Andrzej Pilipiuk

ŚWIĘTY MIKOŁAJ SPOTYKA DZIADKA MROZA

Sypał śnieg. Mróz trzymał mocno. Było co najmniej trzy�dzieści stopni poniżej
zera. I jeszcze do tego wiał silny wiatr. W taką pogodę nie wypędza się z domu
nawet psa. Samemu też się nie wychodzi. Chyba że nie ma innego wyjścia. Gdzieś
w samym sercu Syberii stała chatka zbudowana z grubych, nieokorowanych belek.
Pomiędzy belki utknięto pakuły, stare gazety i wszelkie inne materiały
uszczelniające, jakie były pod ręką. Niewielka chatka chyliła się ku ziemi. Na
pierwszy rzut oka wydawało się, że nikt w niej nie mieszka, a jednak z komina
szedł dym, a wzdłuż krawędzi dachu zwisały sople. Takie sople, które powstają,
gdy wewnątrz domu pali się w piecu i ciepło przenikające przez dach roztapia
odrobinę śnieg. Koło chatki stały sanie, popularna swego czasu trojka. Starzec
z białą brodą wyszedł z domku. Popatrzył przez chwi�lę na otaczający go las i
westchnął. Z kieszeni wydobył czap�kę. Była to niewielka czerwona czapka w
kształcie miski. Założył ją na głowę. Wyglądał teraz odrobinę dostojniej. Z
sieni wydobył worek wypełniony zaledwie w jednej trzeciej i umieścił go
troskliwie na saniach. W szopie za chatką odszu�kał pastorał. W tym roku wisiał
przy nim mały dzwoneczek. Tak to już było. Wszystko było ostatnio płynne. Nawet
jego rysy zmieniały się. Dobrze, że w tym roku miał do sań trójkę reniferów.
Przez kilka ostatnich lat musiał zadowalać się jed�nym. Może coś wreszcie szło
ku lepszemu? Niespodziewanie zaszła zmiana. W wiecznym półmroku tajgi pojawiła
się jasna plama światła. Powiało ciepłem. Starzec odwrócił powoli gło�wę. Blask
raził przez chwilę jego oczy przywykłe do pełgają�cych płomyków cienkich
cerkiewnych świeczek. Przed nim stał anioł. Anioł miał trzy pary skrzydeł,
białą szatę, będącą skrzyżowaniem greckiej tuniki i rzymskiej togi. Na głowie
szo�pa jasnych włosów, a nieco wyżej dyskretnie połyskiwała au�reola. Cała
postać anioła jaśniała i biło od niej ciepło.
- Bądź pozdrowiony, biskupie Mikołaju - odezwał się gość.
Starzec uśmiechnął się i odruchowo poprawił swoją czapkę. Z czapką działo się
coś dziwnego. Zamieniała się powoli w normalną mitrę biskupią. Sądząc z
kształtu - katolicką.
- To ty? - zapytał, mając na myśli przemianę.
- Nie, o czcigodny.
Święty Mikołaj przymknął oczy.
- Mikołaju...
- Mów proszę. Z czym przychodzisz?
- Wiesz, co się dzieje?
- Tak. Moje istnienie na Ziemi podlega wierze ludzi. To, jak mnie sobie
wyobrażają, determinuje mój wygląd. To, jak mocno we mnie wierzą, sprawia, że
jestem słabszy lub silniejszy, A teraz jestem bardzo słaby. I czuję
rozdwojenie.
- Psychiatrzy z miasteczka określiliby to jako schizofrenię bezobjawową.
- Zupełnie słusznie. Z czym przychodzisz?
- Tam na Górze... - Anioł skłonił się z szacunkiem w stronę pociemniałego
nieba. - Tam na Górze uważają, że dość już zrobiłeś. Pora odpocząć.
- To już nie potrwa długo. Wkrótce będę mógł powrócić do was. Dopóki jednak
ktoś we mnie wierzy, nie mogę go zawieść.
- Dzisiejszej nocy może być niewesoło.
- Przywykłem narażać życie w zaułkach Konstantynopola. Kilku enkawudzistów nie
przestraszy mnie.
- Proszę na siebie uważać.
Mikołaj skinął głową. Gdy ją podniósł, anioła już nie było. Gwizdnął na
renifery. Przybiegły. Zawsze przychodziły, choć nie potrafił powiedzieć skąd.
Po prostu przychodziły. W tym roku wyglądały dość nędznie. Przykładał im dłoń
do czół, starająć się przelać trochę własnej siły. Sam miał jej tak niewiele i
coraz mniej każdego roku. Otarł samotną łzę, która toczyła mu się po policzku.
Dziś wieczorem, jeśli wszystko pójdzie dobrze, odzyska częściowo dawną siłę.
Jeśli wszystko pójdzie dobrze...
Założył uprząż, sprawdził chomąta i orczyki, po czym strzelił z długiego bata.
Zwierzęta ruszyły posłusznie, ale ospale.
- Yjala! - zakrzyknął, aby dodać im nieco wigoru. Powoli przeszły w kłus. A
potem sanie uniosły się nad ziemię. Zaraz jednak z powrotem opadły. Ziemia
ściągała. A w tym obrzydli�wym ateistycznym kraju prawo powszechnego ciążenia
dawało się odczuć silniej niż gdziekolwiek indziej na świecie. Zsiadł i
sprawdziwszy płozy, strzelił ponownie z bata. Sanie ruszyły po śniegu i
wreszcie ciężko wzbiły się w powietrze. Gdzieś tam zalśniła pierwsza gwiazdka.
To była ta noc. Nie musiał kiero�wać, sanie same odnajdowały drogę. Wszędzie
tam, gdzie był jeszcze potrzebny. Nadleciał nad obrzeża miasta. Tu pomiędzy
blokami stał mały drewniany domek. Pierwszy, w którym go oczekiwano. Gdy sanie
osiadły ciężko na ziemi, Mikołaj wziął worek i zastukał do drzwi. Poczuł
promieniujący zza nich lęk. Człowiek, który otworzył, miał w ręce nóż. Był
gotów go zabić, ale rozpoznał świętego i nawet uśmiechnął się smutno.
- Proszę wybaczyć. Myślałem, że to oni. Że to już.
Mikołaj wykonał gest ręką i sanie stały się niewidoczne. Wszedł do ciepłego
domu. Przeszli ciemną sień i weszli do jasno oświetlonego pokoju. Okna
zasłonięte zostały czar�nym papierem. W kącie pomieszczenia królowała nieduża
choinka, a nad nią wisiała mała ikonka. Tu dopiero w świetle Mikołaj mógł
dokładniej przyjrzeć się gospodarzowi.
- Zmieniliście się Wisarionie Iwanowiczu.
- Bardzo się zestarzałem?
- Nie, to nie o to chodzi. Po prostu w waszych oczach nie ma już tej dawnej
iskierki nadziei.
- Nie ma nadziei. I nie będzie, dopóki Stalin żyje.
- Mogę przekazać pomyślną wiadomość. To już tylko kilka miesięcy.
Żona Wissariona, Larysa, wyszła z kuchni. Jej brwi uniosły się do góry.
- Witajcie święty...
- Witaj Laryso.
- Zmieniliście się. Z roku na rok macie inną twarz. Zostają ogólne rysy, ale...
A może jest was wielu?
- Dobrze by było. Kształtuje mnie wyobraźnia ludzi. Tak niewiele zostało ikon.
A jeszcze mniej ludzi we mnie wierzy. Larysa oparła głowę na jego ramieniu.
- Ja będę wierzyła wiecznie. I nigdy nie zapomnę tamtej wigilii w łagrach
Kołymy. Siadajcie, proszę, do stołu.
- Nie, dziękuję. Muszę ruszać dalej. Mimo wszystko trochę jeszcze zostało
wierzących. Muszę ich odwiedzić. A dla was mam podarki.
- Na cóż było się wykosztowywać... Uśmiechnął się po raz pierwszy tego
wieczora.
- Jestem świętym Mikołajem - głos jego obniżył się do szeptu, jak gdyby
przekazywał im jakąś cudowną tajemnicę. - Ja nie robię zakupów w Centralnym
Domu Towarowym. Dla was buty. - Wy�ciągnął z worka śliczne zamszowe kozaczki. -
Niech wam służą. Tylko przybrudźcie je trochę, zanim wyjdziecie na ulicę, bo
jeszcze się przyczepią ci z NKWD. A jak wyjaśnicie ich pochodzenie?
- Dziękuję - szepnęła. W oczach miała łzy.
- Dla was, Wisarionie, mam książkę.
- Derek Tomatow "Droga Carów" - przeczytał z okładki.
- Wydana przez białych emigrantów w Paryżu. Po przeczytaniu spalcie
natychmiast, bo nie może się to dostać w niepowołane ręce.
- Zakopię w lesie.
- Tylko uważajcie. Za to idzie się od razu do piachu.
- Nie pierwszyzna mi. Szkoda, że jako święty nie możecie mi dostarczyć broni
palnej.
- Ja także żałuję. Dzieci już śpią?
- Tak.
- Nie budźcie ich.
- Wolałbym, aby cię zobaczyli święty Mikołaju. Inaczej mo�gą nie uwierzyć...
- Pokażę im się za rok. A na razie zostawię dla nich prezenty. Wyjął z worka
lalkę z porcelanową główką oraz pudełko klocków. Larysa oglądała lalkę ze
zdumieniem.
- Przepiękna. Skąd to? Mikołaj puścił do niej oko.
- Przedrewolucyjne zapasy. Ze sklepu Jeliszejewów. No cóż, na mnie, niestety,
już czas.
- Przybędziesz do nas za rok?
- Jeśli będę jeszcze istniał, to przyjadę. Wiara garstki osób musi być silna,
aby utrzymać mnie przy życiu. - Mrugnął konfi�dencjonalnie i wydobył z kieszeni
płaszcza amerykańską czeko�ladę z orzechami i paczkę algierskich daktyli. -
Głowa do góry -powiedział. - Będzie lepiej. - Pocałował na pożegnanie Larysę w
czoło i wsiadł do sanek. Wiatr zawiał momentalnie ich ślady, jak gdyby nigdy
ich nie było. Ale zostały po nim prezenty. Garść rzeczy z innego świata.
- Pamiętasz tamtą noc? - zapytała Larysa. - Tamtą okropną noc za drutami.
- Tak. Chciałem, żeby przyszedł święty Mikołaj i dał nam chleba. I przyszedł.
On jest prawdziwy.
- Istnieje tak długo, jak długo ludzie w niego wierzą... Powi�nien być
silniejszy... Przecież choć pod innym imieniem i na Nowy Rok...
- Nie. To jest święty Mikołaj. Dziadek Mróz to komunistycz�ny wymysł. Wiara w
niego nie wzmocni naszego przyjaciela. Pomyśl, że jesteśmy małżeństwem,
połączył nas węzłem przy�sięgi właśnie on. - Myślisz, że za rok...
- Przyjdzie. Gdyby nie było świętego Mikołaja, nie byłoby już żadnej nadziei.
Wrócili do domu. W ich sercach znowu narodziły się silniej�sze uczucia.
Tymczasem święty pędził swoimi saniami po cie�mnym zimowym syberyjskim niebie.
Kolejna plamka światła. Opadł. Renifery zatrzymały się na pionowej ścianie
budynku.
Wszedł przez balkon do mieszkania. To mieszkanie było typowe aż do znudzenia,
miało tylko jeden pokój, a kuchnia i łazienka były wspólne i mieściły się na
korytarzu. Na zniszczonym fotelu drzemała staruszka. Gdy Mikołaj dotknął
delikatnie jej ramienia, obudziła się natychmiast.
- Przyszedłeś - szepnęła.
Lustro w kącie uchwyciło jego odbicie. Staruszka była katoli�czką, choć
obchodziła święta w innym terminie. Wyglądał teraz zupełnie inaczej. Miał na
sobie czerwony płaszcz i wysoką bi�skupią mitrę. Jego worek obszyty był
lamówką.
- Witajcie, Wiero Iwanowna.
- Witaj, święty. Co cię sprowadza? Uśmiechnął się.
- Naprawdę nie wiecie? Wyciągnęła dłoń i dotknęła go.
- A jednak to nie sen.
- Nie ma snów, które mogłyby powtarzać się regularnie co rok.
- To prawda. Jak długo jeszcze? W 1918 roku wyraziłam życzenie, aby wszystkich
bolszewików diabli wzięli. Nie spie�szysz się.
- Przynoszę podarki. Likwidacja ustrojów społecznych nie należy do moich
kompetencji.
- Zapytasz teraz, jakie mam inne życzenia.
- To prawda. Nie zostawiasz listów do mnie na parapecie.
- To było sto lat temu.
- Ja pamiętam.
- Kochany dziewiętnasty wiek. Spraw, żebym go zobaczyła jeszcze raz. Tylko na
chwilę.
- Zamknij oczy.
Siadła wygodnie i zamknęła powieki. Położył jej dłoń na czole. Spłynął na nią
spokojny piękny sen. Był jesienny poranek w Samarowsku. Ulicą przed jej domem
szedł niewysoki, przy�stojny mężczyzna w wojskowym szynelu narzuconym na
cywilne ubranie. Ostro pachniały świeża farba i końskie pączki rozde�ptane na
ulicy. Mikołaj zostawił na stoliku paczkę świec, kilka pudełek zapałek, kawałek
świątecznej szynki, paczkę migdałów i trzydzieści rubli drobnymi. Gdy wychodził
przez okno, o mały włos nie zwalił się w dół. Był bardzo osłabiony. Sanie z
trudem oderwały się od ściany, a ich lot był niestabilny.
- Za rok trzeba będzie chyba pójść na piechotę - powie�dział sam do siebie.
Daleko przed nim płonęło słabiutkie światełko. Skierował renifery w tamtą
stronę. Niewielka, za�sypana śniegiem willa ze sporym ogródkiem. Zdziwił się,
bo nigdy wcześniej tu nie był. Gdy sanie wyhamowały na pokry�tym śniegiem
dachu, Mikołaj poczuł się wyjątkowo podle. Dom miał bardzo złą aurę. Wydobył z
kieszeni kożucha niewielką mapę i przez chwilę porównywał ją z otaczającą go
rzeczywistością. To był jego przywilej, ponieważ obda�rowywał ludzi, mógł z
całkowitą pewnością stwierdzić kto gdzie mieszka. W świetle księżyca na mapie
jarzyły się krwistoczerwone literki. Dom komendanta obozu pracy specjalnego
przeznaczenia G.I. Workowa. Brwi świętego uniosły się do góry, ale podszedł do
komina. Niespodzie�wanie poczuł lęk, nie wiedział, co czeka go tam na dole.
Może pułapka? Ale z drugiej strony enkawudziści nie wie�rzyli w niego. Więc to
nie światło komendanta sprowadziło go tutaj. Przeniknął przez dach, bo choć od
dawna nacho�dziły go idiotyczne myśli o włażeniu przez komin, starał się z nimi
walczyć. To nie był rosyjski zwyczaj. Zmateria�lizował się na poddaszu, a
ściślej mówiąc, w zagraconej komórce wypełnionej szpargałami. Pośrodku
pomieszcze�nia był kawałek miejsca. Siedział na nim może dziesięcio�letni
chłopiec. Czytał rozsypującą się ze starości książkę. Usłyszał kroki świętego.
Podniósł głowę wystraszony i na jego twarzy odmalowało się zaskoczenie.
- Kim jesteś? - wyjąkał.
- Przecież wiesz - odpowiedział święty.
- Jesteś świętym Mikołajem? Tym prawdziwym, jak w tej książce?
- Tak. Jestem prawdziwym świętym Mikołajem. I przyszed�łem dzisiaj, bo dzisiaj
jest Wigilia. Nasza prawosławna Wigilia.
- Dziadek Mróz przychodzi podobno na Nowy Rok.
- Tak. Ale on nie jest mną, a ja nie jestem nim. Jesteśmy jak dwie strony tej
samej monety. Obaj przynosimy podarki, ale na tym kończy się podobieństwo. Ja
istniałem od setek lat. On pojawił się niedawno. Ja zostałem zrodzony z
potrzeby serca tych, którzy we mnie wierzyli. On powstał z chciwości dzieci.
- Myślałem, że umarłeś w czasie rewolucji.
- Ja umarłem wiele setek lat temu w Bizancjum, gdzie byłem biskupem. Mogę
pojawiać się tu, jeśli jestem komuś potrzebny, ale tylko tak długo, jak długo
we mnie wierzą. Może już za rok mnie nie będzie. Wszystko zależy od tego, czy
nadal w wyobraźni ludzi to ja będę przynosił podarki, czy tamten. Rozumiesz? -
Tak. Chcę wierzyć w ciebie.
- To będzie trudniejsze, niż myślisz. Jeśli nie przyjdę za rok, zapomnisz o
mnie.
- Nie.
- Nie zostawiam śladów w kurzu. Tak jest zresztą chyba lepiej.
- Przyszedłeś, bo przeczytałem tę książkę i zatęskniłem?
- Przyszedłem dlatego, że we mnie uwierzyłeś. Jeśli przestaniesz we mnie
wierzyć, nie trafię tu po raz drugi. Chcesz prezent materialny czy
niematerialny?
- Jakie mogą być prezenty niematerialne?
- Mogę zesłać na ciebie dobre sny. Mogę sprawić, że rozwiną się twoje
artystyczne zdolności. Chłopiec zamyślił się.
- Mój ojciec jest bardzo złym człowiekiem
- Tak. Choć bywają jeszcze gorsi.
- Podaruj mi księgę, która nazywa się Biblia. Chcę się z niej uczyć, jak żyć.
Mikołaj popatrzył na leżącą na ziemi książkę. Była to przed-rewolucyjna
książeczka dla dzieci z kolorowymi obrazkami i umoralniającymi opowiastkami.
Skinął głową. Z worka wyjął niewielką Biblię w skórzanej oprawie.
- Nie.oczekuj, że ta księga odpowie na wszystkie twoje pytania.
- Postaram sieją przeczytać i zrozumieć. Ukryję ją dobrze.
- Wesołych świąt szepnął.
- Wesołych świąt odpowiedział chłopiec, tuląc księgę do siebie.
Mikołaj zniknął i zmaterializował się na dachu. Wysilił pa�mięć. Jak to było
przed rewolucją? Jeździł wówczas po Ziemi i pukał do drzwi domów. Wzdrygnął
się, czasy się zmieniają. Wyjął z kieszeni zegarek i popatrzył na niego, nadal
było trochę po dziewiątej. Nagle spostrzegł coś jeszcze. Nie potrzebował
wcześniej zegarka. Zegarek był zrobiony ze złota, a na kopercie miał
przylutowany platynowy monogram. Mikołaj nie wiadomo skąd uzyskał
niespodziewanie pewność, że jest to zegarek ostat�niego cara. Wstrząsnął głową,
a potem potrząsnął zegarkiem. Coś rozbłysło w mroku, gdzieś tam w ciemności
płonęło słabe światełko. Strzelił z bata i renifery niechętnie przeszły w kłus.
Niewielka waląca się lepianka stała samotnie pomiędzy porzu�conymi żelbetowymi
konstrukcjami na drugim końcu miasta. Nie znał tego miejsca, nigdy wcześniej tu
nie był. Zapukał do drzwi, ale nikt nie otworzył. Po chwili zastanowienia
nacisnął klamkę i wszedł w ciemność. Jedyny lokator lepianki leżał na podłodze
i cierpiał na delirium tremens. Na jednej ze ścian pysz�nił się lekko ściekając
farbą wielki fresk przedstawiający Miko�łaja patrzącego na zegarek. Mikołaj
pochylił się nad leżącym i wyciągnął mu z kieszeni paszport.
- Kokuszew-Mirski - przesylabizował. - Znaczit szlachcic. Jakim cudem on się
uchował?
Z zamyślenia wyrwał go grzmot kilku pięści w drzwi. Nie zdążył się ruszyć, jak
wdarli się do środka. Było ich trzech, ubrani w skórzane płaszcza, palili
biełomorkanały i trzymali w dłoniach pistolety z oksydowanymi lufami. Stanęli
przed nim.
- Wasze dokumenty, obywatelu - zarządał ten najważniejszy.
- Nie mam dokumentów. Jestem świętym Mikołajem. - Roz�płynął się w powietrzu na
ich oczach.
Nie wierzyli w niego. Nie mogli go widzieć. Trzej bezpieczniacy bluznęli
stekiem straszliwych przekleństw. Zaraz też zabrali się do cucenia leżącego na
podłodze malarza. Nie udało im się to do końca. Gdy wywlekali go za nogi na
zewnątrz na wiatr i mróz, malarz otworzył oczy. Spostrzegł świętego, ale jego
zamroczony umysł nie odnotował tego faktu. Mikołaj powoli wyszedł z lepianki i
wsiadł do sań. Wzniósł się do góry, tam gdzie wiatr wirował w ciemności. Nikt
więcej nie oczekiwał go tej nocy? A potem spo�strzegł gdzieś daleko słabe
światełko. Między nim a źródłem świat�ła pośród drzew parku coś się czaiło.
Mikołaj nie miał problemów z widzeniem w ciemności, ale to coś wyglądało jak
bezkształtna plama czerni. Nigdy wcześniej nie widział czegoś takiego z bliska,
choć czasami podobne plamy przetaczały się gdzieś na krawędzi jego pola
widzenia. Nie był specjalnie ciekaw, co to może być, ale nie mógł tego wyminąć.
Czasami bywa tak w snach, że coś stanie nam na drodze i w którąkolwiek stronę
byśmy się obrócili, zawsze jest dokładnie przed nami. Sanie opadały prościutko
w tamtym kierunku, jak ćma lecąca w stronę płomienia świecy. Gdy dotknęły ziemi
i zatrzymały się, Mikołaj zrozumiał, że tu kończy się jego droga. Przed nim w
śnieżnej zadymce stały inne sanie. Renifery do nich zaprzężone były znacznie
tłuściejsze i było ich cztery. Zesko�czył w głęboki śnieg i wydobywszy z worka
ozdobny nóż do papieru, jednym ruchem odciął uprząż uwalniając swoje.
- Uciekajcie kochane - powiedział. Renifery stały i dopiero gdy powtórzył
rozkaz, zniknęły w ciemnościach. Tamte sanie jak gdyby na to czekały,
podjechały bliżej. Zeskoczył z nich
Dziadek Mróz. Byli podobni do siebie, gdyby nie pewne szczegóły stroju, nikt
nie domyśliłby się, który jest który.
- No i spotkaliśmy się wreszcie - powiedział Dziadek Mróz wypluwając niedopałek
biełamorkanała na śnieg.
- Spotkaliśmy się. Dlaczego? Przecież twoja wachta skończy�ła się kilka dni
temu. Wręczasz prezenty na Nowy Rok, a ja na Boże Narodzenie. Na prawosławne
Boże Narodzenie.
- Widzisz, towarzysz Lenin wpadł na pomysł, żeby storpedo�wać tę ostatnią linię
twojej obrony. Od tej pory będę przynosił prezenty także za ciebie. Pchnął
świętego w śnieg. Podszedł do jego sanek i porwawszy worek, wysypał jego
zawartość na dro�gę. W świetle latarni zalśniły agatowe broszki, drewniane
pude�łeczka, mosiężne ikonki podróżne, zafurkotały kartki starych, wydanych
przed rewolucją książek. Dziadek Mróz z pogardą kopnął lalkę o porcelanowej
główce.
- Stara tandeta - powiedział. Święty usiłował się podnieść, ale kolejne
pchnięcie obaliło go na ziemię.
- Wiesz, co teraz jest modne? - zapytał Dziadek Mróz z pogardą w głosie. -
Patrz!
Ze swoich sań zdjął worek i rozsupławszy go uchylił materiał, aby leżący mógł
zobaczyć jego zawartość. Misie, plastikowe lalki, czołgi, drewniane pistolety.
- Nie wolno tak - szepnął Mikołaj ostatkiem sił. - Zabawki militarne pobudzają
agresję...
- I bardzo dobrze. Nikomu nie potrzebne takie ciepłe kluski jak przed
rewolucją. Tworzymy nowy naród. Społeczeństwo, które poprowadzi rewolucję
światową, które będzie wdeptywało wrogów w ziemię.
Zza sań wyszedł mężczyzna w szarym garniturze z czapką wciśniętą na łysą głowę.
- Widzisz? - zapytał Dziadek Mróz. - To jest przyszłość. Wiecznie żywy Lenin.
Lenin i ja. A ty już się skończyłeś. Niko�mu nie jesteś potrzebny. Słyszysz?
Nikomu.
- Ktoś mnie jednak potrzebuje...
Dziadek Mróz wyjął z kieszeni płaszcza rewolwer. Rewolwer był drewniany, ale
nabito go całą nienawiścią, jaka zakumulo�wała się podczas licznych zabaw w
wojnę. Wycelował w święte�go i pociągnął za spust. Plastikowa kula przebiła
płaszcz i zagłę�biła się w ciało. Mikołaj poczuł rozdzierający ból.
Zacharczał.
- Żegnajcie, towarzyszu święty Mikołaju - rzucił sarkastycz�nie Lenin, gramoląc
się do sań uzurpatora. - Takie są prawa doboru naturalnego. Słabszy musi
odejść.
Sanie odjechały i tylko w ciemnościach pozostał stos drobiaz�gów rozsypanych na
śniegu. Mikołaj z trudem podniósł się z ziemi i zgrabiałą ręką wydłubał kulę
spod kaftana. Była tak gorąca od nienawiści, że oparzyła mu rękę, więc cisnął
ją daleko w śnieg. Czuł strumyczek krwi spływający mu pod kaftanem.
- Przecież nie zabiją umarłego - powiedział sam do siebie.
Od razu poczuł się silniejszy, do tego miał jeszcze zadanie do wykonania na tę
noc. Ruszył w drogę. Szedł przez las twardo wybijając stopami werble na lekko
ubitej kołami po�jazdów warstwie skamieniałego od mrozu śniegu. Ale droga była
daleka, a on z każdym krokiem tracił siły, ale przecież w końcu dotarł do
niewielkiej ziemianki oddalonej o spory ka�wał od drogi. Pamiętał dobrze to
miejsce, tu ukrywał się od dwu lat młody chłopak, dezerter z Czerwonej Armi,
dlatego bez obawy zapukał do drzwi. Otworzono mu. Obok chłopaka stała bosa
dziewczyna. Na widok świętego otworzyła szeroko oczy.
- Mitia!
- Przecież ci mówiłem, moja droga, że święty Mikołaj napra�wdę istnieje.
Wejdźcie proszę.
Weszli do wnętrza izby. Paliło się tu kilka świec. W najdalszym kącie wisiała
niewielka ikonka. Choinki nie było, tylko na krzy�wym stole położono świerkową
gałąź ozdobioną bombkami.
- Pokój wam - powiedział Mikołaj.
- To będzie trudne - uśmiechnął się Mitka. - Pozwól Mikoła�ju, że ci
przedstawię. To moja dziewczyna Daria Iwanowna.
- Bardzo mi miło.
- Jesteś naprawdę świętym Mikołajem? - zapytała.
-Tak.
- Oczywiście, że tak - pośpieszył z zapewnieniem jej chło�pak. - Zresztą zaraz
ci udowodnię.
Z niewielkiej półki ściągnął rozsypujący się przedrewolucyjny modlitewnik i
otworzył go na ilustracji przedstawiającej iko�nę świętego Mikołaja ze
Znamienieje. Dziewczyna pobladła i cofnęła się. O krok. Twarz gościa wolno i z
niejakim wysiłkiem zmieniła się i była teraz identyczna z podobizną z książki.
Mło�dzieniec zamknął książkę i twarz świętego zaczęła powoli wra�cać do
poprzedniego wyglądu. Uśmiechnęli się obaj. Dezerter i gość.
- Tak to wygląda. Mam dla was podarki.
- Podarki? - zdziwiła się.
- Dzisiaj Wigilia.
Otworzył worek. Z wnętrza wydobył podniszczony nieco paszport.
- Dla was - wręczył go Mitce. - Nowe dokumenty. I jeszcze coś podał mu
niewielki złoty kluczyk.
- Moskwa, ulica Niekrasowa cztery, mieszkania osiem. Na nową drogę życia.
- Co to znaczy?
- Mieszkanie. Dla was.
- Ale ja nie...
- Wszyscy sąsiedzi zaświadczyć mogą, że mieszkałeś tam od dziesięciu lat, pięć
lat temu twoi rodzice pojechali do Wołogdy i zostałeś sam na gospodarstwie.
Jesteś studentem politechniki. In�deks i grafik zajęć masz w szafce pod radiem.
Kefir w lodówce.
- Jakim cudem... - zaczęła dziewczyna.
- To noc cudownych wydarzeń. Niech zostanie na zawsze w waszej pamięci. W Rosji
zostało już bardzo niewielu porządnych ludzi. Musimy o nich dbać. A dla ciebie
duszko - pogrze�bał w worku i wyjął niedużą, piękną gruzińską ikonę malowaną na
tombakowej blasze. - Twoja patronka. Niech ci przynosi szczęście w pracy, bo o
to w życiu osobistym nie musisz się martwić - wskazał gestem na byłego
dezertera.
- Odwiedź nas za rok - poprosił Mitia.
- Obawiam się, że nie zdołam. Tak niewielu ludzi we mnie wierzy. Moja moc
słabnie.
- Ja od dzisiaj wierzę w ciebie szepnęła Daria. - Będę na ciebie czekała,
nawet jeśli nie przyjdziesz.
Posłał im smutny uśmiech i wyszedł w ciemność. Spadło z niego całe napięcie tej
szczególnej nocy. Obdarował ich. Teraz był już tylko człowiekiem. Nikt na niego
nie czekał. Las był pusty i zimny. Szedł naprzód. Szedł wiele godzin. A potem
upadł w śnieg.

Protokół oględzin zwłok
Dnia dziesiątego stycznia br. patrol milicji natknął się na dro�dze prowadzącej
z miasta do opuszczonej kopalni miedzi na zwłoki mężczyzny. Denat ubrany był w
niekompletny strój Dziadka Mrożą, tj. płaszcz z aksamitu (czerwony), laskę oraz
płaską czerwoną czapkę w kształcie miski. Brodę miał natural�ną. Wiek, z
wyglądu około stu lat. Przy ciele nie znaleziono żadnych dokumentów ani innych
papierów mogących pozwolić na identyfikację. Przy zmarłym leżał worek
wypełniony wysoce kontrrewolucyjnymi przedmiotami, tj. książkami wydanymi przed
wprowadzeniem władzy ludowej, w tym część o tematyce zabobo�nu religijnego,
portrety oleodrukowe ostatniego cara, ikony podróż�ne, zabytkowe lalki etc.
/szczegółowy spis w załączeniu/. W kie�szeniach denata znaleziono złoty zegarek
z monogramem ostatnie�go cara, klucz od kłódki oraz siedem rubli dwadzieścia
jeden kopiejek bilonem. Zegarek i pieniądze zabezpieczono oddzielnie.
Przypuszczalna przyczyna śmierci - zamarznięcie.