1109145500

Wiodące elementy metodyki badania... 139

badania. Biegły rewident powinien tak zaplanować i przeprowadzić badanie, aby zmniejszyć to ryzyko do możliwie niskiego do zaakceptowania poziomu. W tym celu konieczne jest opracowanie i wdrożenie odpowiednich procedur badania, pozwalających na zebranie stosownych dowodów badania, będących podstawą wydania opinii¹.

Ryzyko badania jest funkcją ryzyka zaistnienia w sprawozdaniu finansowym istotnej nieprawidłowości oraz ryzyka przeoczenia. Zależność tę można wyrazić w następujący sposób:

ryzyko badania = ryzyko nieodłączne x ryzyko kontroli x ryzyko przeoczenia.

Rys. 3 przedstawia przebieg pomiaru ryzyka badania.

Ryzyko nieodłączne i ryzyko kontroli istnieją niezależnie od faktu badania sprawozdania finansowego. Są zatem niezależne od biegłego rewidenta. Ryzyko przeoczenia jest zależne od biegłego rewidenta, a właściwie związane z jego pracą. Odnosi się do możliwości przeoczenia uchybień sprawozdania finansowego wskutek niewłaściwego doboru rodzajów badania oraz zakresu, terminów i sposobu ich przeprowadzenia².

W celu rozpoznania i oszacowania ryzyka wystąpienia istotnej nieprawidłowości sprawozdania finansowego biegły rewident powinien poznać podmiot badany i jego środowisko. Musi uwzględnić również możliwość istnienia nieprawidłowości wynikających z oszustw i błędów.

Ryzyko niewykrycia istotnych nieprawidłowości sprawozdania finansowego spowodowanych oszustwem jest znacznie wyższe niż ryzyko niewykrycia istotnych nieprawidłowości spowodowanych popełnieniem błędu, ponieważ oszustwo może polegać na podjęciu wyrafinowanych i starannie zaplanowanych działań mających je zataić. Takie próby zatajenia faktów mogą być trudniejsze do wykrycia, gdy towarzyszy im zmowa. Ryzyko, że biegły rewident nie wykryje oszustw, jest większe w wypadku oszustw kierownictwa niż w wypadku oszustwa pracowniczego, ponieważ kierownictwo ma często możliwość bezpośredniego lub pośredniego manipulowania zapisami księgowymi i prezentowania wprowadzających w błąd informacji finansowych. W wyniku przeprowadzonego badania biegły rewident uzyskuje pewność, że sprawozdanie finansowe jako całość nie zawiera istotnych nieprawidłowości bez względu na to, czym są one spowodowane. Aby tę racjonalną pewność uzyskać, biegły rewident kieruje się przez cały czas badania zawodowym sceptycyzmem. Jest to postawa cechująca się dociekliwością i krytycyzmem przy ocenie dowodów badania, to stałe dociekania, czy uzyskane

1

   Ibidem, s. 220.

2

   Normy wykonywania zawodu biegłego rewidenta, s. 44.