3582318161

Wprowadzenie do programowania aplikacji multimedialnych w środowisku Flash

Wykład 6 dr Karina Cicha

Narratologia

Narracja, dzieje pojęcia

*    Pojęcie „narracja", a także bliskie mu znaczeniowo: „opowiadanie" i „opowieść" od dawna są obecne w nauce o literaturze. Początki refleksji nad opowiadaniem można datować w IV wieku przed naszą erą (Poetyka Arystotelesa).

■    W drugiej połowie XX wieku narracja stała się przedmiotem zainteresowania wielu nauk humanistycznych. Dziś kategoria ta zdecydowanie wykracza poza literaturoznawstwo i jest używana między innymi na gruncie psychologii, socjologii, filozofii, antropologii kultury, filmoznawstwa i historii.

*    Przedmiotem zainteresowania narratologii jest opowiadanie, rozumiane jako zorganizowana prezentacja zdarzeń, zarówno w literaturze, jak i w innych sferach ludzkiej działalności.

■    Należy zwrócić uwagę, że tak rozumiana narracja nie jest ściśle związana z fikcyjnością. O narracji można mówić zarówno w odniesieniu do powieści czy filmu fabularnego, jak i w innych kontekstach, na przykład psychologicznym (autonarracja) czy historycznym (narracja jako forma organizacji wiedzy o przeszłości). Takie rozumienie problemu narracji jest źródłem narratywizmu czy orientacji narratywistycznej w wielu dziedzinach nauk humanistycznych.

Historia narratologii

*    Początek i spektakularny rozkwit narratologii nastąpił w latach sześćdziesiątych we Francji i był ściśle związany ze strukturalizmem; wypracowaną wówczas teorię opowiadania uważa się za szczytowe osiągnięcie strukturalizmu w badaniach literackich.

*    Najważniejsze teksty narratologiczne zostały opublikowane w słynnym dziś numerze 8. z roku 1966 francuskiego czasopisma „Communications". Znalazły się w nim między innymi artykuły Rolanda Barthes'a (Wstęp do analizy strukturalnej opowiadań), Claude'a Bremonda,

Algirdasa Greimasa, Tzvetana Todorova i Gerarda Genette'a.

*    Jakkolwiek rok 1966 można uważać za symboliczną datę narodzin narratologii, należy podkreślić, że badania narratologiczne były inspirowane wcześniejszymi pracami, zwłaszcza Morfologią bajki Wladimira Proppa z roku 1928.

Narratologia strukturalna

*    Na tym etapie rozwoju badań nad narracją wypracowano kilka podstawowych kategorii (zwłaszcza: historia i dyskurs), które do dziś funkcjonują w narratologii postrukturalnej i podlegają różnego rodzaju reinterpretacjom.