3582319006

Elementy nauki o przedsiębiorstwie - konwersatorium

dr Kazimierz Ostaszewski zaliczenie test pad koniec maja (chyba 31 maja)

Podręcznik: Kompendium wiedzy administratywisty, rozdział 20-ty, 17 haseł + wyldad

Teoria firmy - z ag admenia mikroekonomii, zachowanie się firmy narynku, przedsiębiorstwo, zarządzenie przedsiębiorstwem, nauka o gospodarce, zakład, firma 1904r. - w Politechnice Lwowskiej praf. E. Haaswald (?) zaczął wykładać naukę o zarządzaniu przedsiębiorstwem

1920 r. - początek tej dyscypliny na Zachodzie - teoria przedsiębiorstwa i organizacji zarządzania - wyodrębniła się jako

samodzielna nauką jej przedmiotem było przedsiębiorstwo, a jej genezę należy łączyć z rozwojem przemysłu w XIX w.

Przedsiębiorstwo

to małe i średnie przedsiębiarstwą które dominująw gospodarkach poszczególnych państw. Przedsiębiorstwo to jeden z następujących podmiotów żyda gospodarczego

państwo

budżety domowe

przedsiębiorstwa

Nauka ta jest dziedziną interdyscyplinarną czerpie doświadczenie z innych nauk, a zwłaszcza z:

-    teorii organizacji i zarządzania

-    ekonomii -prawa

-nauk społecznych (socjologią psychologią etyka)

-    etyka biznesu (życia gospodarczego).

Jej prekursorem w Polsce jest praf. Z U.J. Adam Krzyżanowski (ekonomia jednostkowa) i E. Hauswald. W PRL-u właściwie nie istniała Była wtedy ekanamikaprzedsiębiarstwa państwowego, ale ta odnosiła się do podmiotów uspołecznionych - przedsiębiorstw państwowych i spółdzielni (była tylko w nazwie). To zmieniło się w 1988 r. Zaczęto wykładać naukę o przedsiębiorstwie (Uniwersytet Łódzki, potem w szkołach ekonomicznych, w Akademii Ekonomii w Krakowie, w SGH w Warszawie, w szkołach prywatnych - na zarządzaniu, ekonomii, prawie i administracji). Na KUL-u jest wykładana ad początku istnienia kierunku administracji. Jest to naukatearetyczna i praktyczna. Jest użyteczna dla przedsiębiorców i menadżerów, ale również dlakażdego.

Ch. Handy -teoretyk zarządzania

Geneza przedsiębiorstwa

Przedsiębiorstwa jest instytucją, która powstała w związku z rewolucją przemysłową To wytwór nie całych 200 lat. Jego protoplastami były zakłady rzemieślnicze, cechy, gildie. To jedna z nielicznych instytucji, która przetrwała do dziś - izby rzemieślnicze. Instytucje, które powstały przed przedsiębiorstwem to manufaktury (w Anglii przed rewolucją techniczną).

Na początku XX w. zaczęły żywiołowo tworzyć się przedsiębiorstwa przemysłowe, handlowe, bankowe i one doprowadziły do rewolucji przemysłowej. Stały się pierwszymi ośrodkami stosującymi zasady racjonalnego gospodarowania Początkowo były to małe firmy. Często właścicielami firm byli znani wynalazcy (Adam Opel, Henry Ford, Alfred Nobel, Tomas Edison, Hipolit Cegielski, Edward Wedel). Podstawową formą były przedsiębiorstwa indywidualnego właściciela-pod koniec XVIII w. i przez cały wiek XIX. Pod koniec XIX w. do głosu zaczęli dochodzić menadżerowie - oddzielenie własności od zarządzania Te firmy, kontrolowane przez właściciela, członków rodziny, pod koniec lat 80-tych XIX w. natrafiły na ograniczenia - postęp techniczny, rewolucja przemysłową wzrost zapotrzebowania przedsiębiorstw na kapitał. Małe firmy zaczęły wypadać z rynku, a rozwijały się spółki akcyjne, korporacje. Miały one coraz większe znaczenie w rozwoju świata i poszczególnych krajów. Przyczyniły się do rozwoju przemysłu, transportu. Dzięki spółkom akcyjnym powstał np. kanał sueski czy panamski. Cechą tych spółek jest zdolność do ekspansji - stały się korporacjami ponadnarodowymi, a szczególnie po II wojnie światowej i były czynnikiem globalizacji gospodarki

Rola państwa w oddziaływaniu na przedsiębiorstwo

Na przestrzeni ostatnich 200 lat, wraz z rozwojem gospodarki rynkowej (wcielenie ideologii Adama Smitha), mamy liberalizm gospodarczy:

-    wolność gospodarcza

-    własność prywatna

-    nieingerencja państwa w procesy gospodarcze

-    regulatorem jest wolny rynek (tak ze strony producentów, jak i konsumentów).

Najlepiej, jeśli rynkiem steruje niewidzialna ręka (nomy stróż), a państwo nie ingeruje, tylko zapewnia ład zewnętrzny i wewnętrzny. Ta zasada funkcjonowała ad początku XIX w. do wielkiego kryzysu. W XIX w. była jedynie słuszna. Liberalizm gospodarczy ta walna gra sił rynkowych bez ingerencji państwa Gn doprowadził do postępu technicznego, rozwoju gospodarczego, do dobrobytu, ale z drugiej strony do pauperyzacji świata pracy, do upadku moralnego i nędzy ludzkości. Pięknie to podsumcrwałpapież Leon XIII w encyklice Rerum Novarum z 1891 r. - opisał, co się stała pad rządami ideologii liberalizmu gospodarczego: „garść możnych i bogaczy nałożyła jarzmo niewolnicze ogromnej rzeszy proletariuszy i ludzi pracy”. Proletariusze to w starożytności najemnicy, którzy niczego nie mogli posiadać na własność oprócz potomstwa (profeo). Liberalizm sprzyja bogatym, a dozwala gnębić biednych Państwo, zdaniem papieżą ma obowiązki w dziedzinie gospodarczej. Papież na zasadzie pomocniczości wskazuje na te obowiązki:

1