatkowo w 1990 r. podpisano Deklarację Bałtycką, mającą na celu zapewnienie ochrony ekologicznej morza i przywrócenie jego równowagi ekologicznej. W 1992 r. przyjęto zaostrzoną wersję konwencji, obejmującą również wody wewnętrzne (stanowiące własność państw). W marcu 1993 r. ministrowie ochrony środowiska i wysocy przedstawiciele rządów państw zlewiska Morza Bałtyckiego przyjęli Deklarację Gdańską, zacieśniającą współpracę tych państw. Z kolei na Konferencji Premierów państw bałtyckich w maju 1996 r. przyjęto Deklarację Premierów i Program Działania uściślające współpracę w zakresie Programu Bałtyckiego oraz opracowanie Agendy 21 dla Bałtyku.

324

□

$

Cl

C

7T

C

O

rr.

a>

co

r-o

co

co

co

o

©

©

&

(J

S> Hydrologia ogólna - Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska, Zdzisław Mikulski - iLibrary Reader