Marketing polityczny w teorii i praktyce Pod redakcją
ANDRZEJA W JABŁOŃSKIEGO i LESZKA SOBKOWIAKA Wrocław 2002
Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego
Recenzent Zbigniew Blok Redaktor Wydawnictwa Lidia Banel Projekt okładki Barbara Kaczmarek Redaktor techniczny Bożena Sobota
Wydanie książki dofinansowane przez Komitet Badan Naukowych Książka ukazała się w wyniku współpracy wydawniczej Instytutu Politologu Uniwersytetu Wrocławskiego i Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego Sp z o o
© Copyright by Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Sp z o o., Wrocław 2002 ISSN 0239-6661 ISBN 83-229-2179-9
Skład i łamanie wykonano w Zakładzie Usług Wydawniczych — Comped Wydrukowano we Wrocławskiej Drukami Naukowej PAN im S Kulczyńskiego Sp z o o
Spis treści Od redaktorów 7
LESZEK SOBKOWIAK, Działania polityczne Teona i praktyka 11 ROBERT WISZNIOWSKl Wprowadzenie do teoni marketingu politycznego 45 ANDRZEJ w JABŁOŃSKI, Marketing polityczny w USA: koncepcja i zastosowanie w kampaniach prezydenckich 66
MARZENA CICHOSZ. Metody analizy i diagnostyki rynku politycznego 90 ANDRZEJ CZAJOWSKI. Wyborca na rynku politycznym 111 DARIUSZ SKRZYPINSKI Strategie partu politycznych 126 KRYSTYNA A PASZKIEWICZ, Public relations w polityce 14S MAŁGORZATA JANIK-WISZNIOWSKA. Promocja i reklama polityczna 171 JACEK SROKA. Lobbing jako strategia promocji interesów grupowych 193
Od redaktorów
Zmiany systemowe, jakie zaszły w ostatnich dekadach w Polsce, wywarły silny wpływ na zmianę sposobu uprawiania polityki oraz nauki o polityce jako dyscypliny akademickiej Pojawiły się nowe subdyscypliny badan i dydaktyki, które wcześniej, z przyczyn ideologicznych i politycznych, me mogły byc przedmiotem zainteresowań polskiej politologu ani tez figurować w programach studiów politologicznych Do tych subdyscyplin należy marketing polityczny, będący przedmiotem niniejszego opracowania.
Badania problematyki marketingowej zostały najwcześniej podjęte przez ekonomistów oraz socjologow specjalizujących się w badaniach rynku Dorobkiem nauki o marketingu zainteresowali się stosunkowo szybko politolodzy, w szczególności zajmujący się problematyką kampanii wyborczych i partu politycznych Polska politologia me przecierała bynajmniej nowych szlaków w tym obszarze badawczym. Zagadnienia marketingu politycznego, promocji i reklamy politycznej, public relations i lobbingu stanowiły od wielu lat przedmiot badan nauk społecznych w krajach zachodnich, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych, gdzie marketing rozwinął się najwczesmej jako forma praktyki politycznej oraz dziedzina wiedzy naukowej.
Restauracja systemu demokratycznego w Polsce po dekadach autorytaryzmu i monopolu politycznego stworzyła atrakcyjne pole dla badan nad rożnymi formami strategu i taktyki działań politycznych. W kolejnych kampaniach wyborczych parlamentarnych, prezydenckich i samorządowych można było obserwować stosowanie rożnych instrumentów marketingu politycznego, lepszą wiedzę o mechanizmach rywalizacji politycznej oraz rosnący profesjonalizm kandydatów i sztabów wyborczych
Zagadnienia dotyczące metod marketingowych w polityce zaczęły przyciągać coraz większą uwagę politologow, zwłaszcza młodego pokolenia, co zaowocowało juz kilkoma ważnymi publikacjami