1109145883

Przedsiębiorstwa komunalne są własnością organów samorządu terytorialnego: województw, powiatów i gmin. Przedsiębiorstwa te często mają charakter przedsiębiorstw użyteczności publicznej i jako takie wypełniają różne zadania na rzecz społeczności lokalnych, np. świadczą usługi komunikacyjne, zaopatrują w wodę, zapewniają ciepło, utrzymują czystość miasta itp. Są to zwykle zadania o niskiej rentowności, a niekiedy nawet nierentowne. Wypełnianie tych zadań zatem często koliduje z celem przedsiębiorstwa, jakim jest osiąganie zysku. Organy samorządowe powołują jednak te przedsiębiorstwa, ponieważ realizują one działalność dla dobra społeczeństwa.

Nieco zbliżoną do przedsiębiorstwa komunalnego formą własności jest przedsiębiorstwo państwowe. Dlatego obie te formy ujmuje się pod wspólną nazwą: „przedsiębiorstwo publiczne”. Przedsiębiorstwa państwowe stanowią własność skarbu państwa lub państwowych osób prawnych. W socjalistycznej gospodarce planowej przedsiębiorstwa te zdecydowanie dominowały w gospodarce. Jeszcze w 1988 roku sektor uspołeczniony, który oprócz przedsiębiorstw państwowych tworzyły spółdzielnie, miał ok. osiemdziesięcioprocentowy udział w dochodzie narodowym Polski. Powszechnie uznaje się, że jedną z głównych przyczyn niewydolności gospodarki socjalistycznej i kryzysu społeczno-gospodarczego przełomu lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku były słabości przedsiębiorstwa państwowego. Dlatego jednym z najważniejszych działań prowadzonych w ramach późniejszej reformy gospodarczej była prywatyzacja tych przedsiębiorstw. W wyniku tego procesu liczba przedsiębiorstw państwowych i ich znaczenie w gospodarce narodowej uległy zdecydowanej redukcji. Obecnie przedsiębiorstwami państwowymi są przede wszystkim duże podmioty o strategicznym znaczeniu dla państwa, takie jak: Polskie Koleje Państwowe, Polskie Porty Lotnicze, Polskie Linie Lotnicze „Lot”, Lasy Państwowe.

W praktyce gospodarczej występują też przedsiębiorstwa o mieszanych formach własności. Są to np. przedsiębiorstwa państwowo-prywatne. W takim przypadku skarb państwa i prywatne osoby fizyczne lub prawne łączą kapitały i współdziałają np. w ramach możliwości jakie stwarza spółka.

Drugim, powiązanym z wyżej przedstawionym, podziałem przedsiębiorstw jest ich rozdział ze względu na prawne formy funkcjonowania. Z tego punktu widzenia wyróżnia się:

- przedsiębiorstwa jednoosobowe,

- spółki,

- spółdzielnie,

- przedsiębiorstwa państwowe.

Jak wynika z powyższego, podział przedsiębiorstw ze względu na formę prawną częściowo pokrywa się z wcześniej omówionym podziałem z punktu widzenia formy własności, dlatego tu uwagę skupimy przede wszystkim na prawnych aspektach funkcjonowania poszczególnych rodzajów przedsiębiorstw.