l.Budowa ^ powstawanie i rozwój naczyń krwionośnych
Budowa histologiczna naczyń krwionośnych
Tętnice i żyły są rurami o ścianach zbudowanych z następujących warstw:
1) śródbłonek (endothelium) - tkanka nabłonkowa Itunica intima/;
2) mięśniówka - tkanka mięśniowa gładka Itunica media/;
3) przydanka - tkanka łączna (włókna kolagenowe i sprężyste) Itunica achentitiaJ.
Warstwa |
T ętnica |
Żyła |
tunica intima |
nabłonek jednowarstwowy płaski (pochodzenia mezenchymatycznego) wzmocniony włóknami klejodajnymi i sprężystymi |
nabłonek jednowarstwowy płaski (pochodzenia mezenchymatycznego) |
tunica media |
szeroka warstwa zbudowana z warstwy mięśni gładkich o przebiegu okrężnym, poprzetykana włóknami i błonami sprężystymi |
cienka warstwa zbudowana z warstwy mięśni gładkich o przebiegu skośno-okrężnym, poprzetykana niewielką ilością włókien i błon sprężystych |
tunica adventitia |
wąska warstwa zbudowana z włókien klejodajnych i sprężystych, bez wyraźnej granicy przechodzi w tkankę łączną otaczającą tętnicę |
szeroka warstwa zbudowana z włókien klejodajnych i sprężystych, zawierająca pęczki mięśni gładkich o przebiegu podłużnym |
Prawie zawsze tętnicom towarzyszą równowartościowe żyły. Generalnie ściany tętnic są znacznie grubsze i mocniejsze niż żył. Światło tętnic jest rozwarte, natomiast żył przeważnie zapadnięte. Struktura poszczególnych naczyń krwionośnych zależy od:
- odległości od serca
- średnicy naczynia
- ciśnienia wewnątrz naczynia
- szybkości przepływu krwi
Tętnice przystosowane są do wtłaczania krwi, mają więc ściany mocne, o silnie rozwiniętych włóknach mięśniowych gładkich i włóknach tkanki łącznej - sprężystych i kolagenowych. Dzielimy je na:
1) tętnice typu sprężystego
2) tętnice typu mięsistego (mięśniowego)
3) tętnice typu mieszanego
Ad. 1. Tętnice typu sprężystego położone są blisko serca np. aorta, tętnica grzbietowa. Ich cechą charakterystyczną jest budowa błony środkowej utworzonej z włókien sprężystych tworzących gęste sieci, blaszki, co zapewnia dużą elastyczność oraz odporność i wytrzymałość.
Ad.2. Tętnice typu mięśniowego są naczyniami oddalonymi od serca, ich nazwa pochodzi stąd, że błona środkowa zbudowana jest przede wszystkim z włókien mięśniowych gładkich. Należą tu m.in. tętnice nerkowe, krezkowe.
Budowa ścian żył nie zależy od wielkości naczynia, a od położenia w stosunku do serca, dlatego można wyróżnić: