medium aevum (l.poj).
* „Tylko w wielkim uproszczeniu, dla wygody mówimy - średniowiecze. W rzeczywistści poza nazwą, średniowiecze nie istniej"
Ryszard Kapuściński.
Ludzie byli zwolennikami porządku, lubili mieć wszystko dokładnie uporządkowane.
Badaczy średniowiecza nazywa się mediewistami. Są to znawcy średniowiecza (literatury, języka i kultury tego okresu).
Humanista - człowiek odrodzenia (renesansu). Nazwy średniowiecze użyli prawdopodobnie jako pierwszy humanista włoski Flavio Biondo (1392 - 1463). Był on z wykształcenia historykiem. Szczególnie interesował się kulturą starożytności.
*„Nikt w okresie średniowiecza nie był świadom tego, że żyje w średniowieczu"
Robert Bartlett („Panorama średniowiecza")
- czasy świetne - tak Włosi określali okres swojego renesansu.
*Określenie wieki średnie mają wygłos negatywny; jest to jakby gorszy okres, natomiast określenie wieki środkowe nie ma w sobie negatywnego zabarwienia.
^Średniowiecze w Europie trwało tysiąc lat - millenium. Trwało od V do XV wieku,
^Najczęściej powiada się, że starożytność skończyła się w roku 476 (dokładnie 23 sierpnia). Wówczas z tronu został zdjęty ostatni cesarz Rzymu - Romulus Augustus (Auaustulus. co znaczy maleńki), Augustus oznaczał w języku Rzymian „boski". Władca ten otrzymał przydomek Augustulus, ponieważ w momencie detronizacji miał 6 lat, Władze objął mając lat 5. Z tronu zrzucił go Odoaker (pochodzenia germańskiego), który zakończył panowanie cesarzy rzymskich. Rok 476 to data symboliczna, niejako mityczna, ponieważ Cesarstwo Rzymskie przeniosło centrum świata rzymskiego do Konstantynopola. W 303 roku zapanował tam Konstantyn, dając początek dla Bizancjum - kontynuatorowi Cesarstwa rzymskiego. Czasem miasto Konstantynopol nazywane jest „drugim Rzymem". W czasie powstania Bizancjum, Cesarstwo Rzymskie zaczęło się rozpadać - trwało to przez wiek III, IV i V. Jeszcze w drugim wieku nikt na świecie nie mógł zagrozić Rzymowi. W III wieku zaczęły napływać z północy do Europy ludy germańskie (Wielka Wędrówka Ludów), oraz wygłodniałe ludy azjatyckie, kierujące się do najbogatszego miejsca świata, czyli Rzymu. Pomimo silnej armii, Cesarstwo zaczęło tracić kolejne ziemie. Trwało to wiele czasu, więc nie można podać dokładnej daty końca starożytności. Po Rzymie pozostało wspaniałe dziedzictwo kultury. Pojawiły się nowe państwa. Po upadku Cesarstwa zaczęło rosnąć w potęgę państwo Franków (najmocniejszy lud germański). Pod koniec V wieku na czele tego państwa stanął Chlodwig. Przyjął on chrzest (496 rok) jako pierwszy władca w Europie. Dzięki temu utrzymywał dobre stosunki z papiestwem. Podziałem świata, który funkcjonował w średniowieczu to wydarzenia przed Chrystusem (p.n.e.) oraz po Chrystusie (n.e,). Podział ten zaproponował św. Augustyn. Cały świat przejął taki podział od Europy.
Tworzenie Biblii zaczęło się w XII wieku p.n.e, a ostatnie księgi „Starego Testamentu" powstały w III w. p.n.e.
* piśmienna,
przedpiśmienna.
Wynalazcą pisma byl lud Sumerów (IV w. p.n.e.). Przed tym wszystko było przekazywane w sposób oralny,
Głównym nurtem była pieśń religijna.