1300740163

190 Małgorzata Szulc

jej do sprzedaży, przechowania, przetwarzania lub używania, powiadamiając te jednostki o wynikach spisu (nie dotyczy to jednostek świadczących usługi pocztowe, transportowe, spedycyjne i składowania).

Aktywa, które w danym roku nie są objęte obowiązkiem dokonania ich spisu z natury (np. środki trwałe), są inwentaryzowane drogą weryfikacji.

Przeprowadzenie inwentaryzacji drogą spisu z natury poprzedza wydanie na piśmie zarządzenia kierownika jednostki o powołaniu komisji inwentaryzacyjnej i określającej jej zadania oraz terminy przeprowadzenia inwentaryzacji. Z uwagi na fakt, że wiele zagadnień związanych z przeprowadzeniem inwentaryzacji powtarza się z roku na rok, celowe jest, aby jednostka gospodarcza posiadała stałą instrukcję inwentarzową¹⁴. Przeprowadzenie spisu z natury potwierdzają stosowne dokumenty, tj. formularze spisowe i ich zbiorcze zestawienia.

Inwentaryzacja drogą uzgodnienia sald z kontrahentami dotyczy¹⁵:

-    aktywów finansowych zgromadzonych na rachunkach bankowych lub przechowywanych przez inne jednostki,

-    należności w tym udzielonych pożyczek (z wyjątkiem należności spornych i wątpliwych, publicznoprawnych, od osób fizycznych nieprcwadzących działalności gospodarczej oraz kontrahentów, którzy prowadza działalność gospodarczą, ale nie prowadza ksiąg rachunkowych),

-    powierzonych kontrahentom własnych składników aktywów.

Metoda ta polega na uzyskaniu od kontrahenta, po uprzednim pisemnym wezwaniu, potwierdzenia salda, co oznacza, że uznaje on kwotę wymagającą zapłaty. W świetle ustawy o rachunkowości z inicjatywą uzgodnienia rozrachunków powinien wystąpić wierzyciel, a przesłane wezwanie do uzgodnienia salda należy potwierdzić. Zatem inwentaryzacja prowadzona drogą uzgodnienia sald z kontrahentami wymaga współdziałania dwóch stron. Dlatego też ustaw'a o rachunkowości dopuszcza możliwość stosowania do wyżej wymienionych składników inwentaryzację drogą weryfikacji¹⁶, jeżeli ich uzgodnienie z przyczyn uzasadnionych nie było możliwe (np. z uwagi na brak potwierdzenia salda przez kontrahenta). W efekcie brak odpowiedzi od kontrahenta, często stosowany w praktyce gospodarczej jako akceptacja przesłanego salda, nie powinien stanowić dowodu potwierdzającego saldo, lecz winien stanowić przesłankę do inwentaryzacji drogą weryfikacji. Warto tutaj nadmienić, że inwentaryzacja drogą weryfikacji może być stosowana również do rozrachunków, gdy ich uzgodnienie nie jest opłacalne. Artykuł 26 ustawy o rachunkowości nie przewiduje w prawdzie takiej możliwości.

¹⁴    Inwentaryzacja zasobów drogą spisu z natury, „Rachunkowość - Inwentaryzacja”, Warszawa 2003, s. 21-22.

¹⁵    Ustawa o rachunkowości, art. 26, ust. 1, pkt2.

¹⁶    Ibidem, art. 26, ust. 1, pkt 3.