Prawo enropeiskie jest najobszerniejszym zakresowo pojęciem obejmującym ogół norm prawnych wywodzonych z aktów różnych systemów prawnych. Normy te wyprowadzamy z aktów ustanowionych i obowiązujących na terytorium państw członkowskich. Istotą jest więc zasięg terytorialny jego obowiązywania.
a) System OBWE
W ramach prawa europejskiego wyodrębniamy m.in. akty systemu OBWE (dawniej KBWE). OBWE jest to organizacja międzynarodowa stymulująca współpracę państw w odniesieniu do różnych aspektów bezpieczeństwa i ochrony demokracji. Jej geneza sięga połowy lat 70. i zjawiska „odprężenia” między państwami demokracji zachodnich a wschodnim blokiem komunistycznym.
Rada Ministerialna - składa się z ministrów spraw zagranicznych państw, Wysoka Rada - wysocy urzędnicy z resortu spraw zagranicznych, Zgromadzenie Parlamentarne OBWE - delegaci z parlamentów państw członkowskich;
Jest to organizacja współpracy międzyrządowej, a formami prawnymi występującymi w jej ramach są umowy międzynarodowe (ratyfikowane umowy międzynarodowe art. 89 Konstytucji RP - jest to źródło prawa powszechnie obowiązującego, umowy nieratyfikowane nie są źródłami prawa powszechnie obowiązującego). Umowy międzynarodowe mogą nosić różne nazwy: statut, karta, konwencja, pakt, traktat.
b) System Rady Europy
Rada Europy jest organizacją o charakterze poza gospodarczym. Została ustanowiona w 1949 roku, Polska jest jej członkiem od 1992 roku, gdyż warunkiem przystąpienia do organizacji był demokratyczny charakter państwa i wolne wybory. Obecnie zrzesza około 50 państw.
Jej status wskazuje na cztery podstawowe cele:
1) zasada rozwoju demokracji;
2) zasada ochrony praworządności;
3) ochrona wolności i praw jednostki;
4) kształtowanie tzw. świadomości europejskiej w wymiarze kulturowym i edukacyjnym.
Organami Rady Europy sa:
Zgromadzenie Parlamentarne składające się z przedstawicieli, delegatów państw członkowskich. Zgromadzenie to przyjmuje rezolucje, zalecenia i projekty umów międzynarodowych zwanych konwencjami. Komitet Ministrów Rady Europy składa się z Ministrów Spraw Zagranicznych. Określa on i realizuje na podstawie uchwał Zgromadzenia Parlamentarnego oraz na podstawie własnych ustaleń politykę Rady Europy. Jest też adresatem sprawozdań państw członkowskich dotyczących wykonywania, przestrzegania różnych umów międzynarodowych przyjętych w ramach Rady Europy.
Wśród umów przyjętych w systemie Rady Europy uwagę zwracają:
* Europejska Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności;
* Europejska Karta Społeczna
■ Europ ej ska Karta S amorządu T erytorialnego
Sekretarz Generalny Komisarz ds. Praw Człowieka