1. Cele przedsiębiorstwa a zarządzanie finansami firmy
Gospodarka rynkowa jest gospodarką pieniężną, zarówno w wymiarze makro-, jak i mikroekonomicznym. W szczególności pieniężny charakter gospodarowania dotyczy przedsiębiorstw. Pieniądz warunkuje i determinuje ich funkcjonowanie czego przykładem są
■ procesy gromadzenia kapitału,
■ konieczność porównywania osiąganych dochodów pieniężnych z ponoszonymi wydatkami bieżącymi czy kapitałowymi w toku funkcjonowania przedsiębiorstwa,
■ mające pieniężny wymiar przyczyny, jak i konsekwencje ewentualnego bankructwa.
Cel przedsiębiorstwa ma też wymiar pieniężny.
Tradycyjne sformułowanie celu przedsiębiorstwa: maksymalizacja zysku. W koncepcji tej nie bierze się pod uwagę wpływu decyzji długookresowych na kształtowanie się wartości akcji firmy na rynku kapitałowym, czyli nie uwzględnia się ryzyka związanego z tymi decyzjami, którego poziom są skłonni zaakceptować akcjonariusze oraz rozkładu dochodów w czasie.
Współczesne sformułowanie podstawowego, długookresowego celu przedsiębiorstwa: maksymalizacja finansowych korzyści właścicieli, oznaczająca praktycznie maksymalizację ich majątku. Działanie firmy ma być sposobem pomnażania zaangażowanego majątku i w związku z tym istotą funkcjonowania firmy jest stałe poszukiwanie wszelkich możliwości osiągania tego celu.
Dla potrzeb procesu decyzyjnego tak sformułowany cel jest zbyt mało sformalizowany, aby mógł pełnić rolę praktycznego weryfikatora podejmowanych decyzji i ich efektywności. Należy więc sformułować taki cel, który będąc równoważny z celem głównym, pozwoli na praktyczne wykorzystywanie w procedurach decyzyjnych oraz na ocenę efektywności zarządzania. W toku weryfikacji funkcjonowania przedsiębiorstw w rozwiniętej gospodarce rynkowej uznano, że ogólnie sformułowanemu celowi odpowiada maksymalizacja rynkowej wartości firmy, a w szczególności maksymalizacja rynkowej wartości akcji, w dłuższym okresie.
Istotnym elementem procesu zarządzania przedsiębiorstwem, mającym prowadzić do realizowania celu firmy, jest zarządzanie finansami, czyli wszelkimi zjawiskami i procesami finansowymi zachodzącymi w firmie. Proces zarządzania finansami firmy może być rozpatrywany z punktu widzenia różnych kryteriów:
■ funkcjonalnego wyznaczającego podział na dwa zasadnicze typy procesów finansowych: procesy gromadzenia (pozyskiwania) kapitału i procesy wykorzystywania kapitału,
■ podmiotowego określającego zakres podejmowanych decyzji w ramach struktury organizacyjnej,
■ przedmiotowego wyznaczającego podział na poszczególne zagadnienia, takie jak: działalność bieżąca, rozwojowa, planowanie, analiza finansowa.