NOWA EKONOMIA INSTYTUCJONALNA. POJĘCIE KOSZTOW TRANSAKCJI.
1. Problem alokacji VS problem wymiany i koordynacji
• „Transformacja ekonomii w matematykę inżynierii społecznej" James Buchanan (1979)
Przykład Buchanan'a: ekonomiczne postępowanie Robinsona Crusoe przed i po przybyciu Piętaszka na wyspę (podział pracy -> zależności *4 podział produktu, problem koordynacji <r procesy instytucjonalizacji)
• „Mamy konsumentów bez cech jednostek ludzkich, firmy bez struktur organizacyjnych, a nawet wymianę bez rynku" Ronald Coase (1994)
• „Wymiana i koordynacja stanowią istotę problemu ekonomicznego" Hockuba (2001)
2. Nowa Ekonomia Instytucjonalna
Nowy nurt w ekonomii, rozwijający się bardzo szybko od lat 1970-tych. Nazwa nurtu użyta po raz pierwszy przez Oliviera Williamsona w pracy „Markets and Hierarchies" (1975).
kiedy, dlaczego i z jakim efektem następuje koordynacja przez rynek (markets) a kiedy przez instytucje (hierarchies), co jest kiedy bardziej efektywne.
^ W przeciwieństwie do amerykańskiego instytucjonalizmu, NEI nie podważa paradygmatu ekonomii neokiasycznej.
Dąży do syntezy osiągnięć instytucjonalizmu i ekonomii głównego nurtu.
•4 Główne pytanie:
- Jak tworzone są instytucje i jak wpływają na warunki gospodarowania?
- Są instytucje tradycyjne (ewolucyjne) i kreowane, tworzone przez człowieka, bada się głównie te drugie.
*4 Podstawowe założenie: Racjonalne jednostki optymalizują swoje funkcje
użyteczności przy danych ograniczeniach (klasyczne homo economicus).
4 Analiza nietypowych'" problemów wyboru:
- wybór instytucji, kontraktów”, organizacji - nowe warunki wyboru konsumenta
* typowy - np. wybór konsumenta wg jego krzywej obojętności ** większość kontraktów nie ma formy pisemnej - np. zakupy w sklepie
Zasadnicze kierunki NEI:
1. Ekonomia kosztów transakcji
2. Ekonomia praw własności
3. Teoria agencji - większość, np. Spółka Akcyjna (agentem jest prezes, zarząd)