3582320554

H. Markiewicz: Rodzaje i gatunki literackie

podział na epikę, lirykę i dramat - ze starożytności. Trudności sprawiała liryka.

Zasada podziału poezji - ze względu na charakter podmiotu mówiącego:

D wypowiedzi postaci stworzonych przez autora - dramat (genus dramaticum),

0 wypowiedzi poety - genus enarrativum - poezja dydaktyczna i gnomiczna, epika,

0 utwór łączący narrację autorską i przytoczone wypowiedzi genus commune -tu może być epika,

0 liryka - albo do genus narrativum, albo do genus mbttum, albo jako poezja niedoskonała;

w XVIII wieku - Włochy, Niemcy - liryka jako forma, która wyraża entuzjastyczne podniecenie (Goethe).

2 tendencje w literaturze naukowej:

diagnostyczna - definiuje rodzaje literackie, wskazując cechy obiektywne i łatwo dostrzegalne, analityczna, sprawozdawcza, tworzy pojęcia klasowe; esencjalna - stara się wykryć cechy istotne dla danego rodzaju, prowadzi do pojęć typologicznych.

Do definicji diagonostycznych można zaliczyć definicje antyczne.

teraz - Kleiner: w liryce podmiot mówiący jest zindywidualizowany, a epice — nieokreślony, znika poza przedstawionym światem; w dramacie - występują zobiektywizowane, samoistne podmioty mówiące, przynależne do rzeczywistości literackiej;

liryka wg Juliusa Petersena to monologiczna prezentacja stanu, epika - monologiczna

relacja o czynności, dramat - dialogiczna prezentacja czynności;

według Schlegela - subiektywność to liryka, obiektywność - epika, połączenie ich -

dramat;

Emil Ermatinger - liryk - osobowość możliwa, bierna, pełna zahamowań; epik -osobowość rozważna, spokojna, nastawiona materialistycznie; dramaturg - osobowość aktywna;

Staiger - liryka - sfera emocjonalna, epika - sfera percepcji obrazowej, dramat - sfera logiczna istoty ludzkiej;

Goethe i Schiller - działanie wewnętrzne - domena dramatu, zewnętrzne - epiki;

Jean Paul - (odrębność czasu właściwa różnym rodzajom) liryka - teraźniejszość, epika - przeszłość; dramat - przyszłość ze względu na kierunek napięcia uwagi bohaterów i widzów;

poezja dydaktyczna (pouczenia moralne, poezja filozoficzna, opisowa, satyra, bajka) -albo jako czwarty rodzaj literacki, albo włączana do epiki, albo usuwana poza granice poezji;

współcześnie niektórzy zrywają z trójrodzajowością literatury pięknej. Kleiner -liryka to poezja subiektywnego ujęcia tematu, epika - poezja zobiektywizowanego tematu, dramat to poezja subiektywnego słowa zobiektywizowanych podmiotów mówiących;