3582318940

ZALETY I SŁABOŚCI GOSPODARKI RYNKOWEJ

Gospodarka rynkowa - w Polsce od 1990r., po wprowadzeniu planu Balcerowicza; dominacja

własności prywatnej; rynek podziałem dóbr.

Zalety:

•    tendencja do racjonalnego wykorzystywania zasobów gospodarczych

•    efektywny sy ste m motywacyj ny

•    duża innowacyjność gospodarki

•    dyscyplina finansowa przedsiębiorstw

•    tendencja do samoczynnego ustalania się równowagi rynkowej

•    duża elastyczność gospodarki [łatwość zmiany asortymentu, dostosowanie się do klienta)

•    dobre zaopatrzenie sklepów

•    zapewnienie obywatelom najwyższego przeciętnego [średniego) poziomu dobrobytu [lepsze warunki życia, pracy)

•    zagwarantowanie obywatelom najszerszego zakresu swobód obywatelskich

Wady:

•    bezrobocie, inflacja, monopol, bariery wejścia na rynek - czynniki, które ograniczają działanie na rynku w praktyce

•    występowanie negatywnych efektów zewnętrznych [gdy pewne podmioty gospodarcze przerzucają na inne lub na społeczeństwo część skutków lub kosztów swojej działalności) - ze strony produkcji, np. zanieczyszczenie środowiska, ze strony konsumpcji, np, technologie

•    istnienie tzw. dóbr publicznych [dobra, które finansuje i utrzymuje państwo)

•    występowanie zjawisk, które destabilizują gospodarkę, takich jak: duże wahania aktywności gospodarczej, bezrobocie, niepełne wykorzystanie mocy wytwórczych, inflacja

•    tendencje do powstawania dużych, nie zawsze akceptowanych społecznie, różnic dochodów i majątku [polaryzacja)

WADY GOSPODARKI CENTRALNIE PLANOWANEJ

•    Nieracjonalna alokacja zasobów gospodarczych - system sprzyjał marnotrawstwu zasobów gospodarczych. Przedsiębiorstwa mogły liczyć na stały dopływ środków finansowych a oceniane były na podstawie stopnia wykonania planu produkcji

•    Nieefektywny system motywacyjny - system nie skłaniał jednostek do angażowania własnego majątku w działalność gospodarczą,

•    Niska innowacyjność gospodarki - nie leżała ona w interesie pracowników, gdyż zagrażała wykonaniu planów, a to z kolei wiązało się z niższymi płacami oraz utratą premii i nagród.

•    Brak dyscypliny finansowej w przedsiębiorstwach - związane z brakiem konkurencji i „miękkim" ograniczeniem budżetowym.

•    Brak tendencji do samoczynnego ustalania się równowagi rynkowej - wynikał z samej istoty mechanizmu funkcjonowania gospodarki,

•    Mała elastyczność gospodarki - istotna zwłaszcza z powodu konieczności dostosowywania struktury produkcji do struktury potrzeb odbiorców.

•    Permanentny niedobór dóbr [inwestycyjnych i konsumpcyjnych) - ich przejawem było słabe zaopatrzenie sklepów.

•    Zanik przedsiębiorczości i rozmycie odpowiedzialności za podejmowane decyzje.

•    Zniekształcone, nieobiektywne informacje gospodarcze związane z brakiem prawdziwego rynku oraz zubożaniem treści meldunków i wzbogacaniem nakazów.

Strona 11