Ekosystem to zespół żywych organizmów tworzących biocenozę łącznie ze wszystkimi elementami środowiska nieożywionego, czyli z biotopem- Każdy naturalny ekosystem stanowi układ otwarty i funkcjonuje dzięki przepływowi energii i krążeniu materii. Energia przepływa jednokierunkowo strumieniem w układzie otwartym, materia natomiast krąży w ekosystemie w obiegu zamkniętym. Najważniejszym źródłem energii w ekosystemach jest energia słoneczna. Niecała docierająca energia zostaje skumulowana w organizmach. Część z niej jest wykorzystana do podstawowych procesów metabolicznych i budowy własnych struktur organizmów, ale część tracona jest bezpowrotnie w postaci ciepła.
Ekosystem to jedno z podstawowych pojęć w ekologii. Termin ten został utworzony przez brytyjskiego ekologa Arthura Tansleya w 1895 roku jako skrót od angielskich słów ecologicał system.
Na ekosystem składają się dwa składniki:
• biocenoza - czyli ogół organizmów występujących na danym obszarze powiązanych ze sobą w jedną całość różnymi zależnościami,
• biotop - czyli nieożywione elementy tego obszaru, a więc: podłoże, woda, powietrze (środowisko zewnętrzne).
Ekosystem stanowi funkcjonalną całość, w której zachodzi wymiana materii między biocenozą i biotopem Ekosystem stanowi największą jednostkę funkcjonalną biosfery. Przykłady ekosystemów:
• staw
• las
• dżungla
• łąka
• moczary
• rafa koralowa
• pole
• plantacja sosnowa
• ocean
• wybrzeża morskie
• dolny bieg rzeki
Ekosystem ma zazwyczaj czteropoziomową strukturę pokarmową. Te poziomy to:
• środowisko abiotyczne - materia nieożywiona w środowisku,
• producenci - organizmy samożywne, które użytkują wyłącznie abiotyczną część ekosystemu,
• konsumenci - organizmy cudzożywne (głównie zwierzęta),
• reducenci - destruenci czyli bakterie i grzyby powodujące rozkład materii organicznej. Podstawowy podział ekosystemów:
• lądowe
• wodne
• sztuczne
• naturalne